ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye'ye yaptırımları da içeren Savunma Bakanlığı bütçesini veto etti.
Trump, Temsilciler Meclisi'ne gönderdiği yazıda " Bu tasarı Rusya ve Çin'e bir hediyedir" dedi.
Savunma Bakanlığı'nın bütçesini 740 milyar dolar olarak belirleyen tasarının Kongre'de güçlü desteğe sahip olduğu bilinirken, son 60 yılda ilk defa bütçenin yasalaşmama ihtimali doğdu.
Trump Kongre'ye gönderdiği yazıda ayrıca 'tasarının ulusal güvenlik önlemlerini içermediğini', 'gazilere ve ordunun tarihine saygı göstermeyen hükümler içerdiğini' ve 'Amerika'yı ilk sıraya koyma çabalarıyla çeliştiğini' söyledi.
Temsilciler Meclisi ve Senatodan 3'te 2'den büyük oy çokluğuyla geçen tasarı, tekrar Kongre'ye dönecek ve aynı çoğunluğu yakalarsa Trump'ın vetosu geçersiz kılınabilecek.
TASARIDA NELER VAR
Tasarının nihai halinde, Savunma Bakanlığı (Pentagon) için 635.5 milyar doları temel bütçe, 69 milyar doları savaş fonu olarak bilinen "Denizaşırı Muhtemel Operasyonlar Fonu", 8.9 milyar doları ise tasarının yetki alanları dışındaki savunmaya ilişkin harcamalar olmak üzere 713.4 milyar dolar bütçe ayrıldı.
Bunun yanı sıra Enerji Bakanlığı bütçesi altında nükleer kapasiteye ilişkin savunma harcamaları için 26.6 milyar dolar bütçe belirlendi.
NDAA tasarısında, Çin’e karşı "Pasifik Caydırıcılık İnisiyatifi"nin kurulması öngörülürken, ABD’nin Pasifik bölgesindeki askeri gücünü tahkim etmek, bölgedeki ortak ve müttefiklere destek vermek üzere bu inisiyatif için Hint-Pasifik Kuvvetleri Komutanlığının bütçesine ek 2.2 milyar dolar fon ayrıldı.
RUSYA İLE ASKERİ İLİŞKİ SINIRLAMALARINI ARTIRIYOR
Tasarıda, ABD ordusunun Rus ordusu ile ilişkilerine yönelik kısıtlamalarının artırılması ve Rusya’nın Kırım’daki egemenliğini tanıyacak fiil ve faaliyetlerin yasaklanmasına ilişkin maddeler dikkati çekti.
Rusya’ya yönelik faaliyetler kapsamında, tasarı ayrıca Ukrayna’ya 75 milyonu silah olmak üzere 250 milyon dolarlık savunma yardımı yapılmasını şart koştu.
Tasarıda Avrupa Caydırıcılık İnisiyatifi için önceki bütçe yasalarında belirlenen 3,7 milyar dolarlık fonun tamamının, bu bütçe kapsamında da sağlanması istendi.
ALMANYA VE KORE'DE ASKER SAYISININ AZALTILMASI YASAKLANIYOR
ABD Başkanı Trump’ın Almanya ve Güney Kore’den asker çekme planına ilişkin ise tasarıda, gerekli şartlar teyit edilmediği sürece Güney Kore’deki asker sayısının 28 bin 500’ün altına, Almanya’daki asker sayısının ise değerlendirme süreci tamamlanmadan 34 bin 500’ün altına düşürülmesi yasaklandı.
Tasarıdaki, "ABD özel kuvvetlerinin ABD ortaklarına gayrinizami harp için destek yetkisini artırmasına" ilişkin bir madde de dikkati çekti. ABD, hibrit savaş ve gayrinizami harbe ilişkin strateji belgesini daha önce yayımlamıştı.
ABD askerlerinin, Finlandiya’daki Avrupa Hibrit Tehditlerle Mücadele İçin Eğitim Merkezinin eğitimlerine katılmasını şart koşan tasarıda, İsrail, Tayvan, Baltık ülkeleri, Hindistan, Vietnam ve Japonya’ya yapılan askeri yardımların sürdürülmesi talep edildi.
ABD Hava Kuvvetlerinin, gücünün ortalama 386 filo veya 3 bin 850 savaş uçağına ulaştırılmasını öngören tasarı, birçok savaş uçağının yanı sıra 93 F-35 uçağının alınması için yetki verdi.
TASARIDA TÜRKİYE DETAYI
Tasarıda, Türkiye’nin aldığı 6 F-35 uçağının da ABD Hava Kuvvetlerince kullanılması için gerekli yetkilendirme yapıldı.
Tasarıda, Türkiye’nin S-400’leri teslim almasının ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamında Rusya ile önemli bir işlem olarak kabul edildiği ve NDAA’nın yasalaşmasından sonra 30 gün içinde Türkiye’de S-400 alımına müdahil olanlara CAATSA yaptırımlarının uygulanması talep edildi.
Tasarıda, başkanın CAATSA kapsamında belirtilen 12 maddeden en az 5’ini uygulaması, yaptırımların "ithal edilen malları" kapsamaması istendi.
Bu mallar da "doğal ya da insan eliyle yapılmış maddeler, imal edilmiş erzak ve bunlara ilişkin denetim ekipmanı" şeklinde sıralandı.
CAATSA’DAKİ 12 YAPTIRIM SEÇENEĞİ!
CAATSA uyarınca, ABD Başkanı’nın 12 yaptırım kaleminden en az beşini seçmesi gerekiyor.
2017 yılında ABD Kongresi tarafından kabul edilen ve ABD Başkanı Donald Trump’ın veto yetkisi olmayan CAATSA kapsamında yer alan 12 yaptırım seçeneği şu şekilde:
* Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ABD İhracat-İthalat Bankaları kredi desteği verilmemesi,* ABD’nin mal ve hizmet ihracatını durdurması,
* ABD mali kurumlarından büyük miktarda kredi tedarik edilememesi. 12 aylık bir süre içinde toplamı 10 milyon doları bulan kredilerin tedarik edilmesinin yasaklanması,
* Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi uluslararası mali kurumlardan kredilerin bloke edilmesi
* ABD hükümeti fonlarına sahip olan ya da ABD’nin doğrudan iş yaptığı mali kurumlara yaptırım uygulanması,
* Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlarla ABD mal ve hizmetlerine ilişkin sözleşme yapılmaması,
* Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması,
* ABD’nin yetki alanına giren banka ödemeleri ve para transferlerinin yaptırım kapsamına alınması,
* Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul edinmesiyle ilgili işlemlerin yasaklanması,
* ABD’deki kişi ve kurumların yaptırım uygulanan kişi ve kurumlarla sermaye veya borç alışverişi ya da yatırım yapmasının yasaklanması,
* Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla bağlantılı kurumsal yetkililere vize yasağı getirilmesi,
* Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların üst düzey görevlilerine yaptırım uygulanması.
YAPTIRIMLAR HANGİ ŞARTLA KALDIRILIR
Yaptırımların kaldırılmasının şartları ise şu şekilde belirtildi:
"Başkan yaptırım uyguladıktan sonra 1 yıl içinde Kongrenin gerekli komitelerine, Türkiye’nin veya yaptırım uygulanan kişilerin artık S-400’leri veya bunların yerine herhangi bir Rus sistemini uhdesinde bulundurmadığını, Türk topraklarında Rus hükümeti veya şirketleri adına herhangi bir Rusya vatandaşının S-400’leri çalıştırmadığını teyit ettikten sonra, Türkiye’den Türk hükümetinin veya hükümet adına başka bir tarafın S-400 veya onun yerini alabilecek bir sistemi tekrar edinmek için CAATSA’nın 231. bölümünün kapsamına girecek herhangi bir faaliyete girmeyeceğine dair taahhüt aldıktan sonra yaptırımları kaldırabilir."
Tasarının 159. bölümünde ise yasalaşmasından sonra, 15 gün içerisinde Türk şirketlerinin yerine F-35 için parça üretecek ortakların tespit edilmesi ve gerekli işlemlerin başlatılması istendi.
Savunma bütçesi tasarısında Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören bir bölüm de yer aldı.