Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri, Türkiye'nin Boston Başkonsolosluğu'nda gerçekleştirilen törende, Manisa'nın Bintepeler bölgesinden kaçırılarak 1982'de ABD'ye getirilen altın kolyeyi, sergilendiği Boston Güzel Sanatlar Müzesi'nin görevlilerinden teslim aldı.
Büyük öneme sahip tarihi eserin devir töreninde Türkiye'nin Boston Başkonsolosu Murat Uğurluoğlu, New York Kültür ve Tanıtma Ataşesi Hilal Demirel ve Boston Güzel Sanatlar Müzesi Yetkilileri hazır bulundu.
New York Kültür ve Tanıtma Ataşesi Hilal Demirel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kolyenin yaklaşık 20 santimetre uzunluğunda, altın ve karnelyan taşlarından yapılmış nar şeklinde boncuklardan oluştuğu bilgisini paylaştı.
Demirel, "Eser, milattan önce 6'ncı veya 5'inci yüzyıla tarihlendirilmekte olup Lidya sanatının karakteristik özelliklerini taşımaktadır. Günümüze kadar iyi korunmuş olan bu eser, Manisa Müzesi Müdürlüğü envanterinde kayıtlı Bintepeler nekropol alanından çıkan diğer eserlerle benzerlik göstermektedir." dedi.
Altın kolyenin bölge için tarihi ve kültürel önemine değinen Demirel, "Bu eserin iadesi hem arkeolojik araştırmaların ilerlemesi hem de kültürel mirasımızın korunması açısından önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir." diye konuştu.
Altın kolye
Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı, titizlikle yürütülen uzun çalışmalar sonucu, 1982'de Boston Güzel Sanatlar Müzesi'nin koleksiyonuna aldığı altın kolyenin Manisa'nın Bintepeler olarak bilinen nekropol alanına ait olduğunu tespit etmişti.
Bakanlık tarafından yürütülen arşiv araştırmaları sonucu, kolyenin 1970'lerde Bintepeler bölgesinde yüzlerce Lidya tümülüsünün bulunduğu alandan yasa dışı kazılarla çıkarıldığı ve yurt dışına kaçırıldığı anlaşılmıştı.
Bu gelişme üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı geçen yıl Türkiye'nin Boston Başkonsolosluğu aracılığıyla Boston Güzel Sanatlar Müzesi'nden bu eserin iadesini istemişti.
Müze yönetimi bu bilgiler ışığında kolyenin Türkiye'ye iadesini kabul etmişti.
Bu yıl Türkiye'ye iade edilen 21'inci eser oldu
Kültür ve Turizm Bakanlığından yapılan açıklamada, kolyenin Manisa'daki Bintepeler arkeolojik alanından çıkarıldığı ve yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırıldığı belirtildi.
Boston Güzel Sanatlar Müzesi'nin kolyeyi Türkiye'ye iade ettiği, dün gece teslim alınan kolyenin ilerleyen günlerde Türkiye'ye getirileceği bildirildi.
Açıklamada, yaklaşık 2 bin 700 yıllık kolyeye ilişkin şu bilgiler verildi:
"Lidya sanatının karakteristik özelliklerini taşıyan yaklaşık 20 santimetre uzunluğundaki eseri altın ve karnelyan taşlarından oluşan nar şeklinde boncuklar süslüyor. Bölge için tarihi ve kültürel önemi büyük olan bu eser MÖ 6. veya 5. yüzyıla tarihlendiriliyor. Manisa Müzesi Müdürlüğü envanterinde kayıtlı Bintepeler Nekropol Alanı'ndan çıkan diğer eserlerle de benzerlik göstermesi açısından büyük önem taşıyor."
Kolyeyi 1982'de edinen Boston Güzel Sanatlar Müzesi'nin eserin Anadolu kökenli olduğu dışında herhangi bir mülkiyet veya köken bilgisine sahip olmadığı bu eser için 2023'te Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Türkiye'nin Boston Başkonsolosluğu ile iletişime geçtiği belirtilen açıklamada, Bakanlığın yürüttüğü bilimsel incelemeler ve arşiv araştırmaları sonucunda, kolyenin 1970'lerde Bintepeler Nekropol alanında, yüzlerce Lidya tümülüsünün bulunduğu bölgeden yasa dışı kazılarla çıkarıldığının ve yurt dışına kaçırıldığının tespit edildiği bildirildi.
Bu bilgiler kapsamında Boston Güzel Sanatlar Müzesi'nin kolyenin Türkiye'ye iade edilmesine karar verdiği aktarılan açıklamada, bugüne iyi korunmuş olarak ulaşan kolyenin bu yıl Türkiye'ye iadesi sağlanan 21'inci eser olduğu kaydedildi.
Bintepeler kolyesi, Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenecek.
"Bölge tarihi açısından da oldukça önemli"
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da konuya ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, yaklaşık 2 bin 700 yıl öncesine tarihlenen altın Bintepeler kolyesinin müzakereler sonucu teslim alındığını bildirdi.
Ersoy, Anadolu'nun bir tarihi eserini daha topraklara döndürerek bu sayıyı 21'e ulaştırdıklarını belirterek, şu ifadeleri kullandı:
"Yaklaşık 2 bin 700 yıl öncesine tarihlenen altın Bintepeler kolyesini Boston Güzel Sanatlar Müzesi ile gerçekleştirdiğimiz müzakereler sonucu dün akşam teslim aldık. Manisa kökenli, nar şeklinde altın ve kırmızı akik boncuklardan oluşan bu tarihi eser bölge tarihi açısından da oldukça önemli. Bintepeler kolyesinin iadesi süresince desteklerini esirgemeyen Boston ve New York Başkonsolosluğumuz olmak üzere emeği geçen tüm Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü çalışanlarımıza teşekkür ediyorum."
Muhabir: Mücahit Oktay, Buğrahan Ayhan