Avrupa Birliği liderleri zirvesinin ilk gününde sonuç bildirisinin Türkiye bölümünde Doğu Akdeniz’deki faaliyetlerinden dolayı Ankara’ya uygulanacak yaptırımın kişiler düzeyinde “kısıtlayıcı tedbirler seviyesinde” olması kararı alındı.
Zirvede, Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesiminin daha ağır yaptırımlar uygulanması önerisi kabul görmedi ve Türkiye'ye yaptırımlar sembolik seviyede kaldı.
Ekim ayında yaptıkları daha geniş ekonomik yaptırım tehdidinden geri adım atan AB liderleri, Kıbrıs açıklarındaki doğalgaz arama faaliyetlerine katılan ya da katılmayı planlayan kişilere yaptırım uygulanmasına karar verdi.
Sonuç metninde Reuters tarafından yayınlanan bazı ilk taslak metinlerinin eleştirel dilinin yumuşatıldığı görüldü. AB liderleri Türkiye’nin ''yetkisiz sondaj faaliyetleri'' nedeniyle yeni kısıtlayıcı önlemlerle ilgili ek listeler hazırlanmasını istedi.
AB liderleri bundan sonraki adım olarak gelecek yıl Mart ayında yapılacak AB Konseyi toplantısında birliğin Türkiye’yle siyasi, ticari ve ekonomik ilişkilerini daha geniş kapsamlı ele almasını bekliyor.
Bu AB’nin yaptırımları genişletmesi ya da Gümrük Birliği anlaşmasını genişleterek Türkiye ile daha yakın ticari ilişkiler kurması anlamına gelebilir. Diplomatlara göre Mart ayında çıkacak karar üzerinde, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki gerilimi azaltmaya ne kadar istekli olduğu belirleyici olacak.
AB zirvesinde tarihi mali paketin önü açıldı
AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Brüksel’de yapılan liderler zirvesinde, Polonya ve Macaristan’la anlaşma sağlanarak 1,8 trilyon euroluk bütçe ve mali paket üzerinde uzlaşıya varıldığını bildirdi.
Üzerinde uzlaşılan mali paketin Corona virüsü salgınından etkilenen Avrupa ekonomilerinin iyileşmesine destek olması bekleniyor.
1,1 trilyon euroluk bütçe ve tarihi yardım paketi aynı zamanda 27 üyeli birliğin daha katı sera gazı emisyonu kesintileri üzerinde anlaşmasının da önünü açıyor. Buna göre 2030’a kadar sera gazı emisyonunu 1990 seviyesinden en az yüzde 55 azaltma konusunda yeni bir anlaşma yapılması hedefleniyor. Şimdiki kesintiler yüzde 40 düzeyinde.
Yetkililer yeni iklim hedefleri konusunda geniş kapsamlı uzlaşı olduğunu, hükümetlerin kesintilerin AB içinde adil şekilde nasıl dağılacağı üzerinde tartıştıklarını belirtti.
Mali paket, ilk kez yasaların üstünlüğü ilkesine uyulması koşulu getirildiği için Polonya ve Macaristan tarafından reddediliyordu. Varşova ve Budapeşte, yargı ve basının bağımsızlığına müdahale ettikleri gerekçesiyle AB içinde soruşturma altında.
Ancak AB dönem başkanı Almanya iki ülkeyle vardığı anlaşma sonucunda vetolarını kaldırmayı sağladı.
Rusya'ya yaptırımların süresinin uzatılması kararı
Zirvenin ilk gününde Rusya’ya Ukrayna müdahalesi nedeniyle uygulanan ekonomik yaptırımların altı ay daha uzatılması kararı çıktı. Açıklamayı Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel’in sözcüsü Barend Leyts Twitter’dan yaptı.
AB ülkeleri Moskova’nın Minsk Barış Anlaşması’nın koşullarını uygulamakta başarısız olduğu görüşünde.
Avrupa Birliği Ukrayna’daki çatışmalardaki rolü nedeniyle Rusya’nın enerji, finans ve silah sektörlerini yaptırımlarla hedef alıyor ve Rusya Kırım yarımadasını Kiev yönetimine bırakmadığı sürece yaptırımları uzatıyor.
Yaptırımlar 31 Temmuz 2021 tarihine kadar uzatıldı. Liderler yaptırımların yeniden uzatılmasını Haziran ayında değerlendirecek.