SAD Strateji Araştırma Danışmanlık açılışının 100. yılında Türk Halkının TBMM'ye bakış açısını araştırdı.
İşte araştırma raporu:
Araştırmanın Adı: ‘Açılışının 100. Yılında TBMM’nin Vatandaş Algı Araştırması’
Araştırmayı yapan Firma: SAD Strateji Araştırma Danışmanlık Medya Tanıtım ve Tic-Ankara.
www.sadarastirma.com
Araştırmanın Raporu ve değerlendirmesi: Sadullah ÖZCAN
Araştırmanın saha çalışmaları: 15-20 Nisan 2020 tarihleri arası
Araştırmanın denek sayısı: 1518
Araştırmanın Örneklemi: TÜİK Düzey-2 Bölgeleri, 26 Bölge 76 il.
Veri toplama tekniği: Tesadüfî denek seçimi ile Anket formu linkleri üzerinden kartopu yöntemi.
Araştırmanın güven Aralığı : %95 ve hata payı ±%2’dir.
Anket çalışmanın yürütüldüğü 26 Bölgeyi temsil eden iller: İstanbul, Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Denizli, Urfa, Edirne, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, Mersin, Hatay, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Bursa, Malatya, Bursa, Manisa, Mardin, Sakarya, Samsun, Trabzon, Van, Karabük.
Araştırma, SAD Strateji Araştırma Danışmanlık Medya Tanıtım ve Tic firmasınca bağımsız bir çalışmadır. Milli İradenin temsil edildiği ve Açılışının 100. Yılını kutladığımız TBMM hakkında vatandaşın algısını ölçmek için yapılmıştır. Bu araştırma SAD Araştırma’nın Cumhuriyetin 100. Yılına ‘Güçlü Meclis, Güçlü Türkiye’ idealine katkı için sunulmuştur.
Araştırmanın koordinatörlüğü, analiz ve rapor SAD Strateji Araştırma Danışmanlık Medya Tanıtım ve Tic. Firmasının kurucusu Gazeteci-Yazar Sadullah ÖZCAN tarafından yapılmıştır.
Sizlere gönderilen araştırma sonuçları firma adı kullanılarak telif hakkı olmaksızın kullanılabilir.
B-ARAŞTIRMANIN KISA ÖZETİ:
“Size göre Türkiye’nin temel sorunlarının çözüm yeri öncelikli olarak neresidir?”
Vatandaş bu soruya büyük bir oranla ‘TBMM’ cevabı veriyor. İkinci olarak ‘Cumhurbaşkanlığı’ diyor.
“Sizce Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin işlediğini düşünüyor musunuz?”
Vatandaş bu soruya bir birine yakın oranda verdiği cevaplarla üç gruba bölünmüş görünüyor. İşlediğini düşünenler, kısmen işlediğini düşünenler ve işlemediğini düşünenler.
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin kuvvetler ayrılığı çerçevesinde en iyi işleyen ayağı hangisidir?”
Vatandaş bu soruya enteresan cevaplar veriyor. Yarısından fazlası ‘Hiçbiri’ cevabı ile sistemin işlemediği görüşünde.
Fakat ‘Yürütme(Başkanlık)’ ayağının yürüdüğünü ifade eden %40’ı geçen bir kesim de var. Fakat ‘Yasama(TBMM)’ ayağı işlediğini ifade edenler çok düşük.
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin uygulamasından genel olarak memnuniyet dereceniz nedir?”
Vatandaş bu soruya ancak %32 civarında olumlu cevap veriyor. Olumlu cevap vermeyen vatandaşın oranı 16 Nisan
2017 Referandumundaki ‘Hayır’ oranı seviyesine yakın. Geri kalanlar ortada cevap veriyor.
“TBMM denildiğinde aklınıza ilk aşağıdakilerden hangileri gelir?”
Vatandaş bu soruya sırası ile ‘Milletin temsil yeri’, ‘Milli İrade’, ‘Kanun/yasaların çıkarıldığı yer’, ‘Cumhuriyet’, ‘Siyasi Partiler’, ‘Milli Hâkimiyet’, ‘Kurtuluş Savaşı’, ‘Dokunulmazlık’ cevaplarını veriyor.
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesinden sonra TBMM’nin etkinliğinin daha da arttığını düşünüyor musunuz?”
Vatandaş bu soruya %50’nin üzerinde olumsuz cevap vererek ‘Etkinliği daha da düştü’ görüşünü ifade ediyorlar.
“Sizce Milletin temsil yeri olan TBMM’nin halkla kaynaşması ve etkileşimi yeterli mi?”
Vatandaş bu soruya ezici bir çoğunlukla ‘Hayır’ cevabı veriyor. ‘Hayır’ cevabı aslında milletin temsil yeri olan TBMM’nin halkla kaynaşma ve etkileşiminde büyük eksiklik yaşadığını göstermesi açısından dikkat çekicidir.
“TBMM’nin beklentilerinizi tam olarak karşıladığına inanıyor musunuz?”
Vatandaşın bu soruya yüksek oranda olumsuz cevap verdiğini görüyoruz.
“Genel olarak düşündüğünüzde TBMM’nin çalışmalarından memnuniyet dereceniz nedir?” Vatandaş bu soruya % 50’nin üzerinde olumsuz cevap veriyor. Memnun olanların oranı çok düşük kalıyor. Yani TBMM’nin çalışmalarından vatandaşlar memnun değil.
"TBMM’nin ciddi bir yenilik yapmasına ihtiyaç var" ifadesine katılımınız nedir?” Vatandaş bu soruya %90 gibi yüksek oranda olumlu cevap veriyor. Yani vatandaşların TBMM’den yenilik beklentileri çok kuvvetlidir.
“Siyaset kurumuna güven düzeyiniz nedir?”
Vatandaşın bu soruya verdiği cevaplar siyaset kurumuna olan güveninin %20’nin altında olduğunu gösteriyor. Bu oran vatandaşın TBMM’den daha çok siyaset kurumunda kırmızı alarmın göründüğüne işaret ediyor.
“Milletvekillerinin vatandaşların sorunlarıyla yeterince ilgilendiğini düşünüyor musunuz?”
Vatandaş tıpkı siyaset kurumuna güven sorusunda olduğu gibi ezici bir oranda milletvekillerinin vatandaşların sorunlarıyla yeterince ilgilenmesi konusunda olumsuz cevap veriyor.
C-TABLO VE GRAFİKLERLE ARAŞTIRMA SONUÇLARI:
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİ HAKKINDA VATANDAŞIN GENEL ALGISI
1-Size göre Türkiye’nin temel sorunlarının çözüm yeri öncelikli olarak neresidir?
Araştırmada “Size göre Türkiye’nin temel sorunlarının çözüm yeri öncelikli olarak neresidir?” sorusuna Katılımcıların %64,4 ü ‘Meclis(TBMM), %19,2’i ‘Cumhurbaşkanlığı’, %5,2’si’ Belediyeler’, % 2,9’u ‘Siyasi Partiler’, %2,9’u ‘STK’lar’ cevabı veriyor.
Araştırma halkın ezici bir çoğunlukla Türkiye’nin temel sorunlarının çözüm yeri olarak TBMM’yi gördüğünü ortaya koyuyor.
Siyasi tercihlerine göre bakıldığında Türkiye’nin temel sorunlarının çözüm yeri olarak TBMM cevabı bütün siyasi partilere oy verenlerde %50’nin çok üzerindedir. ‘Cumhurbaşkanlığı’ cevabı verenlerin ağırlıklı oranı AK Parti’ye oy verenler olarak görülüyor. CHP’ye oy verenlerin ‘belediyeler’ cevabı diğerlerine göre 3 katı seviyesindedir.
2- Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin işlediğini düşünüyor musunuz?”
Araştırmada “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin işlediğini düşünüyor musunuz?” sorusuna Katılımcıların %31,2’si ‘Evet’, %32,5’i ‘Kısmen’, %36,3’ü ‘Hayır’ cevabı vermektedir.
Oranlar Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin işlediğini düşünenler ile işlemediğini düşünenlerin arasında %5’lik fark gösteriyor. Burada tam olarak işlediğini ifade edenlerle ‘Kısmen’ işlediğini ifade edenlerin toplamı %63,7 oranındadır. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin işlediği konusunda toplumun üç ayrı kutba ayrıldığını ifade edebiliriz. Tam olarak işlediğini savunanlar, işlemediğini savunanlar ve kısmen işlediği fikrinde olanlar.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin işlediğini ifade eden erkeklerin oranı kadınlara göre daha yüksek iken işlemediğini ifade edenler ve kısmen cevabı verenler kadınlarda biraz daha yüksektir.
. Genç yaş grubu ile ihtiyar grupta işlediğini düşünenlerin oranı düşerken orta yaş grubunda oran tersine dönüyor. Özellikle 35-44 yaş grubunun Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin işlediğini düşündüğü görülüyor.
AK Parti’ye oy verenlerin %5,0’i ‘Hayır’ cevabı veriyor. Buna karşılık ‘Evet’ ve ‘Kısmen’ diyen CHP’ye oy verenlerin oranı %31,0, İYİ Parti’ye oy verenlerin %27,1, HDP’ye oy verenlerin %28,1 olması dikkat çekicidir.
Veriler Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin işlerliği konusunda oy verilen partili seçmenler arasında farklılıklar gösteriyor.
3- Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin kuvvetler ayrılığı çerçevesinde en iyi işleyen ayağı hangisidir?
Araştırmada “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin kuvvetler ayrılığı çerçevesinde en iyi işleyen ayağı hangisidir?” sorusuna Katılımcıların %8,6’sı ‘Yasama(TBMM)’, %41,8’i ‘Yürütme’, %2,3’i ‘Yargı’, %47,2’i ‘Hiçbiri’ cevabı veriyor.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin kuvvetler ayrılığı çerçevesinde en iyi işleyen ayağının Yürütme olduğu tartışmasız. Yürütme, Yasama ve Yargı cevaplarının oranları toplamı %52,7’yi buluyor ki bu oran Referandum sonucuna yakındır. Fakat ‘Hiçbiri’ diyenlerin oranı yabana atılmayacak düzeyde %47,2 oranındadır. Yani bu referandumdaki ‘Hayır’ oranına yakındır.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin kuvvetler ayrılığı çerçevesinde en iyi işleyen ayağı konusunda AK Parti’ye oy verenlerin %10,8’i ‘Yasama(TBMM)’, %73,9 ‘Yürütme’, %2,6 ‘Yargı’ cevabı verirken ‘Hiçbiri’ cevabı verenlerin oranı %12,7 düzeyindedir. CHP’ye oy verenlerin %7,1’i ‘Yasama(TBMM)’, %13,2’si ‘Yürütme’, %1,5 ‘Yargı’, %78,2’si ‘Hiçbiri’ cevabı veriyor. Benzeri oranlar İyi Parti’ye oy verenler içinde geçerli iken MHP’ye oy verenlerin %6,0’sı ‘Yasama(TBMM)’, %57,7’si ‘Yürütme’, % 36,2’ü ‘Hiçbiri’ cevabı vermesi dikkat çekiyor.
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNDEN MEMNUNİYET DÜZEYİ
4- Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin uygulamasından genel olarak memnuniyet dereceniz nedir?
Araştırmada “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin uygulamasından genel olarak memnuniyet dereceniz nedir?” sorusuna Katılımcıların %32,3’ü ‘Memnun’, % 19,9’u ‘Ne memnun/Ne değil’, %47,8’i ‘Memnun değil’, cevabı veriyor.
Bu rakamlar aynı zamanda bir önceki Cumhurbaşkanlığı Sisteminin kuvvetler ayrılığı bakımından en iyi işleyen ayağı sorusundaki ‘Hiçbiri’ şıkkına verilen cevaptaki % 47,3 oranı ile paralellik gösteriyor. Memnunlar ve ‘Ne memnun/ne memnun değil’ oranları toplamının %52,2 olduğu görülüyor.
Analiz edilirken olumluluk derecesi açısından bakıldığında ‘Memnun’ ile ‘Ne memnun/ne değil’ toplamı %52,2’lik bir dilimi oluşturduğundan bahsedilebilir. Bu oranda 16 Nisan 2017 referandum sonucunu vermektedir.
Aynı şekilde ‘Memnun değil’ bloğu da %47,8 oranı ile 16 Nisan 2017 referandumundaki %48,6 ‘Hayır’ sonucuna yakındır.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin uygulanmasından genel olarak Orta yaş grubu daha yüksek oranda memnun iken genç yaş grubunda ‘ne memnun/ne değil’ cevabı daha yüksektir.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin uygulanmasından memnuniyet AK Parti’ye oy verenlerde ‘Memnun’ %73,2, ‘Ne memnun/ne memnun değil’ %18,4, ‘Memnun değil’ %8,4 oranındadır. MHP’ye oy verenlerde %30,8’i ‘Memnun’, %34,2’si ‘Ne memnun/ne memnun değil’, %25,1’i ‘Memnun değil’ şıklarında toplanıyor.
Buna karşılık CHP’ye oy verenlerde %3,7’si ‘Memnun’, %9,8’i ‘Ne memnun/ne memnun değil’, %86,4’ü ‘Memnun değil’ ve ‘Hiç memnun’ değil şıklarında yoğunlaşıyor. İyi Parti’ye oy verenlerde durumu ‘Ne memnun/ne memnun değil’ şıkkı hariç benzerlik gösteriyor.
TBMM HAKKINDA VATANDAŞIN DÜŞÜNCELERİ
5- TBMM denildiğinde aklınıza ilk aşağıdakilerden hangileri gelir?
Araştırmada çoklu cevap aldığımız “TBMM denildiğinde aklınıza ilk aşağıdakilerden hangileri gelir?” sorusuna Katılımcıların %9,9’u ‘Kurutuluş savaşı’, %16,3’ü ‘Cumhuriyet’, %36,2’si ‘Milli irade’, %26,6’sı ‘Kanun/yasa çıkarıldığı yer’, %39,1 ‘Milletin temsil yeri’, %14,4’ü ‘Siyasi Partiler’, %9,4’ü ‘Milli Hâkimiyet’, %9,8’i ‘Dokunulmazlık’ cevabı veriyor.
Oranlar vatandaşın TBMM denildiğinde ilk olarak Milli irade, Milletin temsil yeri ve kanun/yasa çıkarılan yer geldiği görülmektedir.
Bu halkın nazarında TBMM’nin konumlandığı noktayı göstermesi açısından önemlidir
6- Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesinden sonra TBMM’nin etkinliğinin daha da arttığını düşünüyor musunuz?
Araştırmada “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesinden sonra TBMM’nin etkinliğinin daha da arttığını düşünüyor musunuz?” sorusuna Katılımcıların %12,4’ü ‘Evet daha da artı’, %15,3’ü ‘Kısmen arttı’, %18,7’si ‘Değişen bir şey yok’, %53,6’sı ‘Etkinliği daha da düştü’ cevabı vermektedir.
Oranlar ‘Etkinliği daha da düştü’ görüşünde olanların %50’nin üzerinde olduğunu gösteriyor.
Etkinliğinin daha da azaldığını düşünen erkeklerin oranı kadınlara göre daha yüksektir.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesinden sonra TBMM’nin etkinliğinin düştüğü konusunda yaş gruplarının yükselmesi ile paralel bir çizgi gözüküyor.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesinden sonra TBMM’nin etkinliği konusunda ‘Evet daha da artı’ cevabı AK Parti’ye oy verenlerde %30,6 iken ‘Etkinliği daha da düştü’ diyenlerin oranı %22,3 oranında dikkat çekicidir. Bu oran MHP’ye oy verenlerde %50,4’e ulaşmaktadır. Diğer siyasi partilere oy verenlerde ezici oranda ‘Etkinliği daha da düştü’ cevabı veriliyor.
7- Sizce Milletin temsil yeri olan TBMM’nin halkla kaynaşması ve etkileşimi yeterli mi?
Araştırmada “Sizce Milletin temsil yeri olan TBMM’nin halkla kaynaşması ve etkileşimi yeterli mi?” sorusuna Katılımcıların %5,1’i ‘Evet yeterli’, %25,6’sı ‘Kısmen yeterli’, %69,6’sı ‘Hayır yetersiz’ cevabı veriyor.
Oranlardan da anlaşılacağı gibi TBMM temsil ettiği halkla kaynaşması ve etkileşiminin yeterli olarak görülmediği çok açıktır.
Hem TBMM idaresinin hem de Siyasi Partileri hem de milletvekillerinin düşünmesi gereken bir ayrıntı olduğunu söylemek gerekir.
Milletin temsil yeri olan TBMM’nin halkla kaynaşması ve etkileşiminin yeterliliği konusunda erkekler ve kadınlar çok yakın oranlarda cevap veriyorlar.
Yaş grupları açısından bakıldığında 45-54 yaş grubu diğer yaş gruplarından biraz daha iyimser olduğu görülmektedir.
Milletin temsil yeri olan TBMM’nin halkla kaynaşması ve etkileşimi hakkında ‘Hayır yetersiz’ diyen AK Parti’ye oy verenlerin oranı %51’i buluyor. Buna karşı CHP’ye oy verenlerin %84,8’i, MHP’ye oy verenlerin %66,7’i, HDP’ye oy verenlerin %92,3’ü, İYİ Parti’ye oy verenlerin %91,4’ü’ ‘Hayır yetersiz’ cevabı oluşturuyor.
TBMM’NİN ÇALIŞMALARINDAN VATANDAŞIN MEMNUNİYET ALGISI
8- Genel olarak düşündüğünüzde TBMM’nin çalışmalarından memnuniyet dereceniz nedir?”
Araştırmada “Genel olarak düşündüğünüzde TBMM’nin çalışmalarından memnuniyet dereceniz nedir?” sorusuna Katılımcıların %14,6’u ‘Memnun’, %27,0’si ‘Fena değil’, % 58,5’i ‘Memnun değil’, cevabı veriyor.
Oranlar genel manada TBMM’nin çalışmalarından vatandaşın memnuniyetsizliğini göstermektedir. Vatandaşın temel sorunların çözüm yeri ve milletin temsil yeri gördüğü TBMM’den hem memnuniyet açısından hem de halkla kaynaşma ve etkileşimi açısından algısının düşük olması dikkat çekiyor.
Memnuniyetsizlik oranı erkeklerde kadınlara oranla % 10 daha yüksektir.
Yaş gruplarına bakıldığında ise 18-24 yaş grubu gençler diğer gruplara göre ‘Fena değil’ cevabında yüksek. 35-44 yaş grubunda memnuniyet oranı diğer gruplara göre fazladır.
AK Parti’ye oy verenlerde ‘Memnun’ cevapları % 34,1 düzeyinde, ‘Memnun değil’ cevapları % 27,5 düzeyindedir. AK Parti’ye oy verenlerde ‘Fena değil’ diyenlerin oranı %38,4 düzeyindedir. Buna karşılık CHP’ye oy verenlerden memnun olanların oranı %3,3 düzeyinde, Memnun olmayanların oranı % 70,4, MHP’ye oy verenlerde % 55,5, HDP’ye oy verenlerde % 92,3, İYİ Partiye oy verenlerde % 90,5 düzeyindedir.
TBMM’NİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI HAKKINDA
9-"TBMM’nin ciddi bir yenilik yapmasına ihtiyaç var" ifadesine katılımınız nedir?
Araştırmada “"TBMM’nin ciddi bir yenilik yapmasına ihtiyaç var" ifadesine katılımınız nedir?” sorusuna Katılımcıların %67,2’si ‘Katılıyorum’, %26,4’ü ‘Kısmen’, % 6,4’ü ‘Katılmıyorum’ cevabı vermektedir.
Veriler toplumun TBMM’de çok yüksek oranda bir yenilik beklentisi içinde olduğunu gösteriyor. Bu kapsamda ‘Katılıyorum’ ve ‘Kısmen’ cevapları ile birlikte %93,6 gibi bir oran dikkat çekmektedir.
Aslında vatandaşın TBMM’den yenilik yapması beklentileri gerçeklenene kadar bazı verilerin olumlu yönde değişimi zor gözüküyor.
TBMM’nin ciddi bir yenilik yapmasına ihtiyaç duyulduğunu ifade eden erkek ve kadınların oranı bir birine yakın gözlenmektedir.
Yaş gruplarında da düşük farklarla TBMM’nin ciddi bir yenilik yapmasına ihtiyaç olduğu görülüyor.
Siyasi partilere oy veren seçmenlere göre bakıldığında da TBMM’de ciddi yenilik yapılması konusunda görüş birliği bulunuyor.
10- "TBMM’nin varlığı milletin güvencesidir" ifadesine katılımınız nedir?
Araştırmada “"TBMM’nin varlığı milletin güvencesidir" ifadesine katılımınız nedir?” sorusuna Katılımcıların % 53,1’i ‘Katılıyorum’, % 27,8’i ‘Kısmen’, % 19,1’i ‘Katılmıyorum’ cevabı veriyor.
Oranlar vatandaşın TBMM’yi ağırlıklı olarak milletin güvencesi olarak göründüğü şeklindedir. ‘Katılıyorum’ ve ‘Kısmen’ cevaplarının toplamı 80,9 düzeyindedir. Halkın TBMM’nin varlığını milletin güvencesi olarak görmek istediği yüksek oran ortadadır.
SİYASET KURUMU HAKKINDA VATANDAŞIN GÜVEN ALGISI
11-Siyaset kurumuna güven düzeyiniz nedir?
Araştırmada “TBMM’ye güven düzeyiniz nedir?” sorusuna Katılımcıların % 34,2 ‘Güveniyorum’, % 28,6 ‘Ne güveniyorum/Ne güvenmiyorum’, %37,2 ‘Güvenmiyorum’ cevabı veriyor.
TBMM’ye güven algısının bugün için düşük olduğu ifade edilebilir. Fakat ‘Ne güveniyorum/Ne güvenmiyorum’ oranını birlikte değerlendirildiğinde olumlu bir güven algısından söz edilebilir.
Katılımcıların TBMM’ye güven düzeyi erkekler ve kadınlarda düşük orandaki farklarla birbirine yakın olduğunu gösteriyor.
TBMM’ye güven düzeyi yaş gruplarına göre orta yaş grubunda daha yüksek iken genç ve ihtiyar yaş grubunda daha düşük orandadır.
TBMM’ye güven düzeyi açısından AK Parti’ye oy verenler %58’lerin üzerinde. Güvenin düşük olduğu kesim %12,3 düzeyindedir. Buna karşılık CHP’ye oy verenlerde güven algısı %20’ler seviyesinde, güvensizlik algısı ise % 56,8 oranında görülmektedir. MHP’ye oy verenlerde bu algı %45,3, güvensizlik algısı % 24,8 düzeyindedir.
4-MİLLETVEKİLLERİ HAKKINDAKİ VATANDAŞIN ALGISI
12- Milletvekillerinin vatandaşların sorunlarıyla yeterince ilgilendiğini düşünüyor musunuz?
Araştırmada “Milletvekillerinin vatandaşların sorunlarıyla yeterince ilgilendiğini düşünüyor musunuz?” sorusuna Katılımcıların % 4,3’ü ‘Evet’, %34,8’i ‘Kısmen’, % 60,9’u ‘Hayır’ cevabı vermektedir.
Oranlar milletvekillerinin vatandaşların sorunlarıyla yeterince ilgilenmediği algısını ortaya koymaktadır. TBMM’nin yasama görevlerinde ki beklentileri konusundaki cevaplara bakıldığında genel memnuniyetsizlik milletvekillerine de yansıdığı söylenebilir.
Milletvekillerinin vatandaşların sorunlarıyla yeterince ilgilenmesi konusunda erkekler ve kadınlar bir birine çok yakın cevaplar veriyor. Fakat yaş gruplarında özellikle 18-24 arasında belirgin fark görülüyor.
Bu soruya AK Parti’ye oy verenlerde ‘Evet’ %8,5’, ‘Kısmen’ %45, ‘Hayır’ %46,4 oranda iken özellikle ‘Hayır’ cevabı verenler CHP’de %69,3, MHP’de %62,0, HDP’de %73,6, İYİ Parti’de %80,0 düzeyindedir.
TBMM’NİN AÇILIŞININ 100. YILINDAN HABERDAR OLMA
13- Bu yıl MECLİS’ in açılışının 100. Yılı olduğunu biliyor muydunuz?
Araştırmada “Bu yıl MECLİS’ in açılışının 100. Yılı olduğunu biliyor muydunuz?” sorusuna Katılımcıların %83,5’i ‘Evet’, %16,5’i ‘Hayır’ cevabı vermektedir.
Oranlar halkın büyük kısmının Meclis’in açılışının 100. Yılından haberdar olduğunu gösteriyor.
Bu yılın Meclis’in açılışının 100.Yılın olduğunu erkekler kadınlara oranla daha yüksek oranda haberdarlar.
D-SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi konusunda vatandaşların görüşleri ağırlıklı olarak siyasi partilere verdikleri oylara göre değişim gösteriyor. 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimlerinde İktidar Partisi AK Parti’ye oy verenlerin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi hakkındaki görüşleri olumlu cevap içeriyor. Bu durum Cumhur ittifakını yer alan MHP’ye oy verenler içinde geçerli görülüyor. HDP ve Millet İttifakına yer alan CHP ve İYİ Parti’ye oy verenlerde ise cevaplar genelde olumsuz yöndedir.
16 Nisan 2017’de gerçekleşen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi Referandum sonuçları ile araştırmadaki ilgili sorulara verilen cevapların oranlarında paralellik gözleniyor.
Diğer taraftan TBMM hakkında vatandaşların iki farklı tutumundan söz etmek gerekir. TBMM’nin milleti temsil eden temel özelliklerine yönelik vatandaşın algısı yüksek oranda olumlu iken Meclis’in faaliyetleri hakkındaki algıları olumsuzluk gösteriyor.
Mesela TBMM toplumsal temel sorunların çözüm adresi olarak görülmektedir. Fakat çalışmalardan memnuniyet, halkla kaynaşma, beklentileri karşılama algısında ciddi olumsuzluktan bahsedilebilir.
TBMM’de yenilik beklentisi bütün toplum katmanları tarafından istenen en önemli ayrıntı olarak karşımıza çıkıyor.
Diğer taraftan milletvekillerinin toplumun sorunları ve beklentilerine cevap vermesi konusunda ciddi bir olumsuzluk algısı bulunuyor. Bu durum TBMM’nin kurumsal yapısına bakış ile faaliyetleri konusundaki algı farkını ortaya koyması bakımından dikkat çekiyor.
Diğer taraftan vatandaşların siyaset kurumu algısı da tıpkı milletvekilleri algısı gibi olumsuzdur. Hatta genel manada siyaset kurumuna güven algısının kırmızı alarm verecek düzeyde olduğu söylenebilir.