Adli Bilimciler Derneği, ıspanak zehirlenmeleri konusunda medyada yer alan gıda zehirlenmeleri haberlerine ilişkin kamuoyunu aydınlatmak adına bildiri yayınladı.
İşte o bildiri:
"Ispanak zehirlenmeleri konusunda medyada yer alan gıda zehirlenmeleri haberlerine ilişkin kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi adına aşağıdaki açıklamanın yapılmasına gerek görülmüştür. Adli Bilimciler Derneği Başkanı Prof.Dr. Hamit HANCI, Adli Bilimciler Derneği Adli Gıda Komisyon Başkanı ve Ankara Üniversitesi Gıda Güvenliği Enstitüsü Müdür Prof. Dr. Nevzat ARTIK ile, Adli Bilimciler Derneği Adli Yöneylem Komisyon Başkanı Av.Alp Aslan konu ile ilgili bir açıklama yapmış ve bu konuda aşağıdaki bilgileri paylaşmışlardır.
İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü, ıspanaktan zehirlenme şüphesiyle hastanelere başvuran 108 kişiden 80’inin taburcu olduğunu, 28’inin ise gözlem altında tutulduğunu açıklamıştır.
İstanbul’da ıspanaktan zehirlenme şüphesiyle onlarca kişi hastanelere başvururken, Tekirdağ’da da ıspanak yedikten sonra rahatsızlanan 40’ın üstünde kişi hastanelere başvurmuştur.
İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, ıspanaktan zehirlenme iddiasıyla ilgili olarak, “Zehirlenmeye ıspanaklara karışan patlıcangiller familyasından, atropin ve scopalamin içeren yabancı otların neden olduğu yapılan analizlerle ortaya çıktığı görülmüştür” açıklaması yapmıştır.
Dernek olarak görüşümüz
Gıda Güvenliği açısından bu güne kadar ıspanaktan direk zehirlenme olduğu görülmemiştir.
Bunun 3 ayrı nedeni olabilir
- Ispanak içinde yabancı ot olması: Bu vakada olduğu gibi “şeytan elması otu “ adı verilen biyolojik adı Datura stramonium(tatula) olan bitki ile ayrıca “Atropa belladonna” (güzel avrat otu) bitkisi patlıcangiller ailesinin üyeleridir.
İçlerindeki en önemli etken madde atropindir. Tatula da ayrıca skopolaminde mevcuttur. Bu
bitkilerin özellikle merkezi sinir sistemi üzerinde etkili olduğu bilinmektedir.
Bu bitkilerin bileşiminde ve özellikle tohumlarında maksimum % 0.5 atropin bulunmaktadır.
Dolayısıyla 100 gram şeytan elması yendiğinde alınan 50 mg karşılığı “atropin” zehirlenme
yapabilmektedir.
Normalde Ispanağın 1 kilogramında bu kadar yabancı ot olmamalıdır.Olanlar da genellikle
yemeği yapanlarca ayıklanmaktadır.
- Ispanak yetiştirmede böcek öldürücü ilaçlar yani herbisit veya insektisit kullanılmış olmasıdır. Beypazarında genellikle herbisit kullanılmaktadır. Bunların ıspanağa püskürtülmesinden sonra hemen hasat yapılıp kalıntı arınma süresine uyulmadan tüketilmesi de zehirlenmeye neden olabilir.
- Son İhtimal bu durumun bir terör saldırısı ve tehdidi olmasıdır. Biyoterorizm adı verilen biyolojik saldırılar ya da direk bitkilere yönelik agroterör denilen saldırılar.
Ancak bunun doğrulanması için çalışma yapılmalıdır.
Bu sıkıntılı dönemde tüketicilere geçici olarak ıspanak tüketiminin durdurulması veya çok iyi ayıklama ve yıkama(sirkeli su) işleminden sonra tüketmeleri ve dikkatli davranmaları önerilmektedir."
Terör saldırı ihtimali nedeni ile tüm çiftçilerin ve tüketicilerin dikkatli olmaları zorunludur. Ülke genelinde devletimizin Agro-terörizm ve biyoterorizm için önlem alması ve gıda güvenliğine azami dikkat gösterilmesi gerekmektedir."