Afganistan'da fedakar kadın eğitimciler, okula gitmelerine henüz izin verilmeyen ortaokul ve lise çağındaki kızlar, ailelerinin geçimine katkı sağlayan kız-erkek çocuk işçiler ile okuma-yazma bilmeyen kadınlara dersler veriyor.
Afganistan'da Ağustos 2021'de yönetime gelen Taliban, kadınların çalışmasına ve kız çocuklarının alışılagelen düzende eğitim almasına engeller getirdi.
Bir süre sonra 6'ncı sınıfa kadar olan seviyede ve üniversitelerde kadın ve kızların eğitim almasının önündeki engeller kaldırıldı ancak ülkenin büyük bölümünde ortaokul ve lise düzeyindeki devlet okullarında kızların eğitime dönmesine izin verilmedi.
Gönüllü Afganlar, eğitim seferberliği başlattı
Belirsizliğin sürdüğü ortamda Afganistan'ın birçok vilayetinde bazı gönüllü eğitim destekçileri, kendi imkanlarıyla kurdukları gayriresmi okullarda çevrelerindeki eğitimden mahrum çocukların derslerden geri kalmamasını sağlıyor.
Kimi eğitimciler, "kültürel sorunlar" ve "okulların çok fazla göz önünde olmaması gerektiği" gerekçesiyle bu okullardan görüntü alınmasına izin vermiyor ancak kimi eğitimciler de eğitim yönündeki çabaları teşvik etmek amacıyla okullarının kapılarını medya kurumlarına açmayı kabul ediyor.
İki kız kardeş, kendi imkanlarıyla seferber oldu
Sodabe (21) ve Azita (23) Nezend kardeşler de eğitimden mahrum kalan çocuklar için elini taşın altına koyan gönüllü Afganlardan.
İki fedakar kız kardeş, gözlerden uzak bir noktada kurdukları okulda eğitimden mahrum kalan kız çocuklarını ve çocuk işçileri eğiterek gelecek hayali kurmalarına olanak tanıyor.
Nezend kardeşler, kendi imkanlarıyla başkent Kabil'de kurdukları okulun kapılarını AA muhabirine açtı.
Burada okula gitmelerine henüz izin verilmeyen ortaokul ve lise çağındaki kızlar, ailelerinin geçimine katkı sağlayan kız-erkek çocuk işçiler ile okuma-yazma bilmeyen kadınlara Taliban öncesi eğitim müfredatına göre eğitim veriliyor.
Okulda yaklaşık 250 öğrenci, haftanın 5 günü günde beşer saat eğitim görüyor, ayrıca meslek kazandırma amacıyla isteyene terzilik ve halı dokumacılığı eğitimleri de veriliyor.
Eğitimci kardeşler, çocukların neredeyse tümünün yoksul ailelere mensup olduğunu ve imkanlarının geliştirilmesi için ülke içinde ve dışındaki eğitim destekçilerinden yardım beklediklerini ifade ediyor.
"Afganistan kızlarının toplumdan silinmesini istemiyoruz"
Okulda tarih, matematik, Farsça, İngilizce, biyoloji, kimya, fizik gibi müfredata uygun dersleri işlediklerini kaydeden eğitimci Sodabe Nezend, "Taliban sonrası 6'ncı sınıf üstü kız okullarının kapatılması, eğitim görmesi gereken kızların eğitim alması adına böyle bir okul projesini başlatmamız yönünde bizi teşvik etti. Her dönemde Afganistan'da kadınların unutulduğu ve ötekileştirildiği çok açık. Bu durumun yeniden tekrarlanmamasını istedik. Afganistan'daki kızların eğitimsiz kalmasını, unutulmasını ve toplumdan silinmesini istemiyoruz." ifadelerini kullandı.
Okullar konusunda Taliban'ın politikasını eleştiren Nezend, kadın ve insan haklarındaki konularındaki sorunlar çözülmeden uluslararası toplumun Taliban'ı resmi olarak tanımamasını istedi.
Nezend, şu şekilde konuştu:
"Buraya gelen kızların çoğunluğu depresyondaydı ve gelecekleri konusunda umutsuzlardı. Bu okul sayesinde onları motive ettik. Umutsuz olmamalarını söyledik. Kızlar, 400 gün sonra okulların yeniden açılması ve dersbaşı yapmaları konusunda umutlu. Onlar için oluşturduğumuz böylesi bir ortam nedeniyle çok mutlular. Bir okul gibi onlara yardımcı olmamızın yanında, burası onlara umut aşılıyor. Bundan çok memnun ve mutlular."
Faaliyetlerinden ailelerin memnun olduğunu ancak kültürel nedenlerle bazı olumsuz tepkilerle de karşılaştıklarını kaydeden Nezend, "Biz teslim olmayacağız. Her ne şekilde olursa olsun mücadele edeceğiz. Kalemle olsun, dilimizle olsun, sokaklarda protestolarla olsun böylesi görüş ve ideolojilere karşı direneceğiz." dedi.
"Kızların çoğu depresyondaydı"
Eğitimci Azita Nezend de okulda eğitim alan kızların ve çocuk işçilerin, geleceğe dair daha umutlu hale geldiğini belirtti.
Nezend, "Okullar kapatıldığı zaman Afganistan'da eğitim gören, üniversiteye giden insanlar olarak kızlar için böyle bir ortam oluşturma sorumluluğunu hissettik. Kızların çoğunun depresyonda olduğunu, sahip oldukları motivasyonu ve isteği kaybettiklerini gördük. Böyle bir okul kurarak sınırlı sayıda da olsa bir grup kıza bir gün okulların açılacağı ve yeniden eğitim görecekleri konusunda ümit vermek istedik." dedi.
Eğitim faaliyetlerini artırarak devam etmek istediklerini kaydeden Nezend, "Afganistan kadınları son 20 yılda kültür, iktisat ve siyaset gibi alanlarda gelişim gösterdi. Bu alanlarda aktiflerdi ama maalesef Taliban'ın yönetime gelmesiyle Afganistan kadınlarına yönelik kısıtlamalar arttı ve kadınların hepsi tüm bu 20 yıldaki kazanımlarını günbegün kaybettiği düşüncesindeler." diye konuştu.
"Hiçbir zaman yenilmeyeceğim"
13 yaşındaki 8'inci sınıf öğrencisi Behare Ekberi, ülke genelinde çok sayıda çocuğun eğitimden mahrum kaldığını belirterek, böylesi bir imkan ile eğitimine devam etmesinin kendisini mutlu ettiğini söyledi.
En çok İngilizce dersini sevdiğini anlatan Ekberi, "Umutsuzdum. Depresyondaydım. Ailem de bu durumda olmama çok üzülüyordu. Burada eğitim aldığımdan beri ailem de mutlu. Gelecekte doktor olmak istiyorum. Derslerimi devam ettirmek beni mutlu ediyor. Umutsuzdum ve umudumu yeniden geri aldım. Hiçbir zaman da yenilmeyeceğim." dedi.
Ekberi, kızların okula gitmesinin önündeki engellerin kaldırılmasını istedi.
Afgan çocuklar eğitim yardımı bekliyor
Uzun yıllar süren askeri çatışma ve siyasi krizlerin kalkınmasını olumsuz etkilediği Afganistan'da özellikle kırsal kesimlerde yaşayan çocukların okula gidip eğitim almasında büyük imkansızlıklar yaşanıyor.
Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi tarafından ocak ayında hazırlanan rapora göre, Afganistan'da eğitim olanaklarına erişimde büyük zorluk yaşayan okul çağında 7,9 milyon çocuk bulunuyor.
Özellikle kırsal kesimler, büyük oranda tüm altyapı hizmetlerinden mahrum durumda. Köylerin çoğu, elektrik, su, ısıtma ve kanalizasyon gibi birçok alanda hizmet bekliyor.
Bu nedenle yine köylerin çoğunda okul, öğretmen ve eğitim materyali bulunmazken uluslararası toplum ve kurumların bu konudaki destekleri hayati önem taşıyor.