Libya'da Başkanlık Konseyi Başkanı'nın ülkenin doğusundan, Başbakan'ın ülkenin batısından ve İçişleri Bakanı'nın ülkenin güneyinden seçilerek kurulan Ulusal Birlik Hükümeti Mart 2021'den bu yana görevini sürdürürse de gündeme gelen yeni önerilerle ülkedeki belirsizlik ortamı devam ediyor.
Bu arada şubat ayında Tobruk'taki Temsilciler Meclisi tarafından "Başbakan" olarak belirlenen Fethi Başağa da her fırsatta görevinin başında olduğunu söylemeyi ihmal etmiyor.
İki hükümetli ülkede, seçimler için anayasal altyapı ve geçiş dönemi yönetimi tartışmaları hala sonuçlandırılmadığından, bazen silahlı çatışmalara da neden olan siyasi tıkanıklık ve istikrarsızlık ortamı devam ediyor.
Kulislere göre Akile Salih'in gözü Başkanlık Konseyi Başkanlığında
Ülkede çözüm arayışları kapsamında farklı öneriler ve senaryolar gündeme geliyor.
Son bir haftadır seçimlerden önce yeni bir geçiş hükümeti kurulması konusu tartışılıyor. Trablus kulislerinde, Tobruk kentinde bulunan Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih'in Başkanlık Konseyi Başkanı olma ihtimali konuşuluyor.
Salih'in, Başkanlık Konseyi Başkanı olması ve Abdulhamid Dibeybe hükümetinde revizyon karşılığında parlamento seçimlerinin yapılmasına olumlu yaklaşacağı, bu bağlamda gelecek günlerde Rusya'yı da ziyaret ederek Kremlin'in onayını almayı hedeflediği belirtiliyor.
Temsilciler Meclisinde de gündem olan bu söylentiler üzerine bazı milletvekilleri rahatsızlıklarını dile getirmeye başladı. Milletvekilleri arasında "Salih'in yeni bir makam için parlamentoyu feda etmeye hazırlandığı" şeklinde itirazlar yükseliyor.
Trablus merkezli "Ayn Libya" kanalına konuşan Milletvekili Abdunnebi Abdulmevla, Salih'in Türkiye ve Katar temaslarının gerçek sonuçlarını henüz bilmediklerini ifade etti. Milletvekili Yusuf Nasr ise Başkanlık Konseyi konusunda Salih'in Ankara ve Doha'yı ikna etmeye çalıştığını öne sürdü.
Trablus merkezli "Favasıl" haber sitesi müdürü Enes Futuri, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ülkedeki siyasi tıkanıklıklar nedeniyle yeni önerilerin olmasının yadırganmaması gerektiğini, asıl hedefin uzlaşı ve seçimleri gerçekleştirmek olduğunu söyledi.
"Önerilerin olması tüm tarafların kabul ettiği ve üzerinde anlaştığı anlamına gelmez." diyen Futuri, "Akile Salih, Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid el-Mişri ve güneyden bir ismin daha katılmasıyla, yeni bir Başkanlık Konseyi oluşturulması önerisinin olduğunu biliyoruz. Ancak şu anda böyle bir değişim mümkün ve makul görünmüyor. Bunlar deneme balonları ve diyalog için öneriler olarak değerlendirilebilir. Henüz olgunluğa ulaşmış bir çözüm girişimi değildir." dedi.
Libyalı siyasi aktivist Velid Cabbur ise Ulusal Birlik Hükümeti'nin Cenevre'deki toplantılarda oluşturulduğunu ve oradaki seçimlerle iş başına geldiğini hatırlattı.
Libya içindeki siyasi figürlerin faklı hedeflerinin olabileceğine dikkati çeken Cabbur, "Yeni göreve başlayan BM Libya Özel Temsilcisi Abdoulaye Bathiliy'in tutumunu da henüz bilmiyoruz. Şimdilik bunlar kulis söylentilerinden öteye gitmiyor." ifadelerini kullandı.
"Bölgesel politika Libya'da istikrar istemiyor"
Başbakanlık görevini devralmak hedefiyle 17 Mayıs'ta ansızın başkent Trablus'a gelen ve çıkan çatışmaların ardından kentten ayrılmak zorunda kalan Başağa, başkentte 32 kişinin hayatını kaybettiği 27 Ağustos'taki çatışmalardan da sorumlu tutulan ve hakkında soruşturma başlatılan siyasi aktörler arasında yer alıyor.
Başağa Trablus'a gelme konusundaki umutlarını artık yitirmişe benziyor. 20 Eylül'de yaptığı açıklamada, "Bölgesel politika Libya'da istikrar istemiyor. Bazı taraflar Libya'yı müzakere masasında koz olarak kullanıyor. Görevimizi Trablus'ta yerine getirme konusunda girişimlerde bulunduk ancak başarısız olduk. Vazifemizi Sirte ve Bingazi'den sürdürecek, ülkenin batı bölgesini esaretten kurtarmak için katkı sağlayacağız." ifadelerini kullandı.
"Tek devlet ve tek hükümet için vatana hizmet edeceklerini" söyleyen Başağa, "Bazı Libyalıların, istikrarsızlığın ve bölünmüşlüğün devam etmesini isteyerek bu durumdan fayda gördüğünü" öne sürdü.
Hafter'in Gad ziyaretinde öne çıkanlar
Libya'nın doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter ise ülkenin güneyindeki kontrol ve nüfuz alanlarını güçlendirmeye çalışıyor.
Hafter ülkenin güneybatısında Cezayir sınırında yer alan Berberliler (Amazig) ve Tavarık halklarının yaşadığı Gad kentine 19 Eylül'de bir ziyaret gerçekleştirdi. Buradaki konuşmasında Hafter, "bulundukları makamları bırakmak istemeyen siyasilere karşı mücadele etmeye devam edeceklerini" söyleyerek, "Bu acı gerçeği değiştirmemiz gerekiyor." dedi.
Ancak Hafter'in ziyareti tepkilere de neden oldu. Ulusal Birlik Hükümeti'ne bağlı Genelkurmay Başkanlığı Gad Operasyonlar Odası, Hafter'in ziyaretine karşı bir açıklama yaparak, 17 Şubat Devrimi'ne bağlı olduklarını, sivil devlet hedeflerinden vazgeçmediklerini ve diktatörlüğe karşı mücadeleyi sürdüreceklerini duyurdu.
Açıklamada, "Emekli generalin (Hafife Hafter) Libya devletini ele geçirme girişimlerini reddediyor ve tek adamlık dikta yönetimini geri getirme girişimlerini kınıyoruz. Allah'ın izniyle ülkenin güneyi ve Gad kentini paralı askerler ve milislerden temizleyeceğiz." ifadeleri yer aldı.