Habertürk yazarı Fatih Altaylı, koronavirüs aşısıyla ilgili tartışılanları bugünkü köşesine taşıdı. 'İlk ve ikinci dozda farklı aşı olunabilir mi' sorusuyla ilgili tartışmalara değinen Altaylı, her dozun aynı aşıdan olması gerektiği yönündeki açıklamaların değişeceğini dile getirdi.
Altaylı'nın yazısında şunları kaydetti:
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 3. doz aşıyı da olduğunu ve antikorlarının zirveye çıktığını açıklamasının ardından 3. doz tartışması başladı.
Bir yanda özellikle Sinovac’ın aşısında 3. dozun kesinlikle gerekli olduğunu söyleyenler, diğer tarafta ise Prof. Mehmet Ceyhan gibi “3. dozun gerekli olup olmadığı kesin değil. Bu ilaç şirketlerinin aşı satmak için uydurduğu bir şey de olabilir” diyenler.
Tabii Türkiye’de tartışmalar bilimsellik ve araştırmaya dayalı okuma üzerinden değil de “geyik” üzerinden yapıldığı için kimse doğru düzgün literatür taramıyor ama “sallıyor”.
Oysa corona salgınının ilk gününden bu yana bilgilerimiz sıklıkla yenileniyor, değişiyor, yeni bulgular, yeni yöntemler ve yeni yaklaşımlar yaratıyor.
Bu garip kulunuz da, her türlü yeni bilgiyi pek çok hekimden daha önce okuyup araştırıp sizlere ulaştırmaya çalışıyor.
En basitinden sadece hastaların değil herkesin maske takması gerektiğini, DSÖ'nün virüs bulaşmasını engellemek için önerdiği mesafenin bu virüste yetersiz kaldığını, ACE inhibitörlerinin bu hastalıkta riski arttıran bir faktör olmadığını Türkiye’de ilk bu köşede yazdık, söyledik.
Şimdi de yeni gelişmeler ışığında, COVID 19 aşıları ile ilgili yeni bulguları, yeni bilgileri yeni yaklaşımları yazalım.
İLK VE İKİNCİ DOZLAR FARKLI AŞILARDAN OLABİLİR Mİ?
En merak edilen sorulardan biri buydu. Vatandaşlar “İlk dozumu Sinovac oldum ikinci dozu Biontech olabilir miyim?” diye soruyorlardı ve verilen yanıt “Hayır olamazsınız. İlk dozu ne olduysanız 2. doz da o olmalı” oluyordu. Çünkü bilinen, klasik yaklaşım buydu.
Ancak şimdi bu durum tartışılıyor.
Ve galiba yanıt değişiyor.
Bununla ilgili ilk değişik yaklaşım Kanada’dan geldi.
Kanada Ulusal Bağışıklık Danışma Komitesi yayınladığı son önergesinde ilk doz ve ikinci dozların farklı üreticilerin aşılarından olabileceğini, bu aşıların ille de aynı tür aşılar olması gerekmediği belirtti.
Yani ilk dozunu bir vektör aşısı olan Astra Zeneca Oxford olan bir kişi, ikinci dozunu bir mRNA aşısı olan Binotech’le ya da Moderna ile olabilecek. Kanada’dan gelen bu bilgide inaktif aşılarla ilgili bir şey yok çünkü Kanada inaktif aşı kullanmıyor.
Bu yeni yaklaşım Türkiye’de de incelenmeye değer.
KARMA AŞI DAHA İYİ OLABİLİR
Kanada’nın önerdiği her iki dozu farklı aşılarla olma yaklaşımı İspanya’dan gelen güçlü bir araştırma ile de destekleniyor.
Saygın bilim dergisi Nature’da 600 denek ile gerçekleştirilmiş yeni bir araştırma yayınlandı.
İspanyol doktorların bu araştırması farklı aşıların yapılması ile elde edilen bağışıklık yanıtının, tek marka aşı ile elde edilenden çok çok daha güçlü olduğunu ortaya koyuyor.
İspanyolların bu araştırmasını destekleyen bulgular İngiltere ve Kanada’daki üniversite hastanelerinden de geliyor.
İkinci dozun farklı aşıdan olması bir anlamda immün yanıta “turbo” etkisi yapıyor.
İspanya’da Carlos III Sağlık Enstitüsü’nde yürütülen araştırmada ilk ve ikinci dozları farklı üreticilere ait aşılardan olan hastalarda bağışıklıkta çok hızlı bir artış görülürken, 232 kişilik kontrol grubunda böyle bir hızlı bağışıklık yanıtı görülmüyor.
Ancak ne yazık ki, bu araştırmaların hiçbirinde bizim Sinovac gibi inaktif aşı kullanılmadığı için bu konuda elimizde bir bilimsel veri yok.
SİNOVAC VE BİONTECH KARMASI OLABİLİR Mİ?
Sağlık Bakanlığı araştırma ve geliştirmeye yönelik cesaretlendirici bir tavır almadığı, bilgi paylaşmadığı için Türkiye’de bu konularla ilgili hiçbir açıklanmış araştırma yok ve bildiğim kadarıyla yapılmıyor da.
Bu yüzden Türkiye’de ilk dozunu Sinovac’la olanlara ikinci dozu da Sinovac, ilk dozunu Biontech ile olanlara ikinci dozu da Biontech olarak yapmaya devam ediyoruz. Elde veri olmayınca da doğrusu bu oluyor elbette.
Fakat bilimsel olmayan bireysel bulgular da var.
Bazı hekimler, bu durumu farklı bir biçimde de olsa kendi üstlerinde deniyorlar.
Benim tanıdığım en iyi ve yeniliğe en açık hekimlerden biri kendi üzerinde bir inceleme yaptı.
Nature’de yayınlandığı ya da Kanada’da önerildiği gibi ilk iki dozu farklı aşılardan olmadı ama hatırlatma dozu olarak görev için gittiği ABD’de yaptırdığı üçüncü dozu farklı bir üreticiden seçti
Bu hekim dostum, ilk iki dozunu Türkiye’de Sağlık çalışanlarına yapılan Sinovac ile olmuştu.
İlk dozdan sonra baktırdığı antikor düzeyi 50 idi.
İkinci dozdan sonra antikor düzeyi 700’e çıktı ama üç ay içinde 500’e geriledi.
Bu hekim dostumuz ABD’de iken çalıştığı hastanede 3. doz aşısını Biontech olarak yaptırdı.
Ve 15 gün sonra antikor düzeyi 2100’e çıktı.
Kendi ifadesine göre artmaya da devam ediyor.
Yani sevgili okurlar, aşıların bir anlamda kanda kokteyl haline getirilmesi bağışıklık yanıtını hızlandırıp arttırıyor, antikor düzeyini çok hızlı biçimde yükseltiyor.
Bilim Kurulu’na Nature’daki makaleyi okumalarını tavsiye ediyorum.
Belki de mücadeleyi çok daha hızlı kazanmamıza neden olabilecek bir gelişme bu.