Koronavirüs, hızla dünyaya yayılarak bir pandemi oluşturdu.
Bilim dünyasını ise beklemediği bir anda vurdu!
Daha hazırlıklı oldukları alanda ilaç üreten sistemleri çok hazırlıksız yakaladı?!
Ülkeleri idare eden siyasiler, bu konudaki bilim insanlarına baskı yaparak, acilen bir çözüm bulmalarını istediler.
Sonuçta, herkesin hazırlıksız yakalandığı bu kargaşa ortamında, aceleye getirilerek, bilerek ve/veya bilmeyerek bazı aşılar hazırlandı?!
Bir ilaç ve/veya aşının, normalde tüm çalışmalar sonucunda satışa sürülme aşaması bazen 10 yıl sürerken, bu süreç aylara indirildi?!
İşte, bu çok basit cümleye sıkıştırılan aylar süreci, tüm güvensizliği beraberinde getirdiği gibi, pandoranın kutusunu kapanmamak üzere açtı.
Bundan sonra, belirsizliğin getirdiği ağır tartışmaların ışığında insan sağlığı, bu belirsizlik sürecinde "sırat köprüsü"nü geçmeye çalışacak!?
Bugün, TC Sağlık Bakanlığı aldığı kararla, 3'üncü doz aşı yapılmasına karar verdi.
Bu, doğru bir karar.
Bilim insanlarının neredeyse bir yıldır savunduğu ve önerdiği bir karar.
Hal böyleyken...
Şimdi, uygulamaya dönük bilimsel doğruları yazma zamanı...
Onbeş buçuk aylık dönemde gördüğümüz 3 tip grup var:
1. COVID-19 olanlar ve üzerine aşı olanlar
2. Sadece aşı olanlar
Sinovac ve/veya 3) sadece BioNTech olanlar (bu grup çok az sayıda).
1. grup, COVID-19 + aşı (Sinovac) olanlar:
Bunların antikorları çok iyi düzeyde ama giderek düzeyleri düştü ve nerdeyse korunmazlık sınırında.
2. grup, sadece Sinovac aşısı olanlar:
Bu grupta antikorlar oldukça çok düştü, nerdeyse korunmazlık noktasına düştüler.
3. Çok az kişi de olanlar:
Bunların çoğu Sinovac üzerine tek doz BioNTech olanlar.
Bunların antikorları gayet iyi.
ÇÖZÜM:
1. ve 2. grup olanlarda son aşı olduktan sonraki 1'inci ayda antikor düzeyleri
bakılması gerekirdi.
Ama antikor düzeyleri ne olursa olsun, olunan aşı sonrası geçen 1'inci ayı başlangıç olarak alın ve sonraki 3-6 ay sonrası 3'üncü doz aşınızı olabilirsiniz.
Bu, BioNTech de olabilir, Sinovac da...
BioNTech olamayacaklar hususunda uluslararası çok netlik olmasa da, bazı önerilen kriterler var?!
Çok ağır ve derin nörolojik, otoimmünite, malignite, alerjik vb hastalıklarda önerilmiyor.
Bunlara sahip kişiler Sinovac olabilirler.
Yalnız bu kişilerde nötralizan antikorlar, Biontench'e (Sputnik V'e) göre de biraz düşük, daha düşük düzeyde olacaktır.
https://www.nature.com/articles/d41586-021-01359-3
SONUÇ:
"3'üncü DOZ AŞI OLMANIZ, ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEM YÜKSEK OLASI 4'üncü PİK SALGIN İÇİN ÇOK ÖNEMLİ, MUTLAKA OLUN."
(Prof. Dr. Bekir Kocazeybek, İÜC-CTF Klinik Mikrobiyolog)
Bu "ileri literatür" toplamının tercüme özeti böyle...
Soru şu:
Aşı ilişkili Kalp Kası İltihabı Nedir?!
Miyokardit nedeniyle 12 yaş üzeri genç erişkinlerde mRNA aşılaması sırasında ABD'de 300 milyon aşılama için 1226 olgu raporlandı:
250 binde 1, % 0,0025.
Çoğunlukla 12-39 yaş arasındaki erkeklerde ve çoğunlukla 2'nci doz sonrası görülmüştür.
CDC tarafından aşılama ile ilişkili olarak risk; erkeklerde 1:31.000 veya 32/MİLYON olarak hesaplanılmıştır.
HASTALIK GEÇİRİLDİĞİNDE MİYOKARDİT RİSKİ, 1:3200'dür.
Olguların % 36'sı, 12-20 yaş.
Raporlanan vakalardan 393'ü doğrulanmıştır.
Aşılama ilişkili toplam risk ise CDC hesaplamasına göre 1:70.000'dir.
Ayrıca detaylı analizler sonucu, üniversite öğrencisi genç atletlerde miyokardit riskinin %2.3 olduğu verisi bulunmaktadır.
Aşı ilişkili miyokardit olguları, aşılama aralığı 3 hafta olan ABD ve İsrail'den bildirilirken, 2 doz arası 8-12 hafta olan İngiltere'den bildirilmemektedir?!
Tartışma şu; doz aralıkları genişletilebilir?!
Doz yarıya indirilebilir.
12-17 yaş tek doz yapılabilir.
Bu cevaplar gelirken; Miyokardit zaten 365 gün içinde ortalama 1.5 milyon kişide görülüyor.
BioNTech aşısı sonrası ilk 6 günde şikayetler yoğunlaşmış.
Yani?!
365 günün herhangi bir 6 gününde, aşıdan bağımsız her yaştan miyokardit olma ihtimaliniz 1/320 bin.
BioNTech'te ise gençlerde ihtimal 1/80 bin.
Miyokardit görülme ihtimali, zannedildiği gibi ciddi oranlarda artmıyor, yani gençler patır patır kalpten gitmiyor.
Telaşlanacak hiçbir şey yok.
Dünyada ve Türkiye'de uzman kurullar ne derse, onu takip edeceğiz.
* İngiltere’de bugüne dek Delta varyantına yakalanan kişiler arasında 117 kişi öldü.
* Ölenlerin 109’unun yaşı 50’nin üzerindeydi.
* Ölen 117 kişinin 50’si iki doz aşı yaptırmıştı.
Bununla birlikte, iki doz aşı yaptıran 50 yaş altı hiç kimse Delta varyantından ölmedi.
Kısacası, iki doz aşı yaptırmalarına rağmen Delta varyantından ölenlerin tamamı 50 yaşın üzerindeydi.
* Aşının Delta varyantına karşı hastaneye yatma oranlarını da düşürdüğü tespit edildi.
Buna göre, İngiltere’de Delta varyantına yakalanan 1320 kişi, hastanede en az bir gece yatmak zorunda kaldı.
Bu kişilerin sadece 190’ı, yani yüzde 14’ü iki doz aşı yaptırmıştı.
Yüzde 63’ü ise (831 kişi) hiç aşı yaptırmamıştı.
Public Health England'ın (PHE) en son verilerine göre bir dozdan dört hafta sonra Pfizer-BioNTech aşısı, alfa varyantına karşı % 50 koruma sağlıyor.
Türkiye'de şu an günlük vakaların çok büyük çoğunluğu alfa varyantıdır.
Delta varyantı için bu koruma daha düşüktü.
Bir doz Pfizer-BioNTech aşısı, semptomatik hastalığa karşı yaklaşık % 36 koruma sağlıyor.
İkinci dozdan iki hafta sonra, varyantlara göre aşı etkililiği:
- Pfizer/BioNTech aşısı, semptomatik hastalığa karşı; Alfa varyantına karşı % 94, Delta varyantı ile % 88,
- Pfizer/BioNTech aşısı, Delta varyantı ile hastaneye kabule karşı bir dozdan sonra % 94 ve iki dozdan sonra % 96'lık bir aşı etkiliği var.
- Alfa varyantına karşı bu oranlar; % 83 ve % 95'dir.
Sinovac aşısı için koruma bu kadar iyi değil, % 50 koruyor?!
Endonezya Tabipler Birliği, ülkede bu ay Covid-19 nedeniyle hayatını kaybeden 26 doktorun en az 10’unun daha önce iki doz Sinovac aşısı yaptırdığını söyledi.
Ezcümle:
Aşının, Delta varyantına karşı etkililik oranı endişelere neden oldu...
Cüneyt Şaşmaz