BALKAN DOSYASI: (5. BÖLÜM)
BABA-KIZ ÖZDEMİR’LER BALKANLARDA TÜRK BAYRAĞINI DALGALANDIRIYOR
Tam da bu bölümde ilk cümleyi, ‘Burada olmak lazım’ diye başlayacakken ve buradaki Türk yatırımlarına, özellikle de Üsküp’te TÜRK Bayrağını dalgalandıran 5 yıldızlı Limak Otel ve diğer Türk yatırımcılarından bahsedecekken; Kuzey Makedonya’nın konukları tesadüfen Enerji Bakanı Fatih Dönmez ve iş adamı Nihat Özdemir’di.
Elbette her ikisi ile de gazetecilik refleksiyle karşılaşıp, konuşup sizlerle paylaşmamak olmazdı.
Dedim ya burası , bu bölge, her geçen gün bu coğrafyada önemi artan ve bizim için de çok stratejik bir alan.
Öncelikle bugün , bu bölgede en çok yatırımı yapan Türk iş adamı Nihat Özdemir’e soruyoruz , ‘Neden buradasınız ?’diye. Ancak cevabına geçmeden önce belirtmeliyim ki; Nihat Bey yalnız değil. Son zamanlarda yanından hiç ayırmadığı kızı Ebru Özdemir var. Hem işlerin başında, hem de deyim yerindeyse, ‘babasının kızı’ demek yanlış olmaz. Bölgeye ve bölgenin stratejisine de işler kadar hakim. Ebru Özdemir’in bu durumu -Nihat Bey kızmasın ama - sohbeti daha renkli ve daha zenginleştirdi diyebilirim. Bir baba-kız iş insanı röportajı yaptım. Çok ilginçti. Sizlerin de ilgiyle okuyacağınızı sanıyorum. İşte o sohbet:
-Limak burada ne yapıyor?
Sorumuza Nihat Özdemir cevap veriyor:
‘Biz Limak olarak Balkanlar’da vardık. İlk adımımızı Kosova’ya attık. Kosova Havaalanını aldık ‘yap-işlet- devret’ modeli ile. Ve bunu yepyeni bir terminal yaptık. Pistlerinden, apronundan yepyeni bir havalimanı yaptık. Ve işletmeye başladık. O sırada da Çalık Grubu ile beraber oranın elektrik dağılımı özelleştiriliyordu. Zaten Türkiye’de bu konuda tecrübemiz vardı. Orada da ihaleye girdik. Ve ihalenin sonucunda orayı da Çalık ile beraber aldık. Orada da bütün Kosova ülkesinin elektriğinin dağıtımın yaptık. O sırada burada, Makedonya ve Arnavutluk’ta da işlerimiz vardı. Arnavutluk’ta baraj işleri yapıyorduk. Makedonya ile de ilgilenmeye başladık. Ve burada şu anda bu otelimizin alışveriş merkezimizin , rezidansların olduğu yerin arazisi satışa çıkmıştı. Geldik bu araziyi satın aldık. Ve sonra da burada bir proje geliştirdik. Ve bu projenin içerisinde bir 5 yıldızlı şehir oteli, alışveriş merkezi, ticaret merkezleri ve bine yakın rezidansı olan bir projeye başladık. Tabii burada Türkiye gibi herşey çok kolay olmuyor. Bürokrasi ile burada oldukça uğraştık. Neredeyse bu proje ile ilgili 4- 4.5 seneye hazırlık aşaması oldu. ’
Dedikten sonra, süre konusunda son tasdiki, ‘değil mi Ebru’ diyerek Ebru Özdemir’e onaylatıyor ve devam ediyor:
‘Bu süre içinde izinler, bu projenin tasdiki ile zaman geçti. Sonra işe başladık. Hızla da yapıyoruz. Oteli hemen bitirdik. Hizmete açtık. Çünkü bölgede yoğun bir otel ihtiyacı olduğunu gördük. Burada konferans salonları olan SPA sı olan bir otel oldu.’
Ebru Özdemir ekliyor:
Türk Hamamı olan !
Nihat Bey devam ediyor:
‘5 yıldızlı otelimizi açtık , onu çalıştırıyoruz. 4 bloktan meydana gelen rezidans binalarımız var. Onların bir tanesini bitirdik. İkincisi bu senenin sonunda 2023’ün ortalarında bitecek. Alışveriş merkezimiz de Nisan ayında bitmiş olacak. Geride kalan bölümleri de 2023 ve 2024’ün sonunda bitirmiş olacağız.
-Peki niye buralardasınız?
‘Çünkü biz buraların yatırıma ihtiyacı olan yerler olduğunu gördük. Ve buralarda gerçekten Türk’e iyi bakıyorlar. Türk yatırımcısına iyi bakıyorlar. Yani bir Alman bir yabancı yatırımcıdan ziyade , burada Türk yatırımcı olmasını Makedon halkı da istiyor. Ve biz de bunların hepsini bir fırsat gibi düşünerek bu yatırıma başladık. İnşallah da her şeyi ile hazır, yürüyor projemiz. Kısım kısım açıyoruz. Şu an otelimizin içindeyiz. Birinci kısım bitti, ki orada 250 daire var. Ayrıca bu projenin bir özelliği var; alt katından iki tane karayolu geçiyor. Bir gidiş , bir geliş olmak üzere. Bir de demiryolu geçiyor. Burası şehrin tam göbeği. İnşallah altımızdan geçen bu iki yolu da belediye açabilirse , demiryolu da biterse , burası tam bir İstanbul’un Zorlu Center’ı gibi olacak. İçinde rezidansları var, oteli var.’
Ebru Özdemir yine tamamlıyor:
Lezzet sokakları var. Ve alışveriş merkezi içinde çocuklar için dijital müze yapıyoruz.
-Başka yatırımlar olacak mı?
‘Makedonya’da enerji ve diğer yatırımları da gözlüyoruz. Buralar iyi ülkeler. Avrupa Birliği’ne girme şansı çok yüksek. Arnavutluk hemen hemen girdi sayılır. Kosova bu yolda çok önemli. Tabii bu ülkeler Avrupa Birliğine girdiği zaman hem ekonomik olarak , hem de fırsatlar olarak çok farklı bir yere geliyor. Onun için bu tip yerlerde önceden yer almanın , yerleşik olmanın biz çok faydalı olacağına inandığımız için buralardayız. Kosova’da da çalışmalarımız var. Orada da enerji yatırımlarını gözlüyoruz. Zaten enerji dağıtıcısıyız. Bizim en çok enerjiye ihtiyacımız var. Çünkü Kosova’da üretilen enerji ülkeye yetmiyor. Ve biz dışardan her ülkeden enerji arayarak Kosovalıları enerjisiz bırakmamaya çalışıyoruz. Çünkü enerji yalnız Türkiye’de değil, bugün dünyada en önemli ihtiyaç haline geldi. Herkesin ihtiyacı var enerjiye. İngiltere’nin de var, Almanya’nın da var, Fransa’nın da var, İtalya’nın da var. Bütün Balkan ülkelerinin de var. İşte sayın Bakanımız gelmiş buraya, ‘Bulgaristan’a nasıl gaz verebiliriz, Makedonya’ya nasıl gaz verebiliriz’ in görüşmelerini yapıyor.
Artık enerji bilhassa, Rusya -Ukrayna olayından sonra daha da ön plana çıktı. Fiyatları çok arttı, bir de yok bulunamıyor. Ayrıca bir de karbon olayı var ortalıkta. Kömürden çıkalım, nükleerden çıkalım, peki ne ile yapacağız bunları? Yenilenebilir enerji ile. Bunlar da sınırlı. Dolayısıyla enerji bugün, dünyada en çok aranılan , en önemli ihtiyaç haline geldi. ‘
TÜRKİYE BÖLGEDE ENERJİDE HAP OLACAK
-Son zamanlarda Trakya’da Rus doğalgazı depolanıyor?
‘Bölgede Türkiye enerjide bir ‘hap’ olacak. Nasıl İstanbul’da havalimanımız bir hap ise..Hem enerjide, hem de doğalgazda Türkiye bir hap olma durumunda.’
-Bölgede sizi nasıl karşılıyorlar?
‘Limak olarak Türkiye’yi tüm Balkanlarda iyi temsil ettiğimizi görüyorum ben. Yani hem ülkelerin devletleri ve devlet yöneticileri tarafından, hem de yerel insanlar tarafından gerçekten şirketimiz benimsenmiş durumda. Türk varlığı olarak görüyorlar. Hem büyükelçiliğimiz, hem de bizim girişimlerimiz ile Kosova’da olsun, Kuzey Makedonya’da olsun, devletler nezdinde , üst seviyede gerçekten firmamızın buraya yatırım yapmasından dolayı gerçekten bir değeri var. İnşallah bu değeri de biz , diğer yatırımlarla daha güçlü hale getireceğiz. Önce Türkiye ve Makedonya.’
Otel’in girişinde dalgalanan Türk bayrağından söz edince Ebru Özdemir devam ediyor:
‘Biz her 10 Kasım ve 29 Ekim’de burada ve dışardaki şantiyelerde tören yapıyoruz. Bu insanlar bu kutlamaları paylaşıyor. Senegal’de de , Afrika’da da.’
-Kaç ülkedesiniz?
Ebru Özdemir:
‘14 ülkedeyiz. Balkanlar’da Arnavutluk’u bitirdik barajı.’
Nihat Özdemir devam ediyor:
‘Ama devam edeceğiz. Makedonya’dayız. Kosova’dayız. Sırbistan’dan bir teklif aldık. Sırbistan’ı çok önemsiyoruz. Körfez ülkelerinde varız. Mısır’da, Ukrayna’da vardık. Ukrayna’da kapatmak zorunda kaldık. Arnavutluk, deniz kenarı turizm için çok güzel ve ham.’
Sohbette Osmanlı’dan sonra buralara yeteri kadar yatırım yapılmadığına geldiğinde Ebru Özdemir ekliyor:
‘Tİto bir birlik sağlamış, Aslında sonra Slovenya demiş ki , ‘ biz mi bakacağız bölgeye demiş. Slovenya tam bir Avrupa, Avusturya gibi, Bosna -Hersek tam Türkiye gibi. Mostar tam Türkiye. Saraybosna, Kosova, Prizen bir Türk şehri. Bugün ekonomi Bakanı diyor ki, ‘Nereye gitsem beni Türk sanıyorlar’ diyor. Buranın bakanı ve başbakan yardımcısı. BOTAŞ Genel Müdüdrü’nün adı Bayram Recebim. ‘Osmanlılardan 500 yıldan kalan ismim oldu’ diyor. Çok seviyorlar Türkiye’yi. Etkin bir Türkiye var buralarda. Tabii Avrupa ve Amerika’yı çok mutlu etmiyor olabilir bu durum. Buraya Batı Balkanlar demeye başladılar. Onlar sanki Avrupa gibi. Bizim etkimiz biraz rahatsız ediyor gibi.’
TÜRKİYE ALMANYA’DAN BÜYÜK
Nihat Özdemir ekliyor:
Ama nüfus az burada. Türkiye’nin en büyük zenginliği nüfus. Genç nüfus. 85 milyon ama bunun genci çok önemli. Onun için biz nüfusumuzun kıymetini bilmeliyiz. Biz bugün Almanya’dan büyüğüz. Avrupa’nın en büyüğü Almanya ama biz bugün Almanya’dan da büyüğüz. Bizim en büyük silahımız nüfusumuzdur. Ben öyle görüyorum. Hele genç nüfusumuz. Avrupa’nın en büyüğü Türkiye, Türkiye Almanya’dan da büyük.’
Ebru Özdemir bölgede yatırımların yanı sıra sosyal sorumluluk projeleri de yürüttüklerini belirterek ekliyor:
‘Bizim ‘Mühendis Kızlar Projemiz’ var burada. Türkiye’nin Mühendis Kızlar Projesini Kosova ve Makedonya’da ‘Global Mühendis Kızlar Projesi’ ne dönüştürdük. Başvuruları topladık. 107 tane mühendis kız başvurdu. Onları şimdi bir eğitim, mentorluk filan gibi alıp eğitmeye başlayacağız. Böyle şeyler çok faydalı oluyor. Kosova’da da proje yaptık. Birisi enerji konusunda, diğeri havalimanında. Havacılık Enstitüsü kurduk. Orada verdiğimiz sertifika ile ki bunu Boğaziçi Üniversitesi ile yaptık. Sertifika alanlar, tüm Avrupa’da enerji sektörü ve havalimanlarında çalışabiliyorlar. Buradaki ülkelerin en önemli sorunu işsizlik. Yüzde 50 işsiz var. Hepsi çok prezentabl , dil biliyorlar, ama istihdam kaynakları yok. Biz burada 1000 kişiye iş veriyoruz. Ekonominin en büyük işverenlerinden birisi biziz. Onun da farkındalar. 1000 kişi çok önemli bir rakam burası için. 5 bin kişi ile burada milletvekili seçiyorsunuz. Onun için bizi çok el üstünde tutuyorlar. Uzun zaman oldu, birbirimize alıştık. ‘
Evet , dedim ya bu stratejik bölgede öncelikle burada olmak çok önemli. Makedonyalı bir iş adamı Türkiye’den beklentisini, ‘Siz bizim Amerikamız olmalısınız’ diye tanımlamıştı. Ben diyorum ki, ‘daha fazlası olabilmeliyiz.’
Öyle ya herkes burada. NATO, Avrupa, Rusya, İsrail….Bizim için ise her şeyden önemlisi soydaşlarımız burada. Bu nedenle daha çok var olmalıyız. Yarın bu strateji ile Üsküp’te bulunan Enerji Bakanı Fatih Dönmez’e sorduk…