Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre Türkiye’nin lokomotif sektörlerinden turizmin kredi borcu, 16,5 milyar dolara çıktı.
Bankaların, koronavirüs salgınından en fazla etkilenen sektörlerden turizm sektörünün belirleyicisi Antalya’yı takibe aldığı, sektörün de kredilerde yeniden yapılandırma beklediği belirtiliyor.
Aksi takdirde otellerin el değiştirebileceğini söyleyen Yatırım Danışmanı Feti Kuyucu, BDDK verilerine göre 2019 Eylül-2020 Eylül döneminde toplam turizm kredilerinin yüzde 10 artarak, 14,9 milyar dolardan 16,5 milyar dolara çıktığını belirtti. Antalya’da ise 2019’da 5,7 milyar dolar olan sektörün kredi borcunun 2020’de yüzde 17 artışla 6,7 milyar dolara çıktığını anlatan Kuyucu, Antalya’da takipteki kredilerin ise yüzde 6 oranında olduğunu ve 961 milyon doları bulduğunu dile getirdi.
“Toplam kredilerin %41’i Antalya’nın”
Antalya ve Muğla’nın turizm endüstrisinde özellikle kitle turizminin tamamını gerçekleştirdiğini belirten Feti Kuyucu, yabancı turistik seyahatlerin yüzde 35-40’nı Antalya bölgesinin karşıladığına dikkat çekti. Kuyucu, “Gelirler de buna paralel olarak gelişme gösteriyor. Dolayısıyla turizm endüstrisinde gözler devamlı Antalya bölgesinde” dedi.
Salgında sektörün derin bir sosyo-ekonomik krize girdiğini anlatan Kuyucu, Küresel Seyahat Gelir kayıplarının yüzde 70-75’e dayandığını, bazı ülkelerde ise bunun yüzde 80’leri bulduğunu kaydetti. Türk turizm sektörünün 2000‘ li yıllardan sonra ve özellikle AB müzakere dönemlerinde önemli oranda yatırım ve büyüme göstererek 2015 yılına kadar sürekli geliştiğini anımsatan Kuyucu, şöyle konuştu: “Özellikle kitle turizminde yeni yatırım ve yeni tesislerle Antalya yaklaşık 260 bin oda, 450 bin yatak kapasitesine ulaştı. 2019’da sadece Antalya 16 milyon yabancı misafir ağırladı. Yatırım ve finansal borçlar da artarak 2020 Eylül itibarıyla 6,7 milyar dolara ulaştı. Antalya’nın turizm kredilerindeki payı ise yüzde 41’lere çıktı.’’
Arap Baharı ve devamında yaşanan krizleri dikkate almayan turizm sektöründeki büyümenin ciroya ve artan talebe bağlı devam ettiğine dikkat çeken Feti Kuyucu, sektördeki hızlı büyümenin Antalya’da da görülmeye başladığını vurguladı. Kuyucu, “Küresel risk iştahı, yatırım ortamı ve kaynak bolluğu ile müthiş bir 10-12 yıl geçirilmiştir. Özellikle konaklama sektörü bankalardan önemli vade ve tutarlarda kaynak sağlayarak yatırımlarını finanse etmiştir” dedi.
Sektörde salgınla birlikte yapısal olarak güçlü olmayan firmaların finansman yapısında sorunlar baş gösterdiğini kaydeden Kuyucu, “Borç yükü ağır olan tur operatörleri ve konaklama sektörü oldukça ağır borçlarla mücadele ediyor. Doğal olarak bu sorun Tahsili Gecikmiş Alacak (TGA) sorunu olarak tüm tarafları etkiledi’’ diye konuştu.
Son 4 yılda Antalya’nın borcu yüzde 42 arttı
Sektörel borçlanmanın Antalya’da son dört yılda dolar bazında yüzde 42 artış gösterdiğine, sektörde sorunlu veya donuk kredi oranının da yüzde 15’lere yakın olduğuna dikkat çeken Feti Kuyucu, sektörün bu süreci rahat atlatabilmesi için şu önerilerde bulundu:
“Sektör bilanço pasifleri, ağırlıklı olarak yabancı kaynak ve krediler bazlı büyüdü. Sektörde kaynak-kullanım dengesi/ yapısı, borçlar/öz kaynaklar dengesinin öz kaynaklar aleyhine bozulduğu görülüyor. Bu ortamda ve yapıda ağırlaşmaya başlayan bilançoların pasif yapılarına/ yönetimlerine dikkat etmek gerekiyor. Finansman olanaklarının değişim gösterdiği, fon sağlayıcı otoritelerin borç verme olanağı veya iştahının olumsuz yönde değiştiği gözleniyor. Borçlanmalar daha kontrollü ve öz kaynak dengeli olarak kurgulanmaya başlamalı. Ödenme kabiliyeti olan ancak geçici sorun yaşayan veya yaşaması muhtemel sektörel krediler yeniden yapılandırılmalı, aksi takdirde regülasyonlar, eliminasyon, sektörden çıkışları, el değiştirmeleri ve takipteki kredi oranlarını beklenenin üzerine çıkartacak.”
Fikri Cinokur/Dünya