Başbakan Yardımcısı ve Ekonomik Kalkınma ve Yatırım Politikası Bakanı Rustam Muratov, Sputnik’e verdiği röportajda Başkurtistan ve Türkiye arasındaki ekonomik işbirliğinin nasıl geliştiğini anlattı ve karşılıklı yatırımların umut verici yönleri hakkında ipuçları verdi.
Muratov’un Sputnik’e verdiği röportajın tamamı şöyle:
Başkurtistan Cumhuriyeti ile Türkiye arasında umut verici ticari ve ekonomik işbirliğinin yönleri neler?
"Türkiye Cumhuriyeti, Başkurtistan Cumhuriyeti'nin dış ticaret cirosunda 10. sırada yer alıyor. Kriz öncesi göstergelere henüz ulaşamasak ta ticarette artış eğilimi gözleniyor.
2019'da karşılıklı ticaret hacmi 140 milyon doları aştı ve bu rakamın yüzde 97'si Başkurtistan Cumhuriyeti'nden yapılan ihracat. Türkiye'ye ağırlıklı olarak monokarboksilik asitler, azotlu gübreler, asiklik ispirtolar, siklik hidrokarbonlar, karbon siyahı, sentetik kauçuk gibi petrol ürünleri ve kimyasal ürünler tedarik ediyoruz. Ticari ciro gösterge rakamlarını artırmayı planlıyoruz ve bunun mümkün olduğuna inanıyorum. Başkurtistan'dan kimya, petrokimya, ağaç işleme sanayi, metalurji, ve helal ürünlerin de dahil olduğu tarım ürünleri ihracatının geliştirilmesi açısından Türkiye Cumhuriyeti ile işbirliğini derinleştirebiliriz.
İstanbul’da temsilcilik açılmasının Türkiye Cumhuriyeti'nden ortaklarla temasların sürdürülmesine katkı sağlayacağına eminim."
Türk yatırımcılar Başkurtistan'da geleneksel olarak hangi faaliyet alanlarında ilgi gösteriyor? Cumhuriyette Türk girişimcilerin katılımıyla hangi önemli projeler hayata geçirildi?
"Başkurtistan’da Türk sermayeli 32 işletme tescil edilmiş durumda. Türk şirketlerinin önemli bir kısmı meşrubat üretimi, toplu beslenme, giyim ticareti, inşaat, yol tesisleri gibi alanlarda faaliyet göstermekte olup, aynı zamanda tarımsal sanayi sektörü ve tarım alanında da devrede. ‘Ruscam’ cam kap fabrikaları, ‘Efes’ bira fabrikaları, ‘Evren’ restoranları gibi tanınmış ve faaliyet gösteren işletmelerin yanı sıra Cumhuriyette önemli büyük ölçekli Başkurt-Türk ortak projeleri de hayata geçiriliyor.
Projelerden biri, maliyeti 33.5 milyar ruble olan M5 ve M7 federal karayolları arasında bir ulaşım koridoru olan Ufa'dan Doğu çıkışının yapımı. Projede Limak şirketi devreye alınmış durumda. Ufa'daki 3 No.lu Kadın Doğum Hastanesinin eski ve yeni binalarının rekonstürksiyonu ve inşaatına 3 milyar ruble yatırım yapıldı. Orada da SMK şirketi faaliyette. Ayrıca Kozuva şirketi tarafından Ufa Havalimanı yakınlarında hava kargolarının dağıtımı için nakliye ve kargo terminali inşa ediliyor. Bunların dışında bugün Başkurtistan'da yaklaşık 12 yatırım projesi Türk yatırımlarına ilgi gösteriyor. Bunların arasında ‘Yanaulskiy’ fabrikasına ait alanda seraların yapımı; cumhuriyetin su havzalarında balık yetiştirme çiftliklerinden bir ağın oluşturulması; Başmilk şirketler grubunda yer alan işletmelerinin faaliyetlerinin yeniden başlatılması; kolza tohumu ve tahıl ekinlerinin yetiştirilmesi ve işlenmesi ile ilgili bir tesisin organize edilmesi; bazalt sürekli elyaf üretiminin organize edilmesi, çimento fabrikasının yapımı; betonarme ürünler toptan dağıtım merkezi ve üretim tesisinin inşaatı gibi projeler yer alıyor."
Bölgeye yatırım yapmayı planlayan Türk işletmelerinin Başkurtistan Cumhuriyeti'nden destek almaları mümkün mü? Ne gibi bir destek beklenebilir?
"Bugün Başkurtistan hükümeti, iş ortamının iyileştirilmesi ve cumhuriyetimize yatırımların çekilmesi konularına muazzam ve öncelikli önem veriyor. 100 milyon rubleden fazla yatırım yapmaya ve en az 20 kişilik işyeri yaratmaya hazır olan yatırımcılar devlet desteği alıyor.
Cumhuriyet bu tür projeler için vergi avantajları (mülkiyet vergisi, gelir vergisi, yatırım vergisi indirimi), arsalar için ihalesiz arazi elde etme hakkı ve kira avantajları, ayrıca ekonominin belirli sektörlerini kapsayan çeşitli sübvansiyonlar sağlamaya hazır.
Tüm bunların yanı sıra Başkurtistan'da yatırımcıların avantajlı koşullarda üretim kurabilecekleri ve ek tercihlerden yararlanabilecekleri beş ileri sosyoekonomik gelişme bölgesi ve bir özel ekonomik bölge bulunuyor.
Alga Özel Ekonomik Bölgesi'nde yerel ikameti olan işletmelere, özellikle KDV (ürünlerin serbest gümrük bölgesi içinde tedarik edilmesi durumunda), mülkiyet vergisi, arazi vergisi muafiyeti, ayrıca arazi kiralama ve hızlandırılmış amortisman için indirim katsayısı kullanımı gibi bazı avantajların sunulması öngörüldü.
Serbest gümrük bölgesi, yerel ikameti olan işletmelere yönelik avantajlar ve cumhuriyet yönetiminin, yerel yönetimlerin yatırımcılarla diyaloğa açık olması şüphesiz ticaretin etkili bir şekilde yapılmasına katkı sunacak. Söz konusu destek elbette ki öncelikli yatırım projelerinin hayata geçirilmesi sırasında Başkurtistan’da önceden tescil edilmiş işletmeler için de geçerli."
Başkurtistan yerli ürünlerini Türkiye pazarında tanıtmayı ve oraya ihraç etmeyi planlıyor mu? Bu yöndeki öncelikli görevler sizce neler?
"Evet, kesinlikle. Ürünlerimizin Türkiye pazarında tanıtılması ve ihracatı şu anki öncelikli görevlerimizden biri. Türkiye Cumhuriyeti ile özel, zaman içinde test edilmiş ilişkilerimizin olduğunu belirtmek isterim. Başkurtistan ile Türkiye arasındaki dış ticaret ilişkileri gelişiyor, hem de çok başarılı bir şekilde. Örneğin 2019’da Türkiye, dış ticaret cirosu açısından Başkurtistan Cumhuriyeti'nin en büyük 10 ortağından biri oldu, en önemlisi de dış ticaret cirosundaki en büyük payın, cumhuriyet mallarının dış pazara ihracatından oluşmasıydı. İhracat ağırlıklı olarak petrol ürünleri (yüzde 49.1) ve kimyasal ürünlerden, kauçuktan (yüzde 38.6) oluşuyordu.
2020'de yeni tip koronavirüs enfeksiyonunun yayılmasıyla hem ihracat, hem de ithalat hacimlerinde azalma oldu. Ancak bu koşullarda dahi olumlu noktalar var. Örneğin 2020 yılının ilk yarısında Türkiye Cumhuriyeti'ne yapılan toplam mal ihracatı içinde enerji dışı mal ihracatının payı, 2019’un aynı dönemine göre yüzde 46'dan yüzde 65.4'e yükseldi. Bildiğimiz üzere Rusya yönetimi, bize enerji dışı ihracatının hacmini artırma görevi verdi ve Türkiye ile özellikle bu yönde işbirliği içinde hareket etmek istiyoruz.
İhracatın gelişimi açısından bir diğer görev olarak da, Türkiye pazarında cumhuriyet menşeli malların tanınırlığını artırmayı görüyoruz. Ürünlerimizin tüm uluslararası kalite standartlarını karşıladığına içten inanıyoruz ve zamanla ürünlerimizin Türkiye pazarında hak ettiği yeri alacağından eminiz.
Ayrıca kimya, petrokimya, ağaç işleme endüstrisi, metalurji ve tarım ürünleri gibi sektörlerde ihracat teslimatlarının hacmini artırmaya ilgi duyuyoruz. Bize göre Başkurtistan Cumhuriyeti’nin Türkiye Cumhuriyeti'nde ticaret temsilciliğinin açılması, iki bölge arasındaki dış ekonomik bağları güçlendirecek ve Başkurtistan ile Türkiye arasındaki ilişkilerin gelişmesine katkı sağlayacak."
Başkurtistan Cumhuriyeti’nin Türkiye'deki temsilciliğinin açılışı en kısa zamanda yapılacak. Temsilciliğin öncelikli görevleri ve hedefleri sizce neler?
"Temsilciliğimizin işlevleri arasında Türkiye Cumhuriyeti topraklarında etkinliklerin düzenlenmesi, ileri teknolojilerin geliştirilmesi, ürün ve hizmetlerimizin dış pazarlarda tanıtılması, Başkurtistan'ın ekonomisi, kültürü, bilimsel ve teknik potansiyeli ile yatırım ortamı hakkındaki bilgilerin yayılması ve ortaklarla temasların sürdürülmesi gibi maddeler yer alıyor.
Temsilcilik açma girişiminin, gelecekteki varlık noktasının işlevselliğinin doldurulması için somut önerilerde bulunan bölgenin iş dünyası tarafından desteklenmesi önemli."