Geçen yıl bu zamanlar Bitcoin’in ani yükselişi konuşulurken, bu aralar fiyatın ani çöküşü konuşuluyor.
2018 yılı küresel ekonomi ve para piyasaları için unutulmayacak olaylar yaşattı. Daha önce de kullanmış olduğum “eşyanın tabiatına aykırı” sözüne uygun çok keskin piyasa hareketleri gördük.
Öyle ki, en stabil diyebileceğimiz parite olan Euro/USD bile %10’un üstünden bir dalgalanma yaşadı. Altın, petrol ve diğer emtia fiyatları da benzer davranışı gösterdiler. Dünyanın değer olarak en büyük şirketinin hissesi aynı yıl içinde %40 bandında fiyat aralığı yaptı. Yurt içinde USD/TL oynaklığını anlatmaya bile gerek duymuyorum.
Bitcoin fiyatlaması yılın başındaki 20 bin USD seviyelerinden 3 bin 800 seviyelerine düştü. Diğer tüm varlık araçlarındaki fiyat dalgalanmalarına bakınca, Bitcoin’i çok hırpalamaya insanın dili varmıyor.
Yılın başında vadeli işlemler piyasasına dahil edilmesiyle bir varlık aracı halini alan Bitcoin’in de azımsanmayacak bir paydaş kitlesi oluştu. Blokzincir teknolojisi üzerine kafa yoran, tartışan ve bu teknolojiye inanmış dünyanın her yerinde milyonlarca insan var. Yeni bir dünya ekonomi düzeni arayışında olanlar için heyecan yaratan bir icat olmuştur. Ambargolara karşı Venezüela ve İran gibi devletler resmi kripto paralarını hayata geçirmeye başladı.
Daha önce “Pump and Dump” başlıklı yazımda anlatmıştım. Fiyat spekülatörlerinin kripto para piyasalarının daha olgunlaşmamış halini nasıl manipüle ettiklerini yazmıştım. Bu hala geçerlidir ve her zaman yeni balonlar olabilir. Dikkatli olmak lazım.
İlla ki yatırım yapmak isterseniz, tamamını kaybetseniz dahi üzülmeyeceğiniz küçük bir miktarı riske atmak en doğrusu olabilir. Hala derinliği olmayan ve spekülasyona çok açık bir piyasadır.
Günlük hayatta nasıl kullanıldığını deneyim etme amaçlı ufak çaplı bir yatırım, aynı zamanda bu heyecan verici yeni teknolijiyi de takip etmenize yardımcı olacaktır. Ortada yeni bir teknoloji var, öğrenmekten kaçınmamak lazım.
Piyasadaki kripto para simsarlarına kulak asmayın, isteyen herkes gerekli applikasyonları indirip kolayca nasıl kullanıldığını öğrenebilir. Aracıya ihtiyacınız yok. Hatta blokzincir felsefesi aracıların elenmesine dayanır. Cep telefonunda kripto para cüzdanlarını kullanmak, Facebook kullanmak kadar kolay. Kimseye Bitcoin vaatleri arkasında para kaptırmamaya karşı buradan nacizane uyarmış olayım.
Internet of things (eşyanın interneti) ve AI (yapay zeka) önümüzdeki on yıllara damga vuracak gelişmelere gebedir.
Bitcoin de “paranın interneti” olarak hayata geçmiş bir teknolojidir. Gelecekte “paranın interneti” olarak kalmaya devam eder mi yoksa başka bir versiyonu mu bu işi görür? Bunu bugünden kestirmek çok zor.
Zaten kripto para camiasındaki tartışmaların odağında “sanal paraların geleceği var mı?” sorusu tartışılmıyor. Asıl tartışma hangi sanal paranın, gayrimerkezi sanal para idealini gerçekleştirecek işlem hızı, kullanıcı kolaylığı ve regülasyonlarla etkin hale geleceğidir.
Bu teknolojinin en büyük camiası Bitcoincilerdir. Ancak Etherciler ve Bitcoin Cash camiası da büyümeye devam ediyor. Daha birçok yazılımcı, proje filozofları ve camia yöneticileri yeni teknolojilerle ortaya çıkıyorlar.
Kripto paraların son günlerdeki fiyat çöküşünde Bitcoin Cash camiasındaki önemli bir tartışma da rol oynadı.
Bitcoin’in de kurucusu olan Bitcoin Cash CEO’su ile Bitcoin’i icat ettiğini iddia eden blokzincir filozofu ilk olarak Bitcoin’den “ağır işleyen eski teknoloji” olması nedeniyle ayrılıp, “hard fork” yaparak Ağustos 2017’de Bitcoin Cash’i kurmuşlardı. Bu ayrılığa çok sayıda yazılımcı ve camia üyesi de katılmıştı.
İki hafta önce Bitcoin Cash camiası da ikiye bölündü. Bu yeni hard fork’tan Bitcoin ABC ve Bitcoin SV diye iki ayrı kripto para birimi oluştu. Görünen o ki, kripto para camiası artık Bitcoin Cash bölünmesi sonrası hangi versiyonun teknolojik üstünlüğü ele alacağına odaklanmış durumda.
Aynı günlerde IMF Başkanı da kripto paraların regülasyonu konusunda Merkez Bankalarının daha aktif görev alması gerektiğini söyledi. Bu bir anlamda küresel para sisteminin kripto paraya göz kırpması olarak algılandı.
2019 yılının blokzincir ve gayrimerkezi applikasyonlar için önemli gelişmelerin yaşanacağı bir yıl olacağı görülüyor. Bu yeni teknolojiye önyargılı olmadan, yatırım bağlamında değil de, az da olsa deneme ve öğrenme amaçlı kullanmaktan kaçınmayın derim.