MAYMUN TUZAĞI
Maymun tuzağı, insanların psikolojik veya davranışsal eğilimleri nedeniyle kendi kendilerini tuzağa düşürdükleri durumu tanımlamak için kullanılan bir metafordur. Bu terim, aslında maymunları yakalamak için kullanılan bir tuzaktan gelir ve insanlar için de benzer şekilde işleyen durumları ifade eder.
ChatGPT’den aldım yukarıdaki bilgiyi.
Asya'da maymun yakalamak için kullanılan bir çeşit tuzak vardır. Bir hindistan cevizi oyulur ve iple bir ağaca veya yerdeki bir kazığa bağlanır. Hindistan cevizinin altına ince bir yarık açılır ve oradan içine tatlı bir yiyecek konulur. Bu yarık sadece maymunun elini açıkken sokacağı kadar büyüklüktedir, bir şeyi avcuna alıp elini yumruk yaptığında elini dışarı çıkaramaz. Maymun, tatlının kokusunu alır, yiyeceği yakalamak için elini içeri sokar ve yiyeceği kavrar, ama yiyecek elindeyken elini dışarı çıkarması imkânsızdır. Sıkıca yumruk yapılmış el, bu yarıktan dışarı çıkmaz. Avcılar geldiğinde, maymun çılgına döner ama kaçamaz. Aslında bu maymunu tutsak eden hiç bir şey yoktur. Onu sadece kendi bağımlılığının gücü tutsak etmiştir. Yapması gereken tek şey elini açıp yiyeceği bırakmaktır. Ama zihninde aç gözlülüğü o kadar güçlüdür ki bu tuzaktan kurtulan maymun çok nadir görülür.
Metaforların faydası ansiklopediler dolusu bilgiyle anlatamayacağınız kadar büyük bir çapta olayın pitoreskini çekip karikatürize edebilmenizdir.
Maymun tuzağı aslında insanoğlunun zayıflığının, gözü doymazlığının, alışkanlıklarının esiri oluşunu sembolize eder.
Savaşların gerçek gayesi bu değil mi?
Silah satışlarının, masum insanların ölümünün, adaletsizliklerin gayesi ne olabilir ki?
Alışkanlıklar her taraftan bizi esir alırken kazanma sevdasında gözümüz görmüyor hiç bir şeyi ve küçücük bir menfaatin zehirleyici gücü karşısında elini kovuktan çekemeyen maymuna dönüyoruz ve kötü avcıların hedefi oluyoruz.
Aslında bağımlılıklarımız bizim zayıflığımızın, tasavvufi manada acziyetimizin göstergesi.
Kimisi aşırı yemeğin bağımlısı, kimisi sigaranın, kimisi daha fazla paranın, kimisi makamın… bunları yaparken de toplumsal kuralları arkaik plana atarak menfaate ulaşma güdüsüyle sersem maymuna dönüyoruz.
Akşam haberlerinde izlediğimiz bir çok haberin şuur altı müktesebatında bu var. Boşanma kavgalarında, miras kavgalarında, vb bir çok kavganın arka planında kaybetme korkusu var. Küçücük bir menfaati kaybetmemek adına katil olan insanların bilinçaltında bu gerçekliklerin yatıyor olması ne hazindir.
Çocuktum, iki aile arasında kavga çıkmış ve bir kişi karşı komşusundan evin erkeğini ve yetişmiş oğlunu öldürmüştü. Gerekçesi de 8-10 metrekarelik bir topraktı. Orası senindi benimdi kavgasının sonunda iki insan yaşamından oldu.
Öldüren kişiye de yar olmadı o küçücük toprak ve yıllarca hapiste yatmak zorunda kaldı. Allah’ın hesabı da ahirette.
Vazgeçemediğimiz tüm menfaatlerin acı bir şekilde çilesini yaşıyoruz.
Bu sene TYT-AYT sınavında yapay zekaya sınav sorularını çözdürmeye çalışan bir öğrencinin başına gelenler ve belki de gelecek olanlar…
Haberi sunan kişinin yorumu: belli ki bu kadar sistemi sorunsuz yerleştirip sınav salonuna kadar sokan kişi ve sınav kitapçığını açıp kopya çekme girşiminde bulunacak kadar cesaretli olan bu kişi aslında çok akıllı bir kişiymiş. Keşke buraya harcayacağı çabayı sınava çalışarak yapsaymış.
Konfor alanını terk edip ders çalışmak da zor iş tabii. Bırakamadığı için maymun avcılarına av olan maymun gibi yakayı polise kaptırdı. Belki hayatı boyunca ÖSYM’nin yaptığı tüm sınavlarda şayialı muamelesi görecek ve sınavlara kabul edilmeyecek. Değdi mi? tabiki hayır.
Bademi elinden bırakamayan maymun bağımlılığının cezasını hayatıyla ödedi.
https://www.linkedin.com/in/bestamibozkurt/
BESTAMİ BOZKURT