Amerikan seçimleri bitti, Biden ABD’nin yeni başkanı seçildi (Trump’ın olayı mahkemeye taşıması ve olağanüstü gelişmeler hariç).
“Seçimlere (Amerika dışında) dünyada en çok ilgi gösteren ülke Türkiye oldu.” dersek yanlış söylemiş sayılmayız. Televizyonlardaki her konuda uzman! konukların, birbirilerine hakaretleri eşliğinde yapılan Amerikan seçimleri değerlendirmesinde dikkat çeken ise; Cumhur ittifakına yakın isimlerin Trump’ı, millet ittifakına yakın isimlerin Biden’ı desteklemeleriydi.
Amerikan seçimleri birçok konuda Türkiye’deki seçimlerle benzeşti. ABD’nin Ege sahilleri ve doğu bölgelerinde Demokratlar, Amerika’nın iç Anadolu bölgesinde ise Cumhuriyetçiler (Muhafazakârlar) kazandı. İstanbul seçimleriyle de benzerlikler vardı, Trump’ın avukatı Gulliani “Bu seçimlerde "Hiçbir şey olmasa bile kesinlikle bir şeyler oldu ama fark edemedik” diye açıklama yaptı ve oyların yeniden sayılmasına yönelik olarak seçim sonuçlarına itiraz etti.
Seçimlerin Amerika’ya Etkisi
Donald Trump’ın kuralsız ve kurumları devre dışı bırakarak yürütmek istediği başkanlık dönemi, Amerika’da kurumların ciddi olumsuz etkilenmesiyle sonuçlandı. Demokrat başkanın muhtemelen ilk yapacağı işler Corona virüs ile mücadele, Obama ile birlikte oluşturdukları sağlık sisteminin yeniden işler kılmak, kurumların yeniden güvenilir hale getirilmesi gibi konulardan oluşacak. Ardından dünyada çatışmalı ve çatışma olasılığı olan bölgelerle ilgili politikaları oluşturmasına ağırlık verileceğini düşünüyorum. Bu anlamda Amerika’nın öncelikleri Ortadoğu özellikle Irak ve Suriye olacaktır. Biden ABD'nin eski İŞİD’le mücadele özel temsilcisi Brett McGurk’ü yeniden Suriye sahasında değerlendirebilir. Görünen o ki; Biden Suriye’de PYD’yi destekleyen bir politika uygulayacak. Biden’ın özel önem verdiği diğer bir konu ise Irak Kürtleri, Irak ve Suriye coğrafyalarında ortaklaşa bir
takım ilginç gelişmeler yaşanabilir.
Biden’ın en çok 2 yıllık bir görev üstleneceğini ve yerini yardımcısı Kamala Harris’e devredebileceğini düşünüyorum.
Seçimlerin Dünya Üzerine Etkisi
Seçimlerin ardından dünyada otoriter rejimlerin artık sonuna gelindiğine yönelik bir algı oluşmaya başladı. Dünyada milliyetçiliğin arttığı, ekonomilerin zora girdiği, insan temel hak ve özgürlüklerin rafa kaldırıldığı, Corona virüs ile mücadelede yetersiz kalındığı, şiddetin kutsandığı bu iklim, 1968 önceki günlere benzetiliyor. Bu nedenle de ABD’de yaşanan bu değişimin tüm dünyayı etkisi altına alacağı konuşuluyor.
Biden-Harris ekibinin politikalarını uygulayabilmeleri önündeki sorun olan Senato çoğunluğu, Ocak ayında Georgia’da yapılacak ara seçimlerle birlikte Demokratlar lehine değişebileceği ifade ediliyor. Önceki yazımda “Kasım sonrası” diye işaret ettiğim Suriye sahasındaki gelişmeleri de bu nedenle, Ocak sonrasında realize olacağını düşünüyorum.
Demokratların politikalarının ilkbahar aylarında sonuçlarını vereceğini ve dünyada daha ılıman bir siyasal iklimin hâkim olacağı belirtiliyor.
Seçimlerin Türkiye Üzerine Etkisi
Biden-Harris ikilisinin Türkiye’ye bakış ve yaklaşımları Türkiye kamuoyu tarafından zaten bilinmekte ancak bilinenin aksine, Biden, Trump’ın tersi biçimde devlet ciddiyetiyle hareket ederek ve kurumlara işlerlik kazandırarak doğru bir temele oturtabilir.
Türkiye’yi yönetenlerin açıklamalarına bakıldığında; Türkiye ile Amerika arasında Suriye, Irak, S400’ler başta olmak üzere Halkbank, Fetö üyelerinin iadesi ve yaptırımlar gibi sorunlar bulunan, Libya ve Doğu Akdeniz’de destek beklentilerimizin olduğu, Ukrayna özelinde ise ortaklaştığımız Amerika’yla ilişkilerin nasıl düzelebileceğine yönelik bir hazırlık olduğu ipuçlarını göremiyoruz.
Başkanlık öncesinde Irak’ta bir “Bağımsız Kürdistan” kurulmasını hararetle savunan, hatta kameraların önünde Barzani’ye “Senin ömrün bağımsız Kürdistanı görmeye yetecektir” diye açıklama yapan Biden’ın, başkan olduktan sonraki düşüncelerinde bir değişiklik olup olmadığı, Türkiye-ABD ilişkilerini belirleyecek en önemli faktörler olacaktır.
Bakalım Mevlam neyler? Neylerse güzel eyler…