Tasarruf açığı sorunu Türkiye’de yıllardır tartışılır. Tasarrufların yatırımlardan az olması nedeniyle Türkiye’de tasarruf yatırım dengesi sürekli açık verir. Bu nedenle de yabancı yatırım yoluyla dışarıdan gelecek tasarrufa ihtiyaç duyulur.
Özel kesimin tasarruf oranlarıyla ilgili bir diğer tartışma konusu ise kayıt dışılık. Özellikle yastık altında tutulan altın ve dövizlerin sisteme dahil olmaması nedeniyle özel kesimin tasarruf oranlarının net olarak hesaplanamadığı söylenir. Öyle ki tahminlere göre yastık altında 4-5 bin ton civarında altın tutuluyor. Bu altınların değeri ise yaklaşık 250-300 milyar dolarlık bir rakama denk.
Aslan payı mevduatın
Yerli yatırımcıların finansal piyasalardaki tasarruflarına baktığımızda aslan payını Türk Lirası vadeli mevduat ve Döviz Tevdiat Hesapları’nın (DTH) aldığı görülüyor. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) verilerine göre, yurtiçi yerleşiklerin aralık ayı itibarıyla finansal piyasalarda 5.2 trilyon TL’lik tasarrufu bulunuyor. Bu tutarın 1 trilyon 484 milyon TL’lik kısmı yani toplam tasarrufların yüzde 28.30’u vadeli TL hesaplarda. DTH’ların toplam tasarruflar içindeki payı ise yüzde 28.56 seviyesinde.
Ekonomi yönetiminin değişmesi, faiz artırımlarına gidilmesi ve piyasa dostu mesajların ardından yabancı yatırımcıların Türkiye’ye olan ilgisi Kasım ayı ile birlikte yükselişe geçmişti. 6 Kasım-8 Ocak arasında yabancı yatırımcılar hisse ve tahvillerde 5 milyar dolara yakın net alım gerçekleştirdi.
Borsaya ilgi artıyor
Yabancı girişiyle birlikte dolarda da sert bir düşüş yaşanmış ve kurlar 8.50’lerden 7.25’lere kadar inmişti. Ancak bu süreçte yerli yatırımcıların döviz alımları artmaya devam etti. Kasım ayı başından bu yana yerli yatırımcıların bankalardaki döviz hesaplarında 15 milyar dolara yakın artış yaşandı.
Bu artış son 1 yıllık dönemde ise 42 milyar doları aştı. Pandemiyle birlikte yerli yatırımcıların borsaya olan ilgisi de buradaki tasarruflarının tutarı da artıyor. 1 yılda 700 binin üzerinde yeni yatırımcı borsaya gelirken toplam yerli yatırımcının sayısı 2 milyonu aştı. Buradaki tasarrufların tutarı da 380 milyar TL’nin üzerine çıktı.
Dolar tercihinde kritik seviye 8.85 TL
Gelelim yazımızın başlığındaki sorunun yanıtına… Türkiye’de yatırımcıların tasarruflarının yarısından fazlası TL mevduat ve döviz hesaplarında. Dolayısıyla yatırımcıların en fazla merak ettiği konuların başında da ‘dolar mı TL mi?’ sorusu geliyor.
Bugün 100 bin TL tasarrufu olan bir vatandaşın önümüzdeki 1 yıl için hangi yatırım aracını tercih ederse vade sonunda nasıl bir kazancı olacağına bakalım. Bankalar 1 yıl vadeli mevduata yüzde 18 civarı faiz veriyor. TL varlıklara ilgiyi artırmak için yapılan stopaj düzenlemesine göre yatırımcıların 1 yıl vadeli mevduattan elde edecekleri getiriden vergi alınmayacak. Yani 100 bin TL’yi 1 yıl vadeli mevduatta değerlendirenler vade sonunda 18 bin TL net getiri elde edecek.
Dolar beklentileri ne durumda?
100 bin TL’si ile dolar alıp bankada vadeli DTH’da tutan vatandaş ise bugün (7.45 TL kura göre) 13 bin 422 dolar alabiliyor. Döviz hesaplarında bir stopaj avantajı yok. Elde edilen faiz gelirinde yüzde 20 stopaj alınıyor. Yani 13 bin 422 dolar için vade sonunda 11 dolarlık net faiz getirisi oluyor. Dolar alanın, tercihi TL’den yana kullanandan daha fazla kazanması için dolar kurunun yılsonunda 8.85 TL’nin üzerinde olması gerekiyor.
Merkez Bankası’nın açıkladığı Ocak ayı Beklenti Anketi’ne göre katılımcılar dolar kurunun bu yıl sonunda 8.09 TL olması bekleniyor. Yıl başlarken dolar/TL tahminlerini açıklayan yabancı kurumlar arasında en yüksek tahmini 8.40 ile Barclays yapmış durumda. Bu noktada şunu belirtmekte fayda var, kurumlar bu tahminleri mevcut koşulların devam edeceği, beklenmedik bir olumsuzluk olmayacağı varsayımına göre yapıyor. Dolayısıyla karar yatırımcıya kalıyor…
Dolarda dengeli seyir sürebilir
Dolarda yatay seyir devam ediyor. Kur için yukarı yönlü atakların sınırlı kalmaya devam edeceği düşünülüyor. Kısa vadede teknik göstergelerde ve temel anlamdaki gelişmelerde doların seyrini önemli derecede etkileyecek bir gelişme bulunmuyor. Ilımlı ve dengeli kur hareketinin sürmesi bekleniyor.
7.46 TL seviyesinin üzerindeki yükselişin sürmesi halinde 7.65 seviyesi hedef konumuna gelebilir. 7.47 seviyesinin üzerinde yükselmekte zorlanması halinde dolar kurunun 7.33 desteğini test etme ihtimali yükselebilir.
Borsada temkinli iyimserlik hakim
Hafta içinde 1578 puan ile yeni bir rekor kıran endeks, güçlü teknik görünümünü ve yükselen kanal içerisindeki hareketini koruyor. Endeks, yükselen kanal içerisinde kaldığı sürece yükselişin devam etmesi beklenebilir. Olası düzeltmelerde güçlü görünümün devamı için yükselen kanalda kalınması önemli. Yükselen kanal altına sarkmalarda temkinli olmakta fayda var. BİST 100 endeksinde 1580 ve 1600 seviyelerini direnç olarak öne çıkıyor. Aşağı yönlü hareketlerdeyse 1550, 1523, 1500 seviyeleri destek noktaları.
Ufuk Korcan/Dünya