CHP lideri ve Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Twitter'dan "girişilecek pis işler" uyarısı yaparak Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’u “Cambridge Analytica'cılık oynamak” ile suçladı. Altun ise Kılıçdaroğlu'na verdiği yanıtta, "Devletin kamu görevlilerini isim isim zikrederek hedef göstermesi kabul edilemez" dedi.
FACEBOOK VERİLERİNİ KULLANAN ŞİRKET
İngiliz siyasi analiz şirketi Cambridge Analytica, 2013'te kuruldu. Firmanın öncülü SCL Group'tu. Firmanın beyinleri ve öne çıkan isimleri ise CEO Alexander Nix, ikinci CEO Julian Wheatland, şirket kurucusu Nigel Oakes ve Alexander Oakes, sermayedar Rbekah Mercer ve Robert Mercer. Mercer ailesi, veri toplama, algoritma ve yapay zeka çalışmalarına yaptıkları yatırımlar ile tanınan Amerikalı zengin bir aile.
Londra merkezli şirket, özellikle 50 milyondan fazla Facebook kullanıcısının verilerini usulsüz kullanması ile tanınıyor. 2018'de ifşa olan skandal ile adı duyulan Cambridge Analytica, günümüzde hala tartışma konusu.
ÖZEL BİR ALGORİTMALARI VAR
Cambridge Analytica, geliştirdiği özel bir algoritma ile insanların eğilimlerini ve tercihlerini en doğru şekilde saptayabiliyor ve sosyal medyada geniş kitlelere hitap edebilecek siyasi çıkışlar hazırlayabiliyor.
Şirketin algoritması, insanları yaş, meslek, ilgi alanları, verdikleri siyasi tepkiler vb. olarak analiz ediyor ve belirli gruplara ayırarak seçmen kitleleri oluşturuyor.
CLINTON'I MAĞLUP ETTİLER
2016'da ABD Başkanlığı için aday olan Hillary Clinton, Donald Trump'a mağlup oldu.
Hillary Clinton, 100'den fazla yayın kuruluşunun desteği, birçok zenginin bağışları ve sosyal medyada Donald Trump'a uygulanan sansürlere rağmen seçimi kaybetti. Trump'ı ise destekleyen tek medya kuruluşu Fox News'dü.
Donald Trump arrives in Scotland for short golfing trip | Reuters
Clinton'ın kaybetmesinde, Cambridge Analytica'nın Facebook çalışmalarının etkili olduğu ileri sürüldü.
Cambrige Analytica, Wikileaks'in ifşa ettiği 33 bin Hillray Clinton e-postasını, Facebook'ta en çok görünen reklam haline getirdi ve gönderinin milyonlara ulaşmasını sağladı.
O e postalarda yer alan skandallardan bazıları: Hillary Clinton'ın, kocası Bill Clinton'ın cinsel taciz davasını kapatmak için yargıçlara baskı kurması, Libya'ya NATO müdahalesinin önünü açan Bingazi saldırısına göz yumulması, siyasi rakiplerinin ölümüyle alakalarının bulunması.
Bu iddiaların tamamı Clintonlar tarafından yalanlansa da, Donald Trump'ın seçim stratejisinin temelini oluşturdu. Trump, 2016'da seçimleri kazanmayı başardı.
NETFLIX BELGESELİ İLE TANINIR OLDU
Cambridge Analytica'nın bir başka bilinen olayı ise, Karayipler ülkesi Trinidad Tobago'da seçimlere yaptığı müdahale.
2010'da henüz SCL Group olarak bilinen Cambridge Analytica, Karayipler ülkesi Trinidad Tobago'da seçimlerin seyrini değiştirdi.
Cambridge Analytica'nın planı uyarınca Trinidad Tobago'da gençler, apolitik olmaya yöneltildi. "Havalı olmak", siyaset bilmemek ile eşitlendi. Yapılan algı çalışmaları sonucunda, gençlerin siyaset bilmemesi, "yap gitsin" sloganıyla hareket etmesi, müzik ve danslar eşliğinde videolar çekmesi, ve gençlerin tüm uğraşının bu tarz akımlar olması hedeflendi.
Netflix's 'The Great Hack' highlights Cambridge Analytica's role in Trinidad & Tobago elections · Global Voices Advox
Bu algı çalışması o kadar güçlüydü ki, Trinidad Tobago siyasileri, gençlerin akımlarına ayak uydurmak zorunda kaldı.
Yapılan çalışma ayrıca gençlerin sadığa gitmemesini amaçladı. 2010 Trinidad Tobago seçimlerinde, 18-35 yaş arası nüfusun sadece yüzde 40'ı sandığa gitti. Bu, seçimde yüzde 6 oranında etki gösterdi.
Seçimi, UNC lideri Kamla Persad-Bissesar tam yüzde 52 oy ile kazandı.
Bu olay, Netflix'in "The Great Hack" belgeseline konu oldu.
NASIL ÇALIŞIYORLAR
Trinidad Tobago örneği, Cambridge Analytica'nın çalışma prensibini ve sistemini de ortaya koyuyor.
Cambridge Analytica, hedef aldıkları ülkedeki geniş kitleleri farklı şekillerde sınıflandırıyor.
Örneğin gençler, ilk kez oy verenler, azınlıklar vb.
İlk kez oy verenler ile genç nüfus kümesi kesişim içinde olduğu için, yapılan çalışmalarda her iki grup da hedef alınıyor, algı yaratmak için toplumu "sınıflandırdıkları" gruplar arasında birleştirici çalışmalar yapılıyor.
Bu çalışmalar, bir veya daha fazla gruptan birçok insanı tek bir noktaya çekiyor ve geniş bir kitle oluşturuyor.
Oluşturulan kitle, daha sonra anlaşma yapılan siyasi partinin isteği uyarınca dönüştürülüyor. Örneğin gençler siyasetten uzaklaştırılırken, yaşı ileri olan nüfusun da siyasetin içine daha çok çekilmesi, ve gençlerin durumuna ayak uydurmaları gerektiği gibi algılar yaratılabiliyor.
BAŞKA HANGİ ÜLKELERDE ETKİLİ OLDULAR
Cambridge Analytica'nın Meksika'da, Nijerya'da, İtalya'da ve İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden ayrıldığı Brexit seçimlerinde etkili olduğu biliniyor.