Karşılıksız çekte çek bedelinin yüzde 10’unun ödenmesi için 9 aylık süre veren, Hazine’nin bütçe gelirlerinin yüzde 3’üne kadar ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç etme yetkisi 2020 yılı için yüzde 5’e yükselten, elektronik haberleşme hizmeti veren şirketlerle, bankaların müşterileriyle yaptıkları işlemlerde sözleşmelerin elektronik ortamda düzenlenebilmesi öngören düzenlemeleri içeren teklif Meclis Plan Bütçe Komisyonunda kabul edildi.
2020 Yılı Merkezi Bütçe Kanununda ihraç edilebilecek ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senetlerinde yüzde 3 olarak belirlenen limit yüzde 5’e çıkararak, 22 milyar liralık ek kaynak sağlanmasının önünü açan düzenleme komisyonda en fazla tartışılan madde oldu.
İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz, kamu bankalarına aktarılan 21 milyar lira tutarındaki kaynağı gündeme getirerek “Sermaye enjeksiyonu hangi ihtiyaçtan kaynaklandı, sermaye yeterlilik rasyosu, sermaye yeterlilik oranı çok aşağılara mı geldi, bir tehlike mi ortaya çıktı” diye sordu.
Önden yüklemeli borç
Eleştirileri yanıtlayan Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Bülent Aksu, “Yaklaşık 264 milyar TL civarında 10 Haziran itibarıyla borçlandık ama yaklaşık 174 milyar TL’de anapara ve faiz toplam borç itfa ettik kasamızda yaklaşık 100 milyar TL nakdimiz var. Önemli bir nakitle gidiyoruz, ihtiyaç olursa diye önden yüklemeli borçla gidiyoruz. Bu, bize krizi yönetme anlamında da büyük bir avantaj oluşturuyor. Bu talep edilen şey kesinlikle kamunun borç yükünü artırmaya yönelik değil önümüzdeki dönemde ihtiyaten oluşabilecek bir ihtiyaç olursa bunu karşılamak ve en kötüye hazırlanmak için talep edilmiş bir limit. Yüzde 2’lik artışı nerede kullanacağımız ile ilgili bir karar almış değiliz” dedi.
Bütçe neden revize edilmedi?
Tüm dünyada normalleşme sürecinin çok kolay olmayacağını ve ülkelerin borç yükünün arttığına dikkat çeken Aksu, milletvekillerinin ‘Neden OVP ve bütçe revize edilmedi?” sorusunu “Biz etkileri tam ortaya çıkmadan bir revize OVP ve revize bütçe hazırlamak istemedik çünkü hazırladığınız şey çok kısa sürede eskiyebilirdi. Dinamik bir süreçten geçiyoruz. Her gün her hafta her şey değişiyor, dünya ikinci dalga olur mu, etkisi ne olur, bunu tartışıyor, ikinci bir dalga yaşayacak mıyız bunu da bilemiyoruz” şeklinde yanıtladı.
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan’ın “İkinci dalga olursa stres testleri yapıyor musunuz?“ sorusunu Bülent Aksu, “Stres testlerine çalışıyoruz. Hazine de bu konuda ayrı bir ekimiz var devamlı olarak risk analizlerini yapıyor, alınması gereken tedbirleri çalışıyoruz” diye yanıtladı.
Spor Toto, TARSİM tek hesapta
Aksu, önceki gün Resmi Gazete’de yayımlanan tek hazine kurumlar hesabına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararnamesi ilişkin soruları yanıtlarken, 2018 yılında çıkarılan kanun çerçevesinde yayımlanan kararname ile Spor Toto Teşkilat Başkanlığı, Tarım Sigortaları gibi kurumları verimliliği artırmak için devraldıklarını kaydetti.
Çekte garanti 50 bin liraya yükseltilsin
Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran, önemli bir ödeme aracı olan çekle ilgili yapılacak yasal düzenlemelerin, ticaretin devamlılığına katkı sağlayacak şekilde yapılmasını istedi.
Karşılıksız çek nedeniyle hapse düşerek mağdur olanlar kadar, alacağını tahsil edemeyenlerin de mağdur olduğunu söyleyen Baran, böylece ticari hayatın sekteye uğradığını söyledi.
Karşılıksız çek konusunda bankaların da üzerlerine sorumluluk alması gerektiğine değinen Baran, yaprak başına bankaların sorumlu olduğu tutarın 50 bin liraya yükseltilmesini önerdi. Baran, karşılıksız çek nedeniyle hapse düşerek mağdur olanlar kadar, alacağını tahsil edemeyerek ticari hayatı sekteye uğrayan tüccarların da mağdur olduğunu bildirdi.
Çek yüzünden kimsenin hapse ya da alacak derdine düşmemesi gerektiğini söyleyen Gürsel Baran, çekte keşideci yanı sıra hamil ve bankaların da taraf olduğunu kaydederek, bu alanda yapılacak düzenlemelerin tüm tarafları mutlu edecek şekilde yapılması gerektiğini vurguladı. Türkiye’de ticaretin konuyla ilgisi olsun olmasın herkes tarafından yapılabildiğini ve ticarete yeni başlayanların kapasitelerinin çok üstünde iş üstlenebildiklerini söyleyen Baran, “Bu durumdakiler, işletmesinin yapısına aykırı rakamlarla ticaret yapmaya çalışabiliyor ve bu doğrultuda çek yapraklarına imza atabiliyor. Çek, ticaret insanlarının itibarı olduğu kadar o çek defterini veren bankanın da itibarıdır. Bankalar bu sorumluluklarını dikkate alarak işlemlerini düzenlemelidir” diye konuştu. Baran, Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Verilerine göre 2019 yılında 27 milyar 316 milyon liralık çeke karşılıksız işlem yapıldığını aktararak, 2020 yılı Ocak-Nisan döneminde ise karşılıksız çek tutarının 5 milyar liraya yaklaştığını belirtti.
Teklifte neler var?
? Vakıflar Bankasının Sermaye Piyasası Kanunu'na göre faaliyette bulunan gayrimenkul yatırım ortaklıkları, Kamu İhale Kanunu'na tabi olmayacak.
? Bankacılık işlemleri kredi ve banka kartları sözleşmeleri, faktoring ve finansal kiralama sözleşmeleri dahil, GSM operatörlerinin abonelik sözleşmelerini de kapsayacak şekilde elektronik ortamda yapılacak.
?Tarım ve Orman Bakanlığından yetki belgesi almadan veya bildirimde bulunmadan tütün ticareti yapanlara yönelik cezai uygulama 1 Temmuz 2021'de yürürlüğe girecek.
?Teklife eklenen ve Sermaye Piyasası Kanununda yapılan düzenlemeye göre, yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketleri ile müşterileri arasındaki ilişkiler, yazılı şekilde veya uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulun yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkan verecek yöntemler yoluyla kurulacak sözleşmeler ile düzenlenecek.
? Eklenen yeni maddelerle kamu görevlileri arasından üst kademe kamu yöneticisi kadro, pozisyon ve görevlerine atananların, görevden alınmaları veya görevlerinin sona ermesi halinde tabi olacakları hükümler yeniden belirlendi.