Daron Acemoğlu Ulusların Düşüşü kitabıyla müthiş bir bilinmezlik sarmalının düğümlerini çözmeyi başardı ve aslında toplumlararası kalite ve özgürlükler cephesinde yepyeni pencereler açmayı başardılar. Daron hoca arkadaşı James Robinson ile bu eseri ortaya koydu.
Anlaşılan Daron hoca ile James hoca muhteşem bir gelenek haline getirmeyi düşündükleri ortak eser koyma anlayışıyla harika bir çığır açacağa benziyor.
Belki bu, yazılarında eleştirdiği diktatoryalizme karşı iki kişilik demokratik manifesto…
Daron Acemoğlu MIT Üniversitesinde ekonomi hocası ve dünya genelinde en fazla alıntı yapılan ve takip edilen uluslararası ödüllere ve Nobel ekonomi ödülüne layık görülen profesör…
Yenilerde Acemoğlu ile Robinson “Dar koridor” isimli bir kitap ortaya koydular.
Ana temaları “devletler, toplumlar ve özgürlüğün geleceği”
Daron hoca kitap piyasaya çıktıktan sonra bazı tv kanallarında ve youtube kanallarında geniş söyleşiler yaptı ve bir üniversitede geniş bir sunum yaptı.
Daron hocanın yazdığı kitapları çok önemsiyorum.
Çünkü uluslararası bir üniversitede dünyanın en başarılı öğrencilerine iktisat dersleri veriyor.
Bu dersleri interaktif bir şekilde dünyayla entegrasyon halinde yaptıkları için geniş bir yelpazeden değerlendirebiliyorlar ve neden sonuç ilişkilerini çok iyi korele edebiliyorlar.
Takip edeni “daha iyi bir neden vardır” sorgulamasına mantıksal aşamalardan geçiriyorlar.
Bir insanın refah ve mutluluğa yelken açabilmesi için öncelikle ne lazım?
Özgürlük…
John Locke özgürlüğü şöyle tanımlıyor:
[İnsanlar] ...Kimseden izin almadan ve başkasının iradesine bağımlı olmaksızın... eylemlerini düzenleyebilip malları ve kişilikleri üzerinde uygun buldukları şekilde tasarruf edebiliyorlarsa... [özgürdürler].
Özgür olmanın varsayımları duruma göre değişiklik gösterebilir ancak bu tanım en genel haliyledir.
Dünyada yönetenler ile yönetilenler ayrışmıştır.
Ülkeler arasında yönetimsel başkalıklar vardır.
Toplumları özgür, rahat ve inisiyatif alabilen toplumlar üretken olurken baskılanmış, mülkiyet özgürlüğü olmayan ve korkutulmuş toplumlar üretken olamıyor.
Daron hoca ve arkadaşı bir takım sorgulamalarla sosyolojik ve iktisadi seçenekler için yol haritası çiziyor.
Daron hoca ürkütülmüş toplumlar için demokrasi savunuculuğu yaparak aslında demokratik kazanımları tüm toplumlara enjekte ediyor.
Bundan önceki yazdıkları kitap “Ulusların düşüşü”…
Bu kitapta herkese lazım olan o kadim soruyu soruyor ve cevabını kitabında veriyor.
“Neden bazı ülkeler zengin, bazıları yoksul? Bunlar kader mi?”
Gılgamış destanından yakın tarihe hatta içinden geçtiğimiz canlı örneklerle sosyolojik tespitlerle liberal ve kapsayıcı argümanlar geliştiriyorlar.
Bunu da oldukça mütevazi bir suhuletle yapıyorlar.
Ülkelerin, toplumların özgür ve müreffeh bir hayat yaşamalarının önündeki engelleri anlattıktan sonra Thomas Hobbes’un devleti canavara benzeten Leviathan kavramından siyasetin güçlü bir devleti var etmesi ile beraber o gücü dizginleyip kontrol altına alabilecek metaforları ekonomik ve sosyolojik verilerle resmetmeye çalışmaktadır.
“Ulusların Düşüşü” kitabının devamı niteliğinde olan “Dar Koridor” kitabı okuru tarihte uzun bir yolculuğa çıkarıp özgürlüğün doğuşu, sürdürülebilirliği ve akıbeti hakkında çarpıcı sonuçlara ulaştırıyor.