Tüm dünyada etkili olan koronavirüs salgını birçok sektörde olduğu gibi deri sektöründe de taşları yerinden oynattı. Türkiye’nin en köklü deri şirketleri arasında yer alan Kırcılar Deri konkordato başvurusu yaparken, sektör temsilcileri, önümüzdeki dönemde bu tarz gelişmelerin daha fazla görüleceğine dikkat çekti.
Deri İhracatçıları Derneği Başkanı Mustafa Şenocak, sektörde en sıkıntılı alanın deri konfeksiyonu olduğunu söyledi. Bu kısmın geleneksel pazarları olan eski Sovyet ülkelerinde sıkıntıların sürdüğünü anlatan Şenocak, “Deri konfeksiyonu turizm sektörü ile de çok bağlantılı. Bu alanda faaliyet gösteren şirketlerin satışlarında turistler yarıya yakın paya sahip. Hem iç pazarda hem de ihracatta yaşanan sıkıntılar bu alanı derinden etkiledi. Sıkıntıya giren firmalar var. Önümüzdeki dönemde konkordato haberlerini duymaya başlayacağız. Bize haberleri geliyor” dedi.
“Kan kaybı çok büyük”
Orjin Grup Yönetim Kurulu Üyesi Lemi Tolunay da sektörde işlerin iyi gitmediğini söyledi. Yüzde 90 oranında dışa bağımlı olunan hammaddede uzun zamandır sıkıntılar yaşandığına dikkat çeken Tolunay, “Üstüne bir de pandemi başlayınca sıkıntılar büyüdü. Deri sektörünün en büyük kanalı ihracat. Yurtdışı pazarlarda da sıkıntılar var. Bunların zincirleme reaksiyonu oluyor. Kan kaybı çok büyük. Sektörde düşüş ortalaması yüzde 50. İleriye doğru umutla bakıyoruz ama daha tünelin ucunda ışık göremedik” dedi.
İç pazarda turistin gelememesi nedeni ile satışların yapılamadığını anlatan Tolunay, “Bugüne kadar tasarruflar ve desteklerle gelindi, birikimler harcandı. Bundan sonra yaz sezonunda bir hareket olmaz ise sıkıntılı günler başlayacak. Konkordato, satışlar, devralmalar olacak. Borcu olan firma ‘vereyim anahtarı, borcumu silin’ diyecek. Böyle çözümlere gidilecek” diye konuştu. Orjin Grup olarak İtalya ve Almanya’da en büyük markalar için üretim yaptıklarını söyleyen Tolunay, mayıs ayı itibari ile tüm önlemleri alarak üretime başladıklarını ve bu süreci en az yara ile atlatmak için tedbirler dahilinde çalışmalarını sürdürdüklerini anlattı.
Sektör iki sezon birden kaybetti
Prada gibi dünyaca ünlü lüks markalara da üretim yapan Desa’nın Yönetim Kurulu Başkanı Melih Çelet de 50 yıllık iş hayatında ilk kez böyle bir döneme şahitlik ettiğine dikkat çekti.
Çelet, “Maalesef hem iç hem de dış pazarda sıkıntılar var. Bizim işlerimizin yüzde 50’si ihracat, yüzde 50’si iç pazar. Önceki gün itibari ile 3 fabrikamızda üretime yeniden başladık. Yurtdışındaki müşterilerimiz ile temas kurduk. Siparişler gelmeye başladı. Başka bir dalga gelmez ise bunun yaralarını yavaş yavaş sararak çıkacağız. Ama içerde sıkıntı devam ediyor” dedi.
Bu dönemde şirketler açısından finansman htiyacının hiç olmadığı kadar yüksek olduğunu belirten Çelet, “Bir şanslı bir firmayız ki rezervimiz kuvvetli ve bilançolarımız düzgündü. Ancak bunun geçerli olmadığı şirketlerde konkordatolar göreceğiz. Etkilenecek çok firma, marka var” şeklinde konuştu.
Sektörün pandeminin başladığı günden bu yana iki sezon birden kaybettiğini belirten Çelet, şöyle devam etti: “Şimdi kendi mağazası olan şirketler mal almaya başladı. Perakende markları için konuşursak yüzde 50-60 civarında düşüş olabilir. Biz ihracat da yaptığımız için biraz daha iyiyiz. Samsonite’ta daha yüksek düşüş olmakla birlikte yılı yüzde 30 gibi bir düşüş ile kapatırız diye düşünüyorum.”
İhracat 5 ayda yüzde 30 düştü
Deri ve deri mamulleri sektörü geride bıraktığımız yılı 1.66 milyar dolar ihracat ile kapatmıştı. Sektör bu yılın ilk beş ayını ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 30’a yakın düşüş ve 530 milyon dolar ihracat ile kapattı. Bu alanda en büyük paya sahip alan ise ayakkabı. Mustafa Şenocak, sektörde son dönemde ayakkabıdan kaynaklı bir artış olduğuna dikkat çekerek, bu alanda AB ve ABD’ye ihracatta önemli artışın yaşandığını anlattı. Şenocak, yıl sonu için ise yüzde 5-10 arası bir düşüş beklentisi içinde olduklarını söyledi.
Sektörde yaşanan sıkıntıların 8 nedeni
? Hammaddede yüzde 90 oranında dışa bağımlı olunması
? Pandemi ile birlikte mağazaların 2.5 ay kapalı kalması
? Satışlarda %50 paya sahip yabancı turistin ülkeye gelmemesi
?İhracat pazarlarının kapalı olması
? Eski Sovyet ülkelerinde normalleşmenin başlamaması
? Sektörün sezon kaybetmesi
? Geleneksel pazarlarda yaşanan düşüş
? Fuarların iptal edilmesi
Kırcılar Deri’den konkordato talebi
Bursa merkezli olarak 1968’de kurulan Kırcılar Deri de konkordato talebinde bulundu. Hasan Kırca ve Mustafa Kırca tarafından yapılan başvuru kapsamında Bursa 1. Asliye Ticaret Mahkemesi şirkete 3 aylık geçici olarak konkordato mühleti verdi. Mustafa ve Hasan Kırcı kardeşler tarafından babaları Ali Kırcı'nın da desteğiyle kurulan Kırcılar Şirketi, ilk mağazasını 1983’te Bursa’da açtı. 1994’te İzmir Selçuk’ta mağaza açan şirket, mağazalaşma atağını İstanbul’da da devam ettirdi. Rusya ve ABD pazarına yönelik üretim de gerçekleştiren şirket, ilk yurtdışı mağazasını 2009’da Mısır’da açtı.
Samsonite yatırımı ertelendi
Pandeminin en çok etkilediği sektörlerden biri de seyahat endüstrisi. Desa da bu alanda 24 yıldır ABD’li Samsonite’ın Türkiye distribütörlüğünü yürütüyor. Şirket, yılın başında Samsonite ile birlikte Türkiye’de bir fabrika yatırımı için düğmeye basmıştı. Melih Çelet, “Fabrika yatırımı planımız vardı. Görüşmelerimizi yaptık. Ancak pandemi tüm süreci etkiledi. Devlet kurumlarından gerekli desteği de göremedik. Böyle büyük bir yatırımı hayata geçirmek için uygun ortam oluşmadığı için yatırımı erteledik. Normalde şu anda fabrika faaliyette olacaktı” dedi.