Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri'nin davetine icabetle gittiği Kahire'de Mısırlı mevkidaşı ile düzenlediği ortak basın toplantısında konuştu.
Filistin'de 7 Ekim'den bu yana yaşananların emsali görülmemiş gelişmeler olduğunu kaydeden Fidan, "Masum sivilleri hedef alan saldırıları ve sivil can kayıplarını elbette reddediyoruz, kınıyoruz." ifadesini kullandı.
Bakan Fidan, Türkiye ve Mısır olarak 1967 sınırları dahilinde başkenti Doğu Kudüs olan egemen, bağımsız ve coğrafi bütünlüğü olan bir Filistin devletinin hayat bulmasının, iki devletli çözümün tek geçerli çözüm yolu olduğunu vurguladı.
Her ne taraftan olursa olsun tüm sivil can kayıplarının önüne geçilmesi gerektiğini belirten Fidan, "İsrail'i uluslararası hukuka ve insani değerlere bağlı kalmaya davet ettiğimizi bir kez daha vurgulamak istiyorum." diye konuştu.
Fidan, Filistinlilerin Gazze'de yerlerinden edilerek Mısır'a sürülme politikasını tasvip etmediklerini, buna sonuna kadar karşı çıktıklarını ve bu konuda Mısır'ın yanında olduklarını söyledi.
Dışişleri Bakanı Fidan, Türkiye'nin Gazze'ye yolladığı yardımların gelmeye devam edeceğini kaydetti.
Gazze'den tahliyeler konusuna ilişkin de Fidan, Mısır ve İsrail makamlarıyla bu konuda yakın işbirliği içinde olduklarını vurguladı.
Fidan, "İçeride yaklaşık 300 civarında çifte uyruklu Türk vatandaşımız bulunmakta. Bunun 30'unun tahliyesini başardık ama sınır kapısı kapalı olduğu için çalışmalarımız halihazırda devam etmekte. Bunların listesi gerek İsrail tarafında gerek Mısır tarafında ilgili makamlara verildi. Çalışmalarımız bu konuda devam ediyor." dedi.
Mısır'la Filistin meselesinde aynı yerde durduklarını belirten Bakan Fidan, "Filistin meselesi, Filistin devletinin kurulmasıyla çözülecek olan bir mesele. İsrail'in barışı sadece Arap ülkeleriyle değil, esas itibarıyla Filistinlilerle olmalı. Biz bu konuda Mısır'la aynı düşünüyoruz. Filistinlilerle bir barış yapılmadan bölgeye kalıcı bir barış gelmesi mümkün değildir." değerlendirmesini yaptı.
Dışişleri Bakanı olarak Mısır'ı ilk defa ziyaret eden Fidan, "Ortak geçmişimiz ve köklü bağlarımız bulunan Mısır, Arap dünyasında, Afrika ve Akdeniz'de stratejik ağırlığı olan, bölgenin istikrarı ve güvenliği açısından ise her zaman kilit bir role sahip bir aktördür." değerlendirmesini yaptı.
Fidan, "medeniyetler beşiği" olarak nitelendirdiği Akdeniz'in dünya siyasetinde yeniden merkeze oturmaya başladığını vurgulayarak "Akdeniz'in iki önemli ülkesi olarak Türkiye ve Mısır arasındaki güçlü işbirliği geniş Akdeniz havzasında istikrar, barış ve refah için çok kıymetlidir." diye konuştu.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi tarafından kabul edildiğini hatırlatan Fidan, Sisi'nin Türkiye ile Mısır arasındaki ilişkilerin ileriye taşınması yolundaki vizyonunu dile getirdiğini söyledi.
Fidan, Sisi'nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile son G-20 Zirvesi'nde görüştüğüne işaret ederek iki liderin 5 gün önce İsrail-Filistin gerginliği üzerine telefonda görüştüğünü hatırlattı.
Filistin meselesinde ortak duruş
Türkiye'nin Mısır'ın tarihsel olarak Filistin davasına verdiği desteği ve Refah Sınır Kapısı dolayısıyla Gazze'deki sivilleri insani ihtiyaçlarının giderilmesindeki rolünü önemsediklerini belirten Fidan, "Filistin meselesinde yakın istişare içinde olduk. Bugün de görüşmelerimiz buna imkan tanıdı. Filistin sorunu, Türkiye ve Mısır'ın ortak duruşa sahip olduğu bir konudur." ifadelerini kullandı.
Fidan, çatışmanın coğrafi olarak yayılmasının engellemesi konusunda Türkiye'nin bu konuda benzer düşüncelere sahip olduğu ülkelerle yakın istişare halinde olduğunu belirterek iki devletli çözüm temelinde barış sürecinin yeniden başlatılması çağrısı yaptı.
Orta Doğu'da barışın sadece bölgesel alternatiflerle değil, Filistinlilerle tesis edilebileceğini vurgulayan Fidan, bölgedeki Müslüman ülkeler olarak Filistinlilerin bekasını gözetecek, adil ve kalıcı bir barışın garantörü olacak bir mekanizmanın kurulmasının gerekli olduğunu kaydetti.
Fidan, Mısırlı mevkidaşıyla Gazze'ye acil insani yardım malzemesi iletme yöntemlerini masaya yatırdıklarını söyleyerek olası vatandaş ve yaralı tahliyeleri ile bölgede hizmet verecek bir hastane kurulması gibi konuları değerlendirdiklerini aktardı.
"Ticari hacmimiz rekor kırdı"
Mısır ile Türkiye'nin karşılıklı olarak büyükelçiler atamasıyla diplomatik ilişkilerin olması gereken seviyeye çıktığına işaret eden Fidan, "Ufkumuzu geleceğe çevirip işbirliğine odaklandığımız yepyeni bir döneme girdik. Sayın Bakan'la çalışmalarımızı çok çeşitli konularda devam ettirmekteyiz. Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi'nin toplantılarının canlandırılması gündemimizde yer almakta. Ticaret, ekonomi, enerji, havacılık, turizm, kültür, eğitim, iletişim ve savunma sanayi gibi alanlarda işbirliğimizi güçlendirmeye devam edeceğiz." dedi.
Ticaret ve ekonomi gibi konuların ilişkilerin en güçlü olduğu başlıklar olduğunu vurgulayan Fidan, şu değerlendirmede bulundu:
"Ticaret hacmimiz geçen yıl neredeyse 10 milyar dolara ulaşarak tarihi bir rekor kırdı. Artık hedef 5 yıl içinde 15 milyar dolara ulaşmak. Hem Mısır hem de Türkiye ekonomisine büyük katkı sağlayan şirketlerimizin yatırımları 2,5 milyar dolar civarında. Bu rakam da 5 yıl içerisinde 5 milyar dolara ulaşabilir. Yatırımcıları teşvik edebilecek yeni düzenlemeler için Ticaret Bakanlarımız istişarelerini yürütmekteler."
Enerjinin de önemli işbirliği alanlarından olduğunu kaydeden Fidan, "Mısır'dan en fazla enerji ithal eden ülke olarak işbirliğimizi çeşitlendirmek istiyoruz." diye konuştu.
Fidan, geçen yıl Mısır'dan Türkiye'ye gelen 277 bin turistin "rekor bir sayı" olduğuna dikkati çekerek "Mısır'ın Türk vatandaşlarına kapıda vize uygulamasına geçmesiyle Türk turist sayısında ciddi bir artış yaşandığını görmekteyiz." ifadesini kullandı.
Mısır ile eğitim ve kültür alanlarında somut projelere imza atılacağından emin olduğunu belirten Fidan, "Kahire'deki ilk Osmanlı Camii olan Hadım Süleyman Paşa Camii'nin restorasyonu için Mısır makamlarına çok teşekkür ediyorum." dedi.
Fidan, Bakan Şukri ile Sudan, Suriye, Libya ve çeşitli bölge ülkeleri hakkında görüş alışverişinde bulunduğunu aktararak Mısırlı mevkidaşıyla daha fazla bir araya geleceğini kaydetti.
Türk iş insanlarının Mısır'daki yatırımları
Bakan Hakan Fidan, konuşmasının ardından basın mensuplarının gündeme ilişkin sorularını yanıtladı.
Kahire'de Türk iş insanlarıyla bir araya gelmesine ilişkin soruya yanıt veren Fidan, söz konusu görüşmenin uzun ve verimli bir görüşme olduğunu belirterek Türk iş insanlarının Mısır'daki yatırımlarına ilişkin detaylı bilgi alışverişinde bulunduklarını ifade etti.
Fidan, öte yandan Mısır'daki Türk yatırımlarının artması ve daha etkili olması için nelere ihtiyaç duyulduğunun da gündeme geldiğini belirterek mevkidaşıyla görüşmesinde bunları da paylaştığını kaydetti.
Türk iş insanlarının Mısır'da özellikle sanayi alanında daha fazla yatırım yapmak, fabrika açmak ve istihdam faaliyetinde bulunmak istediklerini aktaran Fidan, Türk iş insanlarının Mısır tarafının buna gösterdiği sıcak kabulü ve iyi ortamı takdirle yad ettiklerini söyledi.
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ile görüşürken de bu konuyu gündeme getirdiğini ve Sisi'nin Türk yatırımlarına çok önem verdiğini belirten Fidan, "Bu konuda ilerideki günlerde daha fazla gelişmelerin olduğunu göreceğiz." dedi.
"Uçaklar gelmeye devam edecek"
Fidan, Türkiye'nin Gazze için başta Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD), Kızılay, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) olmak üzere sivil toplum örgütleriyle seferber olduğunu aktardı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla ilk yardım uçağını gönderdiklerini kaydeden Fidan, "Daha sonra ikinci, daha sonra üçüncü uçak geldi. Uçaklar gelmeye devam edecek." değerlendirmesini yaptı.
Fidan, öte yandan başka ülkelerle de yardım konusunu görüştüklerini belirterek, "Ülkeler ayrı ayrı yardım yapmak yerine, beraber bir koordinasyon içerisinde daha sistemli bir şekilde bu konuyu nasıl götürebilirler, onun arayışı içerisinde olduk. Tabii alanda Birleşmiş Milletler de var." dedi.
Bakan Fidan, "Takdir edersiniz ki yardımları gönderen ülkelerden Mısır'a getirmek bir konu, bunu daha sonra sınır kapısından içeri getirerek asıl ihtiyaç sahiplerine ulaştırmak başka bir konu. Bu konuda Mısır makamları da İsrail ile şu anda koordinasyon içerisinde. Çünkü sınır kapısının hangi şartta ve ne zaman ve nasıl açılacağına ilişkin çok ciddi müzakerelerin olması gerekiyor." diye konuştu.
Refah Sınır Kapısı'nın İsrail tarafından bombalandığını ve bu nedenle bir müddet kapalı kaldığını kaydeden Fidan, "Ama biliyoruz ki hem 1. hem 2. Gazze kuşatmalarında Mısır gerçekten tarihi rol oynadı, insani yardımların içeriye ulaştırılmasında. Bizim de getirdiğimiz yardımları inşallah uygun bir şekilde içeriye ulaştırmayı başaracağız." ifadelerini kullandı.
Bölgede işbirliği
Türkiye-Mısır işbirliğinin bölgede güvenliğin sağlanması konusunda etkisinin olup olmayacağının sorulması üzerine, Fidan, iki ülkenin bir araya gelmesiyle bölgedeki mevcut sorunlara yönelik çok verimli çalışmaların yapılacağı cevabını verdi.
Fidan, "Bugünden itibaren Mısır'la ve diğer ortaklarımızla hep beraber gerek şu an gerek silahlar sustuktan sonra ne yapılabilir ve ne yapılmalı bu konular üzerinde görüş alışverişinde bulunmaya başladık." dedi.
Şukri: Türkiye ile ortak bir vizyonu paylaşıyoruz
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, "Filistinliler üzerindeki ciddi insani etkilerin üstesinden gelmek için çalışmanın önemi konusunda Türkiye ile ortak bir vizyonu paylaşıyoruz" dedi.
İsrail’in ablukası altındaki Gazze Şeridi’ndeki saldırılarını hatırlatan Şukri, “Çatışmanın askeri operasyonlara doğru kayması, Filistin halkının meşru haklarının elde edilememesi nedeniyle ortaya çıktı.” diye konuştu.
Türkiye-Mısır ilişkilerinin, iki halk arasında çeşitli yönlerde derin köklere sahip olduğunu ifade eden Şukri, "Filistinliler üzerindeki ciddi insani etkilerin üstesinden gelmek için çalışmanın önemi konusunda, Türkiye ile ortak bir vizyonu paylaşıyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
Şukri, Fidan ile yaptığı görüşmede ortak öneme sahip birçok meseleyi ele aldıklarını belirterek, “ülkesinin Filistin halkının acılarına son vermek için çalışmaya devem ettiğini” aktardı.
"Bölgesel gelişmeler, ikili ilişkiler ve işbirliği konuları" görüşüldü
Mısır Dışişleri Bakanlığından da Hakan Fidan'ın ziyaretine ilişkin yazılı açıklama yapıldı.
Şukri'nin resmi temasları kapsamında başkent Kahire’de bulunan Bakan Fidan ile bir araya geldiği hatırlatılan açıklamada, görüşmede ikili ilişkilerin yanı sıra ekonomi alanında işbirliği ve ülkedeki yatırımların geliştirilmesi konularının ele alındığı belirtildi.
Bölgesel gelişmelerin değerlendirildiği görüşmede, Filistin haklarının korunması, bölgedeki gerilimin durdurulmasına yönelik çabalar ve Gazze Şeridi’ndeki gelişmelere ilişkin koordinasyonun sürdürülmesi konusunun da masaya yatırıldığı kaydedildi.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Kahire'deki ziyaretinde Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile de görüşmüştü.