Dr. Mehmet Cavlı 

drcavlimehmet@gmail.com

Merkez Bankası, Emisyon Hacmi.

Bu ay çoğu ülkelerde ve Türkiye’de Korona virüs endişelerinin yoğun yaşandığı günler. Alınan önlemler, alınacak önlemler, hastalığın oluşturduğu sosyal psikoloji, ekonomik etkileri, ticarete verdiği zararlar, istihdama zararları, ailelerin durumu gibi birçok konuların ele alınması, bütün ülkelerin politikaları yönünden ihtiyaçtır. 1929 ekonomik krizi gibi, geniş bir salgın.

Ülkelerin maddi, nakdi ve ekonomik güçlerinin sınanmasına da ölçü olduğunu söylemekte gerekir.

Malumunuz, 1 Ocak 2005 yılında Yeni Türk Lirası (paradan 6 sıfır atılarak), Yeni Türk Lirası banknotlar tedavüle girdi, 1 Ocak 2009 yılında Türk Lirasına dönüş yaptığımızı hatırlatarak bugün yakın geçmişteki emisyon hacmimize bakacağız. Emisyon hacminin ne kadar büyüdüğünü göreceğiz. Şunu hatırlatayım ki, 20 yıl öncesi, 40 yıl öncesi emisyon hacmini yazarak, değerlendirme yaparak kafaları karıştırmak istemedim. Öyle bir analiz yapılması da gerekir. Ama ben yapmadım.

Ekonomik yönden bir dönemin emisyon hacmine ait yakın geçmiş rakamlarını ele aldım.

Emisyon Hacmi ;

29.03.2019 tarihinde, Merkez Bankası Emisyon hacmi 132,5 milyar TL iken, (Yaklaşık 1 yıl sonra)

02.03.2020 tarihinde, Merkez Bankası Emisyon Hacmi 159,7 milyar TL, (14 gün sonra)

16.03.2020 tarihinde, Merkez Bankası Emisyon Hacmi 165,2 milyar TL, (Bir kaç gün sonra)

07.04.2020 tarihinde, Merkez Bankası Emisyon Hacmi  187,6 milyar TL ‘ya yükselmiştir.

Merkez Bankası internette görülen kaynaklarında aynı zamanda aşağıdaki ifadeler yer almaktadır;

“Ülkemizde banknot basma ve ihraç yetkisine sahip olan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), bu yetkiyi tek elden ve süresiz olarak Merkez Bankasına devretmiştir.

Türkiye’de banknotların tasarım ve basım işlemi, Merkez Bankası bünyesindeki Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilir. Banka ayrıca, kendine ait matbaası bulunan dünyadaki sayılı merkez bankaları arasındadır.

Merkez Bankası dolaşıma çıkarılacak olan Türk lirası banknot miktarını (emisyon miktarı) belirleyerek, banknotların basımını ve dağıtımını gerçekleştirir.”

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre, para basma yetkisi TBMM’ne aittir. Bu yetki devredilmiştir. Hemde süresiz.

Yani TBMM banknot basma ve ihraç yetkisini süresiz olarak Merkez Bankasına devretmiştir.

Bu konu önemli bir analizi, müzakereyi, değerlendirmeyi gerektirir.

Bu günlük bu konuya değinmiş olalım.