Ukrayna'da temaslarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile yaptığı ortak açıklamada, İdlib'deki saldırılar sonucunda 1 milyon Suriyelinin Türkiye sınırına geldiğini belirterek, "Suriyelileri nasıl iskân ederiz, bunun çalışmalarını yapıyoruz" diye konuştu.
Erdoğan, Kırım'ın 18 Mart 2014 tarihinde düzenlenen referandum sonucu yüzde 90'ın üzerinde 'evet' oyuyla Rusya'ya bağlanmasıyla ilgili olarak ise "Kırım'ın yasa dışı ilhakını tanımadığımızın altını bir kez daha çiziyorum. Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne desteğimiz devam edecek" ifadelerini kullandı.
Erdoğan ayrıca, İdlib'de hayatını kaybedenlerin sayısının üçü sivil beşi asker olmak üzere 8'e yükseldiğini açıkladı.
Erdoğan'ın konuşmasından öne çıkanlar şu şekilde:
- Stratejik ortağımız komşumuz ve dostumuz Ukrayna ile Yüksek Düzeyli Stratejik Konseyimizin sekizinci toplantısını tamamladık.
- Kırım'ın yasa dışı ilhakını tanımadığımızın altını bir kez daha çiziyorum. Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne desteğimiz devam edecek. Kırım Tatarlarının durumunu yakından takip ediyoruz.
- Kırım sorunun barışçıl yollardan çözülmesini umuyoruz. Son yıllarda hızla gelişmekte olan ilişkilerimizin tamamını gözden geçirdik. Etraflıca yapmış olduğumuz görüşmelerin çok çok verimli olduğuna inanıyorum.
- Serbest ticaret anlaşmasının müzakerelerini bu yıl içinde tamamlamanın kararını verdik. Anlaşmanın akdedilmesiyle ikili ticaretimizi 5 milyar dolardan 10 milyar dolara çok daha hızlı çıkaracağımıza inanıyorum.
'Hablemitoğlu dosyalarını teslim ettim'
- Ülkelerimiz arasında önce vizeleri kaldırdık daha sonra kimlikle seyahat edebilme imkanını getirdik. Savunma sanayii alanında işbirliğimiz de hızla gelişiyor. Görüşmelerimizde güvenlik alanında işbirliği ve FETÖ terör örgütü gibi tehditlerle ilgili konuları da ele aldık. Çok çok önemli olan Necip Hablemitoğlu konusu da ele alarak failinin burada olduğuna dair istihbari bilgileri ve dosyaları kendisine takdim ettik. Yasa dışı ilhak neticesinde ana vatandan ayrılmak durumunda kalan Kırım Tatarları'nın durumunu yakından takip ediyoruz.
- Temenni ederim ki Astana ve Soçi mutabakatları çerçevesinde herkes yükümlülüğünü bilsin ve bu çerçevede çalışmaları sürdürelim.
Zelenskiy'nin konuşmasından satırbaşları ise şöyle:
- İdlib'de Türk askerlerinin hayatını kaybetmesi nedeniyle başsağlığı dileğinde bulunuyorum.
- Türkiye ve Ukrayna işbirliğini pekiştirecek. Bugün Kırım yarım adasının durumundan ve Rusya’nın saldırgan politikasından bahsettik. Rusya tarafından işgal edilen Kırım’da Ukrayna vatandaşı siyasi tutukluların serbest bırakılması konusunda Türkiye’nin yardımlarını bekliyoruz.
- Askeri-mali iş birliği anlaşması sayesinde Ukrayna ordusu Türk ortaklarından yardım alacak. Bunun için minnettarız.
- Hedefimiz ticaret hacmimizi 10 milyar dolara çıkarmak. Enerji kaynaklarının güzergahlarının çeşitlendirilmesi bizim için çok önemli. Bugün imzalanan askeri mali işbirliği anlaşması son derece önemli. Bunu sayesinde Ukrayna ordusu Türk ortaklarımızdan yardım alacak ve bunu için çok minnettarız.
Soru - Cevap
- (Tutukluların değişimi) Zelenskiy: Tutukluların değişimine gelince. Bana göre Ukrayna vatandaşlarının evlerine dönmesi dememiz daha doğru olacak. Değişimler devam ediyor. Söz konusu değişimler iki yönde devam ediyor, üçlü temas ile devam eden bir diyalog. Söz konusu değişim geçici olarak işgal altındaki bölümleri kapsayacak. Liste ilgili tarafa iletildi ve çok uzun. İkinci yön ise Rusya Federasyonu ile doğrudan gerçekleştirdiğimiz müzakereler ile ilgili. Bu konuyla ilgili de en kısa sürede bir tarih alacağımıza inanıyorum. Rusya’da bulunan tutukluların çoğu Kırım Tatarları.
- (Bir yardımdan bahsediliyorsa Türkiye nasıl yardımcı olabilir?) Erdoğan: Yaklaşık 500 aileyi kapsayan birlikte alt yapısıyla üst yapısıyla konutlar yapma kararı verdik. Birlikte yerinde tespitler yapıp plan proje çalışmaları yapıp beraber çalışılacak arkadaşlarla birlikte süratle inşaatları yapıp bitirecekler. Ve böylece sefaletten bu insanlar bu soydaşlarımızın kurtulmasına yardımcı olmuş olacağız.
- (İdlib'te Türk askerinin aldığı önlemler) Erdoğan: İdlib konusundaki gelişmeler ne yazık ki her geçen gün artık altından kalkılamaz bir duruma geldi. Çok sabrettik. Rejimin maalesef Rusya’nın da görmezliği ile saldırıları ile 3-4 milyon insanın yaşadığı yerden bu insanlar bizim sınırlarımıza doğru yürüdüler.
Son gelen rakam maalesef 1 milyona yakın insan sınırlarımıza doğru yürüyor. Kurtarabildikleri yatak yorgan ne varsa sınırlarımıza doğru geliyor. Bizde şu anda 4 milyona yakın Suriyeli var. Bunların 3,5 milyonu sınır bölgelerindeydi. Biz bunları ülkemizde misafir ediyoruz. Konteyner kentlerde çadır kentlerde misafir ettik. Artık yavaş yavaş kendileri bir yerlerde yerleşmeye başladılar.
- Gelecek olan bu 1 milyon insanı biz nerelere yerleştireceğiz. Kısa süre önce bir deprem yaşadık. 41 vatandaşımız hayatını kaybetti.
Fakat 10 bin aşkın ağır hasarlı bina var. 10 bin binayı süratle inşa edeceğiz tüm bunlara yönelik yoğun bir çalışmanın içine girmemiz lazım. Bir taraftan da bu mülteciler ülkemize geliyor. Bunları kabullenmede zorlanıyor. O yüzden karşı tedbirler almaya başladık.
- Bunları Suriye’de nasıl iskan ederiz bunu çalışmasını yapıyoruz. Briket evler yapıyoruz. Onları barınak olarak buralara alacağız. İlk etapta 25-30 bin ev yapalım dedik: Fakat bir de ne görelim. Ne yazık ki bu sabah rejim güçleri yine İdlib’de hava saldırısına geçti.
- Üçü sivil beşi asker şekiz kişi şehit oldu. Artık dedik ki olacak gibi değil karşı cevaplar verildi. Şu anda kesinlikle biz de bu noktada gerek hava gerek kara olmak üzere bunları gerekenleri yapıyoruz gereken bedelleri ödetiyoruz ve ödetmeye devam edeceğiz.