Yüksek enflasyon ortamında, fiyat etiketlerinin ışık hızıyla değiştiğini görüyoruz. Fırsatı ganimet bilenler, enflasyon kaç olursa olsun, fiyatları istedikleri gibi artırıyorlar, ortada bir denetim de olmadığı için, piyasa ‘Kör tuttuğunu öper’ ekonomisine dönmüş durumda.
Geçenlerde kruvasan çöreğinden bir örnek verilmişti. Malum kruvasanlarin kaynağı Fransa. Bir kruvasan Paris’te şu anda 1.1 Euro’ya satılıyormuş, (2018’de 1 Euro idi).
1,1 Euro, bugünkü kurla 22,5 lira filan tutuyor.
Peki Türkiye’de kruvasanlar kaça satılıyormuş: 40 lira.
Nasıl olur?
Fransa gibi, dünyanın en gelişmiş ülkesinde kruvasanı 1.1 Euro’ya satıp, bir de para kazanıyorlarsa, Türkiye’de neden bunun fiyatı 2 Euro’ya çıkar?
Bu sorunun yanıtı, Türkiye’deki ‘Kör tuttuğunu öper’ ekonomisinde gizli.
Benzer bir örnek de, Columbia markasının montlarından çıktı. Bu markanın montu Türkiye’de, Kanada’nın iki misli fiyatına satılıyormuş.
Benzer örnekler eminim daha fazladır.
Ama bir de Starbucks’lara bakalım.
Büyük boy filtre kahve fiyatı 41 lira imiş, küçük boy çayı da 18 liraya satıyorlar.
Peki kahvehanelerde çay kaç lira, en fazla 5 liradır.
Kahvehanede 5 liraya satılan çayı Starburcks niye, bir misli, iki misli, üç misli değil de 4 misli pahalıya satıyor?
Xxx
Sonuçta tüm bu ticari kuruluşları hizaya getirmenin yolu onlardan mal satın almama, yani boykottan geçer.
Eğer Türkiye’de, Fransa’nın iki misline kruvasan pastane varsa, orayı boykot etmek en büyük çaredir.
Aynı şey, ürününü Kanada’dan pahalıya satan firma varsa, onu da boykot etmek.
Ve tabii çayı dört misli fiyata satan için de geçerli.
Xxx
Unutmayın ki, sonuçta serbest piyasada alıcı varsa, fiyat doğrudur ilkesi geçirli olur.
Hani ev kiralarken, ahır gibi yerler için fahiş piyatlar istiyorlar ya, eğer kiracı adayı varsa, kiralanmak istenen yer ahır da olsa, fiyatı doğru olur.
Ne zamana kadar?
O ahırı kiralamak isteyen çıkmayana kadar.
Eğer kimse kiralamak istemezse, ahırın sahibi de istediği fiyatı ‘eşek gibi’ indermekten başka çare bulamaz.
Xxx
Türkiye’de ‘Boykot’ kültürünü geliştirmeliyiz.
Eğer bu kültür gelişirse, yüksek enflasyon ortamında, fiyatı istediği gibi artıranlar, istediği gibi at oynatamaz.
‘Yok biz boykot etmeyiz’ derseniz, Şair Neyzen Tevfik’in şu dörtlüğünü haklı çıkarmış olursunuz:
“İnsanoğlu tuhaftır,
ağır sözü kaldırmaz!
‘Eşek’ dersin kızar,
bin sırtına aldırmaz!”