Aşkım TAN / Ankara
“4 Şubat Dünya Kanser Günü”nde her yıl Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü (UICC) ve ortak kuruluşların birlikte yürüttüğü, milyonlarca ölüme neden olan ve pek çoğu önlenebilir olan bir hastalığa karşı toplumsal bilinci artırmak amacıyla tüm dünyada kampanyalar düzenlenmektedir.
Dünya Kanser Günü ilk kez 2005 yılında Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü (UICC) tarafından düzenlenmiştir ve aynı yıl ülkemizde de Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği tarafından başlatılmış, Dünyada ve ülkemizde kanser konusundaki en büyük kampanyalardan biri olmuştur.
Bu hastalığa milyonlarca hayat hikâyeleri vardır kuşkusuz.
Kansere yakalanan her birey hiç kuşkusuz birer cesur savaşçıdır.
Öyle kolay değildir bu hastalık…
Ona karşı durmak, kafa tutmak ve inat ederek bu mücadelenin üstesinden gelmek, pek çok savaş madalyasından daha üst düzeyde manevi ödülleri hak eder.
Farkındalığın farkında olmak ise “bana bir şey olmaz, benim başıma gelmez” yanılgısı ile yaşayanlara düşer.
Kanser hastalarının aile ve sosyal çevreden göreceği destek, hastalıkla mücadele etmelerinde son derece önemli bir rol oynamaktadır.
Ciddi ölçüde empati ve düşünceli davranmayı gerektiren hasta yakınlarının yapmaması gerekenleri sıralayacak olursak;
1-“Geçen gün televizyonda kanser için bitkisel bir ilaç çıktığını gördüm…”
Duyulan her bilgiyi hastaya aktarmak, daha çok endişelenmesine ve öfkelenmesine neden olabilir.
Kulaktan dolma bilgilerle hastanın kafasını karıştırmak yerine, süregelen tedavisi konusunda onu desteklemek daha doğru olacaktır.
2-“Zaten artık herkes kanser oluyor”
Hastalıkla ilgili genelleme yapmaktan kaçınılmalıdır.
Hastanın bulunduğu durumu hafife alacak sözler kesinlikle söylenmemelidir.
Hasta bunların kendisini avutmak için söylendiğini ve gerçekçi olmadığını düşünebilir.
3-“… da kanserdi ama seninki farklı, atlatacaksın”
Her kanser hastasının süreci farklı olduğu için diğer hastaların durumlarıyla ilgili olumlu ya da olumsuz bir karşılaştırma yapmak onlara iyi hissettirmez.
4-“Acaba çok sigara içtiğin için mi hastalandın?”
Kanser tanısı ilk öğrenildiğinde hasta ve yakınlar buna bir neden bulmaya çalışırlar.
Bu bağlamda hastada suçluluk duygusu uyandıran ve onu yargılayan söylemlerden kaçınılmalıdır.
5-“Üzülme, saçların yine uzar”
Kanser tedavisi süresince yaşanacak bedensel değişikliklerle ilgili yorum yapmaktan kaçınmak önemlidir.
Ancak hasta bu konuyla ilgili sıkıntısını dile getirdiğinde onu dinlemek gereklidir.
6-“İlaçlarını düzenli alıyor musun?”, “Bence düzensiz besleniyorsun”, “Bugün kendini nasıl hissediyorsun?”
Hasta yakınları yaşadıkları kaygı nedeniyle bazen hastaların üzerine fazlaca düşer.
Hasta kendi tedavisine ve bakımına uyum gösterdiği halde yakınların aşırı kontrolcü davranmaları hastaların otokontrollerinin azalmasına, öfkelenmelerine ve aile içi ilişkilerin zarar görmesine neden olabilir.
7-“Güçlü olmaya çalış, her şey yoluna girecek merak etme!”
Kanserle mücadele eden yakınımızın her zaman güçlü olabilmesi mümkün olmayabilir.
Bunun yerine, süreç içerisinde zorlandığı zamanlar olabileceğini kabul etmek ve güçsüz hissettiğinde yanında olabilmek ona daha iyi gelecektir.
8-“Seni çok iyi anlıyorum”
Bir kanser hastasının nasıl hissettiğini tam olarak bilmek mümkün olmayabilir.
Bunu söylemek yerine, istediği zaman onu dinleyebileceğinizi ifade etmeniz yeterli olacaktır.
9-“İyi düşünmeye çalış, stres yapma!”
Kanser olan yakınımızın her zaman olumlu düşünmesi mümkün değildir.
Moralinin bozuk olduğu ve psikolojik olarak zorlandığı zamanlar olabilir.
Onun moralini bozan faktörlerin neler olduğu hakkında konuşmaya teşvik etmek daha faydalı olacaktır.
10-“Sen hastasın yat dinlen!”, “Biz her şeyi yaparız merak etme”
Hasta yerine her şeyi yapma çabası, özgüvenlerini ve kendi yaşamları üzerindeki kontrollerini zedeleyebilir.
Bunun yerine ihtiyacı olduğunda sizden destek alabileceğini bilmesi ve iyi hissettiği zamanlarda kendi uğraşlarıyla ilgilenmesi hastaya ruhsal açıdan olumlu etki sağlar.
Kanser hastalarının ve yakınlarının bu zorlu süreçte psikolojik destek almaları çok önemlidir. Bu sayede moral ve motivasyon yüksek tutulup tedavi başarısı arttırılabilmektedir.
Yaşam şartlarının çok değiştiği ve ekolojik dengenin bozulduğu dünyamızda kimin ne zaman başına geleceği bilinmeyen kanser hastalığının farkında olalım ve kanser hastalarına destek verelim.
Lütfen farkında olmak için canınızın yanmasını beklemeyin!
Harekete geçip yapmanız gerekenler:
•Sağlıklı yaşamı seçin
•Sağlıklı beslenin
•Kilonuzu dengede tutun
•Düzenli sağlık kontrolünden geçin
•Egzersiz yapın
•Sigarayı bırakın
•En önemlisi stres ve üzüntüden uzak durun
•Hep gülümseyin
Son olarak, lütfen başımıza gelmediği sürece bu hastalığı görmezden gelerek bu gerçeği yok saymayalım.