Hari; hırslı, çok hırslı insanlar için kullanılan bir kavram.
Ceviz kurdunun hikayesini duymuş veya okumuş olabilirsiniz.
Cevizlerin bol olduğu bir zamanda bir ceviz kurdu ceviz bulur ve gireceği kadar delik açıp içine girer.
Girdikten sonra büyük bir iştah ve düşüncesizlikle cevizi yemeye başlar ve haftalar sonra semizleşir, açtığı delikten dışarı çıkamaz. Ceviz kabuğu iyice sertleştiği için genişletemez ve mecburen haftalarca aç kalır ve zayıflar. Sonra delikten dışarı çıktığında ceviz kalmamıştır, mevsimi geçmiştir.
Ortada hırslı ve aç bir kurtçuk kalmıştır.
Buradaki metafor bazı insanları tanımlamada kullanılabilir.
Hırs, sebeb-i hasarettir der bir bilge. Yani hırs hüsran olmanın sebebidir.
Hırslı insanların toplumsal klasmanda düşüncesizce hareket eden ceviz kurdu gibi kendi menfaatlerine yoğunlaştığı için geniş bir bakış açısından bakamaz ve başkalarının kaybetmesi esasına odaklandığı için semizleşir ve kazandı gibi görünür ancak cevizin içinde semiren kurt gibi elindeki kazanımları hak etmeden aldığı için sıfır noktasına geri dönmeye çabalamaktan başka çaresi kalmaz. Ama hırslarına galip gelemediği için cevizin içinde debelenerek yok olmaya mahkum olacak ceviz kurdunun çaresizlik koridorunda sıkışmışlığı gibi toplumsal sıkışmışlık yaşar.
Hayatın her alanında bu tip insanlara rastlarsınız. Sakın ha bu insanlarla yarışmaya, kendinizi kanıtlamaya gayret göstermeyin. Siz kendi karakterinizden asla ödün vermeyin.
Harisler er geç hak ettikleri cezayı mutlaka yaşayacaklardır.
Nasıl ki karşınızdan köpek geliyor ve size havlıyor. Sizden beklenen insanlığınızı bırakmadan kendi karakterinizi yansıtmanızdır. Köpeğe köpek gibi havlamak değildir.
Köpeğe karşı nasıl önlem alıp sizi ısırmasını engellemek için ondan uzak duruyorsunuz, bir takım reflekslerle onu savuşturuyorsunuz ve asla onun gibi havlamadan, hırlamadan yapıyorsunuz; hırslı insanlara karşı da onların enstrümanını asla kullanmadan dost olmadan ama asla düşman da olmadan dengeli bir davranışlar modülasyonunda yaklaşım sergilemelisiniz.
İnsan da ego denilen bir histeri var ve bazı insanlarda orta bazılarında çok fazla. Herkes kendini birilerine göstermek, kanıtlamak ister. Hırslı insanlarda egosantrizm hastalık derecesindedir. Bunlardaki hastalık uzun soluklu psikolojik tedavi gerektirir. Asla hasta olduklarını kabullenmezler.
Bağlam bağlam her alanda yer alır. En büyük harisler siyasette iktidar hayaliyle yanıp tutuşurlar. Toplumsal savrulmaları, yalpalamaları, iç savaşları ve hatta uluslararası savaşları başlatmışlardır.
Adolf Hitler, tarihin gördüğü en büyük haristir ve tarihte nefretle anılmaktadır. Saymakla bitmeyecek haris vardır ve insanların cehaletini kendi kurnazlıklarıyla dalga dalga savurmuşlardır.
Bu tür harislerin kullandığı en büyük koz halkın cehaletidir.
Daron Acemoğlu, ulusların düşüşü kitabında bazı toplumların gelişmişliğinin sürekli olduğunu, bazılarının da geri kalışının sürekli oluşunun kaynağını derinlemesine inceliyor.
Daron hoca, gelişmiş ülkelerde halkın cehaletten çıktığının, aydınlandığının ve demokrasiyi talep ettiğini tespit ediyor. Demokrasi talebinin tabandan tavana gitmesinin haris insanların derdiyle değil halkın dertleriyle dertlenen liderlerin ülkeleri gelişmişlik endeksinde yukarılara taşıdığını tespit ediyor.
Ortadoğuda, Rusya çeperinde yer alan ülkelerde, güney Amerika’da, Afrika’da coğrafya-kader konjonktürünün değişmemesinin altında halkın cehaleti ve harisler arasında sıkışmış toplumsal barikat vardır.
Hırslı insanların gözleri hiçbir zaman doymayacağı için hiçbir zaman başarılı olma şansları yoktur. Halkın sefaleti umurlarında olmadan altınlar, paralar, zenginlik materyalleri çok fazla da olsa suçluluk psikolojisinden hiçbir zaman kurtulamazlar. Bu bağlamda hırslı insanlar için öğrenilmiş çaresizlik ve kendini gerçekleştiren kehanet arasında mecburi istikamet kaçınılmazdır.
BESTAMİ BOZKURT
EĞİTİMCİ YAZAR