IKBY'de 4 defa ertelenen ve 2 yıl gecikmeli olarak 20 Ekim'de yapılan milletvekili seçimleri, görev süresi 2 Temmuz 2023’te sona eren Meclisin de yeniden açılmasını sağladı.
Meclisin yeni dönemdeki gündeminde yemin töreni, meclis başkanlığı ve IKBY başkanlık seçimi yer alırken, başkanın da yeni hükümeti kurmak üzere en yüksek oyu alan partiyi görevlendirmesi bekleniyor.
Meclisin ilk oturumunda milletvekilleri yemin töreni düzenleyecek
IKBY Meclisinin, en yaşlı üyenin başkanlığında birinci oturumunu bugün saat 11.00’de gerçekleştirmesi ve 100 milletvekilinin de göreve başlamak üzere yemin etmesi gerekiyor.
Meclisin 6. döneminde, meclis başkanı, yardımcısı ve sekreterinin de 100 koltuklu Mecliste en az 51 milletvekilinin oyuyla seçilmesi öngörülüyor.
Meclis başkanlık yönetiminin seçilmesinin ardından 30 günlük süre içerisinde ise IKBY Başkanı'nın seçilmesi süreci başlıyor. Adaylık süreçlerinin tamamlanmasının ardından da Meclis salt çoğunlukla yeni başkanı seçiyor.
IKBY Başkanı, birinci partiyi hükümeti kurmakla görevlendirecek
IKBY Başkanı seçilen kişinin ise en çok oyu alan birinci partinin başbakan adayını hükümeti 30 gün içerisinde kurmak üzere görevlendirmesi bekleniyor.
Ancak yeni hükümetin kurulabilmesi için 100 milletvekilinin bulunduğu Mecliste salt çoğunluğun desteği gerekiyor.
Seçimlerde hiçbir parti tek başına hükümeti kuracak milletvekili sayısını yakalayamadığı için hükümet en az 51 milletvekilini içeren koalisyonu gerektiriyor.
KDP ve KYB’nin dahil olduğu hükümet ihtimali en güçlü seçenek
IKBY’de 20 Ekim’de gerçekleşen seçimlerde Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) birinciliğini ve Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ise ikinciliğini korurken, iki güçlü parti arasındaki dengede önemli bir değişiklik yaşanmadı.
Daha önce muhalefette kalacağını duyuran Yeni Nesil Hareketi, hükümete katılmak için başbakanlık pozisyonunun verilmesi şartını öne sürüyor. Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekgirtu) ve Goran da yeni hükümette yer almayacaklarını duyurdu.
Kürdistan Adalet Toplumu Partisi (Komel) ise seçimlerde "hile yapıldığını" iddia ederek Mecliste yer almayacağını açıkladı.
KDP ve KYB dışındaki siyasi partilerin müzakerelerde tutum değişikliğine gitmesi halinde iki güçlü partinin de bir diğerinin dahil olmadığı hükümet formüllerini gerçekleştirmesi ihtimali bulunuyor.
Ancak IKBY’nin 10. hükümetinin de daha önceki kabinelerde olduğu KDP ve KYB’yi içermesi yüksek ihtimal görülüyor.
KDP’nin Erbil ve Duhok’ta, KYB’nin ise Süleymaniye ve Halepçe’de 30 yılı aşkın süredir devam eden nüfuzu ve iki partinin yüksek oy oranları dikkate alındığında bir diğerini içermeyen hükümet seçeneğinin işlevsel ve olası olmadığı öne çıkıyor.
IKBY’de siyasi partiler hükümet kurulum müzakerelerine başladı. KDP ve KYB heyetlerinin iki gün önce Süleymaniye’deki görüşmesinde “iki tarafın da birbirleriyle ve diğer partilerle müzakerelere devam etmeye hazır olduklarını ilettiği” vurgulanmıştı.
IKBY’de 2018’deki seçimlerden 10 ay sonra kurulan koalisyon hükümetinde de KDP, KYB, Goran, Türkmen ve Hristiyanlar yer almıştı.
Muhalefet cephesinde yer alan Yeni Nesil, Yekgirtu ve Komel ise hükümete katılmamıştı.
IKBY'de 20 Ekim'de yapılan milletvekili seçim sonuçlarına göre, 5'i kotalara ayrılan 100 sandalyeli mecliste, KDP 39, KYB 23, Yeni Nesil Hareketi 15, Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekgirtu) 7, Kürdistan Adalet Toplumu Partisi (Komel) 3, Halwest (Duruş) Hareketi 4, Halk Cephesi 2, Goran 1 ve Kürdistan İttifakı Grubu 1 sandalye elde etmişti.
Muhabir: Bekir Aydoğan,Heman Hussein Yaseen,Emrah Akbulak