Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi'nde düzenlenen programa; Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop, yüksek yargı başkanları, Cumhurbaşkanlığı Kabinesi üyeleri, gayrimüslim cemaat temsilcileri, büyükelçiler ile Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB), Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) temsilcileri, sivil toplum kuruluşlarının başkanları, rektörler, dekanlar, akademisyenler, hukukçular ve gazeteciler de katıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından satır başları:
"Yaklaşık 2 yıl önce Yargı Belgesi Strateji reformunu paylaşırken yeni reformların başlangıcı olduğunu söylemiştik. Ülkeyi yönetme sorumluluğu üstlendiğimiz günden beri attığımız adımların şahidi milletimizin kendisidir.
"GEREKEN ADIMLARI KARARLILIKLA ATACAĞIZ"
Bugün açıklayacağımız eylem planı değişim ve reform irademizin devam ettiğinin ve edeceğinin örneğidir. Her maddenin hayata geçmesi için gereken adımları kararlılıkla atacağız. Önümüzdeki hafta da Ekonomi Reform Programımızı açıklayacağız.
"REFORMDAKİ ASIL BELİRLEYİCİ, MİLLETİMİZİN İHTİYAÇ VE TALEPLERİDİR"
Adalete sarılınca müreffeh olur, adaletten sapınca gerileriz. Malcolm X'in sözleriyle ifade edebiliriz: Ben gerçeğin peşindeyim kimin söylediği önemli değil. Ben adaletin peşindeyim kim için veya kime karşı olduğu önemli değil. Her alandaki reformları kesintisiz sürdürmemiz gerekiyor. İnsan Hakları Eylem Planı'nın hazırlığında asıl belirleyici, milletimizin ihtiyaç ve talepleri olmuştur. Milletimizin beklentileri doğrultusunda oluşturulan Eylem Planı'ndaki her bir faaliyetin arkasında geniş tabanlı bir istişare süreci vardır. Bu sürecin sonunda İnsan Hakları Eylem Planı, 9 amaç, 50 hedef ve 393 faaliyeti içeren bir belge olarak ortaya çıktı. İnsan Hakları Eylem Planı, 2 yıllık bir zaman diliminde uygulanmak üzere hazırlanmıştır.
Yakın tarihimiz bize yaşadığımız acı tecrübelerle mülkün temelinin adalet olduğunu, adaletin temelinde hakları ve onuruyla insanın olduğunu öğretmiştir. Medeniyet müktesebatımız bize adaletin yerini bulmasının bize çok hassas bir dengeye sahip olduğunu gösteriyor.
Eylem Planı, insan hakları standartlarının yükseltilmesine yönelik 9 amaç ve 11 temel ilkeden oluşuyor.
Planda yer alan 11 temel ilke şöyle:
- İnsan, doğuştan sahip olduğu vazgeçilmez haklarıyla yaşar. Devletin temel amaç ve görevi, bu hakları korumak ve geliştirmektir.
- İnsan onuru, bütün hakların özü olarak hukukun etkin koruması altındadır.
- Dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebepler temelinde hiçbir ayrımcılık söz konusu olmaksızın herkes hukuk önünde eşittir.
- Kamu hizmetinin herkese eşit, tarafsız ve dürüst biçimde sunulması, bütün yönetsel faaliyetlerin temel özelliğidir.
- Mevzuat, tereddüt doğurmayacak şekilde açık, net, anlaşılır ve öngörülebilir kurallar içerir, kamu otoriteleri bu kuralları hukuk güvenliği ilkesinden ödün vermeden hayata geçirir.
- Sözleşme özgürlüğüne, hukuki güvenlik ilkesi ve kazanılmış hakların korunması prensibine aykırı olarak hiçbir şekilde müdahale edilemez.
- Devlet, girişim ve çalışma hürriyetini rekabete dayalı serbest piyasa kuralları ile sosyal devlet ilkesi çerçevesinde korur ve geliştirir.
- Adli ve idari işleyiş; masumiyet karinesi, lekelenmeme hakkı ve ceza sorumluluğunun şahsiliği ilkelerini koruyan, gözeten ve güçlendiren bir yaklaşımı merkezine alır.
- Hiç kimse, eleştirisi veya düşünce açıklaması nedeniyle özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.
- Bağımsız ve tarafsız yargı ile korunan hukuk devleti, hak ve özgürlükler ile adaletin teminatı olarak her alanda tahkim edilir.
- Haklarının ihlal edildiğini iddia eden herkes, etkili kanun yollarına zahmetsiz şekilde erişebilmelidir. Adalete erişim, hak ve özgürlüklere saygının merkezindedir.
İnsan Hakları Eylem Planı'nın 9 amacı ise şunlar:
- Daha güçlü bir insan hakları koruma sistemi
- Yargı bağımsızlığı ve adil yargılanma hakkının güçlendirilmesi
- Hukuki öngörülebilirlik ve şeffaflık
- İfade, örgütlenme ve din özgürlüklerinin korunması ve geliştirilmesi
- Kişi özgürlüğü ve güvenliğinin güçlendirilmesi
- Kişinin maddi ve manevi bütünlüğü ile özel hayatının güvence altına alınması
- Mülkiyet hakkının daha etkin korunması
- Kırılgan kesimlerin korunması ve toplumsal refahın güçlendirilmesi
- İnsan hakları konusunda üst düzey idari ve toplumsal farkındalık
HEDEFLER
- Demokratik katılımı güçlendirmek için, siyasi partiler ve seçim mevzuatında değişiklik yapmak üzere kapsamlı bir çalışma başlatıyoruz.
- Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru sisteminin etkinliğini artırmayı hedefliyoruz.
- KDK ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu'un kararlarını, kişisel verilerin korunması suretiyle kamuoyunun erişimine açıyoruz.
- İnsan Hakları Tazminat Komisyonu, Anayasa Mahkemesine başvuruya gerek kalmaksızın, uzun yargılama zararlarını karşılayacak.
- Barolar, STK'ler ve üniversitelerden temsilcilerin katılımıyla bağımsız bir Ceza İnfaz Kurumları İnsan Hakları İzleme Komisyonu kuruyoruz.
- Hakim ve savcılara coğrafi teminat sağlayarak, hem yargı teminatını güçlendiriyor, hem de kararların hızlanmasını temin ediyoruz.
- İdari yargıda gerekçeli kararın 30 gün içinde yazılmasını zorunlu kılıyoruz.
- İş davalarının daha hızlı sonuçlanmasını temin için, hakimlerin, SGK kayıtlarına bilişim sistemi üzerinden erişebilmesini sağlıyoruz.
- Elektronik tebligat uygulamasına, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızı da dahil ediyoruz.
- Avukatların, Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruları elektronik ortamda yapabilmelerine imkan sağlıyoruz.
- Dava, icra ve noter harç ve masraflarını sadeleştiriyoruz. e-Duruşma uygulamasını tüm hukuk mahkemelerine yaygınlaştırıyoruz.
- İdareye yapılan başvurularda idarenin cevap verme süresini 60 günden 30 güne indiriyoruz.
- Tüm ilk derece ve istinaf mahkemesi kararlarını, kişisel verileri koruma ilkesine uygun şekilde, kamuoyunun erişimine açıyoruz.
- İstinaf ve temyize başvurma süreleri, gerekçeli kararın tebliğiyle başlayacak.
- Yargıdaki unvanlı görevler için kıdem şartı aranacak. Hakim ve savcı yardımcılığını sisteme kazandırıyoruz.
- Hangi dine mensup olursa olsun, kamu ve özel sektör çalışanları ile öğrencilerin, kendi dini bayramlarında izinli sayılmalarını sağlıyoruz.
- Mevzuatı ve uygulamayı, ifade özgürlüğü ile toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının en geniş şekilde teminat altına alınması doğrultusunda gözden geçiriyoruz.
- Gayrimüslim cemaat vakıfları yönetim kurullarının oluşturulması ve seçimine ilişkin Vakıflar Yönetmeliği'ni yeniden düzenliyoruz.
- İdare ile yatırımcılar arasındaki uyuşmazlıkları gidermek için, bağımsızlık ve tarafsızlık esasıyla çalışacak, hızlı karar alabilecek 'Yatırım Ombudsmanlığı' kuruyoruz.
- Adli kontrol tedbirlerini de, tutuklamada olduğu gibi üst süreye bağlıyoruz.
- Katalog suçlarda 'somut delile dayanma şartı' getirerek, tutuklamanın istisnai bir koruma tedbiri olduğuna ilişkin ilkeyi tahkim ediyoruz.
- İfade vermek için mesai saati dışında gözaltına alma, otelde gecenin bir yarısı gözaltına alma gibi uygulamalara son veriyoruz.
- Eylem Planı ile ifade alma işlemleri artık 7 gün 24 saat yapılabilecek.
- İşkence iddialarıyla ilgili disiplin soruşturmalarında zaman aşımını kaldırıyoruz.
- Görevin gereklerine aykırı olarak hak ihlaline sebebiyet veren kamu görevlileri için rücu ve disiplin işlemlerinin etkinliğini artırıyoruz.
- Kadına karşı şiddet suçlarını etkin şekilde soruşturmak amacıyla kurulan özel soruşturma bürolarını ülke genelinde yaygınlaştırıyoruz.
- Tek taraflı ısrarlı takip fiillerini ayrı bir suç olarak düzenliyoruz. Şiddet mağduru kadınlara avukat görevlendirilmesini sağlıyoruz.
- Kişisel verilerin işlenmesinde özel hayatın korunmasını sağlamak için KVK Kanunu'nu AB standartlarıyla uyumlu hale getiriyoruz.
- Kamulaştırmayla ilgili tüm mevzuatı yeniden ele alıyor, kamulaştırmasız el atmaya karşı valilikler nezdinde idari başvuru yolu getiriyoruz.
- İdari yargıda mülkiyet hakkını etkileyen hususların ivedi yargılama usulüyle hızlı biçimde çözümüne imkan sağlıyoruz.
- İcra ve İflas Kanunu ile ilgili yönetmeliği, mülkiyet hakkının en geniş şekilde korunmasını sağlayacak şekilde yeniden düzenliyoruz.
- Kamu idarelerinin taraf olduğu aynı nitelikteki uyuşmazlıklarda 'pilot dava' usulü getiriyoruz.
- İdarenin, haklı olduğu belli olan vatandaşa 'git davanı aç, kazan öyle gel' şeklinde özetleyebileceğimiz tavrına son veriyoruz.
- Tapu siciline idareler tarafından konulan kamusal kısıtlamaları da elektronik ortamda malik ve ilgililerin erişimine açıyoruz.
- Çocukların dijital riskler, siber zorbalık ve internet bağımlılığından korunmasına yönelik çalışmaları en üst seviyeye çıkarıyoruz.
- Çocuk mahkemelerini çocuk dostu olacak şekilde tasarlıyor, duruşmalara hakim, savcı ve avukatların cübbesiz katılımına imkan sağlıyoruz.
- Denetimli serbestlik müdürlüklerinde çocuk büroları kuruyoruz.
- Gençleri aile kurmaları yönünde teşvik için evlilik yardımının kapsamını genişletiyoruz.
- Engelli bireylerin üst kademe kamu yöneticiliği ile mesleklerine uygun görevlerde istihdamını zorlaştıran hükümleri tespit edip kaldırıyoruz.
- Ağır hasta, yaşlı veya engelli hükümlülerin cezalarının konutlarında infazının imkanlarını artırıyoruz.
- Tabiatı ve çevreyi beraber paylaştığımız hayvanları 'mal' olarak değil 'can' olarak gören bir anlayışla mevzuat değişikliği yapıyoruz.
- İnsan haklarına duyarlı çalışmalarıyla, emsallerine göre öne çıkan kamu görevlilerini ödüllendiriyoruz.
- Hakim, savcı ve avukat adaylarına Anayasa Mahkemesi'nde staj imkanı getiriyoruz.
- Hakim ve savcılar ile kamu görevlileri için 'sosyal medya etik ilkeleri'ni, 'tarafsızlık' anlayışını esas alarak belirliyoruz.
- Hukuk fakültelerinde öğrenim süresini 5 yıla çıkarıyoruz. Kontenjanlarını da daha nitelikli eğitim verilecek şekilde gözden geçiriyoruz.
Toplam 50 hedef ve 393 faaliyeti kapsayan İnsan Hakları Eylem Planı belgemizi özetlemiş olduk. Bu hususların hayata geçebilmesi için devletin tüm kurumlarına ve siyasete büyük iş düşüyor. Düzenlemelerde muhatap TBMM'dir. İdari tasarruflarda ise Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar ve ilgili kuruluşlardır. Eylem planımızın nihai amacı, yeni ve sivil bir anayasadır. Biz geleceğe emin adımlarla yürümemizi temin edecek, milli iradeyi tam anlamıyla yansıtacak yeni ve sivil bir anayasa ihtiyacımızı her fırsatta dile getirdik. Başlattığımız girişimler çeşitli sebeplerle akamete uğratıldı. Yeni ve sivil anayasa teklifimizi yeniden milletimizin takdirine sunduk. Milli iradenin üstünlüğü esasına göre hazırlanacak yeni bir toplumsal sözleşme metnini, şu dönemde ülkemize kazandırmanın tarihi sorumluluğumuz olduğuna inanıyoruz. Sözü olan herkesi, yeni anayasa yapım sürecine katılmaya davet ediyoruz. Cumhur İttifakı olarak biz kendi çalışmamızı yapacağız, diğer partilerin teklifleri ile yeni anayasayı milletimizin takdirine sunarak Türkiye'nin önünde aydınlık bir dönemin kapılarını açmak istiyoruz. Sayın Bahçeli başta olmak üzere, destek veren ve verecek olan herkese şimdiden teşekkür ediyorum."