Başta yargı organı olmak üzere İran’daki resmi organlar ise söz konusu karar hakkındaki çekincelerini dile getirdi. Resmi istatistikler, koronavirüs nedeniyle İran’da hayatını kaybedenlerin sayısının hala yüksek düzeyde olduğunu ortaya koyarken, yetkililer, koronavirüsle mücadele kapsamında ABD’nin önerdiği yardımları ise istemediklerini ifade etti.
İran’da koronavirüsten ölenlerin sayısı 3 bin 872’ye yükselirken, vaka sayısı 62 bin 589 olarak açıklandı. İran Sağlık Bakanlığı İletişim ve Halkla İlişkiler Birimi Başkanı Kiyanuş Cihanpur, ülkedeki toplam onaylanmış vaka sayısının 62 bin 589’a, ölenlerin sayısının ise 3 bin 872’ye yükseldiğini açıkladı. Son 24 saat içerisinde 2 bin 89 kişinin koronavirüs testlerinin pozitif çıktığını söyleyen Cihanpur, 133 kişinin de hayatını kaybettiğini ifade etti. Cihanpur, ülkede koronavirüsten iyileşip taburcu olanların sayısının ise 27 bin 39 kişiye ulaştığını ifade etti. Cihanpur şu anda hastanelerde 3 bin 987 kişinin durumlarının ağır olduğunu ve yoğun bakımda tedavi gördüklerini söyledi.
AFP’nin haberine göre, Cihanpur yaptığı açıklamada, “Sosyal izolasyon planının yoğunlaştırılmasıyla, son günlerdeki yeni vakalarda kademeli ve yavaş bir gerileme olduğunu kaydediyoruz. Bu talimatlara olabildiğince uymakla beraber salgını kontrol altına alma ve bastırma aşamasına gireceğimizi umuyorum” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ülkedeki son durum hakkında verdiği güvencelerin ardından Tahran'daki Korona İdaresi Müdürü Alirıza Zali ise salgının Tahran’da kötüye gideceği konusunda uyarıda bulundu. Zali, “Kovid-19 vakaları arttığı taktirde durum tahmin edilemez bir hal alır” ifadelerini kullandı. Son günlerde kaydedilen rakamlardaki dalgalanmaların uyarılardan kaynaklandığını belirten Zali, İranlılara ev yapımı bile olsa maske kullanmaları çağrısında bulundu.
İran haber ajansları, İran Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi’nin “Hikmet; ekonomik faaliyetlerin yeniden başlatılması ihtiyacı ile insanların sağlığı kesiştiğinde önceliği insan hayatına vermektir” dediğini aktardı. Bu açıklama, Ruhani’nin ‘düşük riskteki’ meslek sektörlerinin Tahran’da 18 Nisan Çarşamba günü, diğer illerde ise önümüzdeki Cumartesi günü faaliyetlerine yeniden başlayacakları açıklamasının ardından geldi.
Sağlık ve sanayi bakanlıkları arasındaki anlaşmazlıkların varlığını reddetse de Ruhani’nin anlaşmazlık hattına girişi, hükümetin reddetmeye çalıştığı şeye ışık tutmuş oldu. Diğer yandan da ilgili kurumların istatistiklerinde şeffaf davranmamaları konusundaki eleştiriler devam ediyor.
Açıklamalardaki tutarsızlık
Ruhani’nin talimatları Sağlık Bakanlığı yetkilileri tarafından çekinceyle karşılandı. Bakanlık Sözcüsü Cihanpur, Ruhani’nin alarm rengi “beyaza dönen bölgelerde” çalışmaya başlanması için teşvik ettiği açıklamalarından birkaç saat sonra Pazar günü yaptığı açıklamada, virüsten temizlenmiş alanların olmadığını vurguladı.
Yargı Erki Başkanı ise yetkililerin tutumlarındaki tutarsızlıklarına değinerek, “Yürütme organlarının aldığı kararlar, yayınlanan haberlerle çelişmemelidir. Böyle bir durumda insanlar ne yapacaklarını şaşırır” ifadelerini kullandı. Reisi aynı zamanda, Koronavirüs ile Mücadele Ulusal Komisyonu ile Sanayi Bakanlığı arasındaki koordinasyon eksikliğine işaret etti. Bu eksiklik, Sağlık Bakanı Said Nemeki’nin geçtiğimiz Cuma günü İran Cumhurbaşkanı’na bir mektup göndermesiyle ortaya çıkmıştı. Nemeki, söz konusu mektupta, Sanayi ve Ticaret Bakanlığının kendisinin başkanlık ettiği söz konusu komisyona dönmeden verdiği mesleki sektörlerde çalışmaya devam edilmesi talimatlarını protesto etmişti.
Ruhani ise son emirlerini takiben yapılan eleştirilere sakin kalarak dün “çalışmalara yeniden başlanmasının kademeli olacağını, bir anda başlanmaya müsait bir durumun bulunmadığını söyledi.” Aynı zamanda sağlık talimatlarına uyulmadığı taktirde ülkenin yine zor bir durumla karşı karşıya kalabileceği konusunda uyarıda bulunan Ruhani, insanları dikkatli olmaya çağırdı.
Hamaney hükümetin talebini onayladı
Diğer yandan, İran Dini Lideri Ali Hamaney, hükümetin Ulusal Kalkınma Fonu’ndan bir milyar euro tahsis edilmesi talebini dün onayladı. Bu, koronavirüs salgınının etkileriyle mücadele etmek için Ruhani tarafından 12 gün önce talep edilmişti.
Fars haber ajansının haberine göre, Hamaney’in hükümetin ihtiyaçlarını karşılamak için talimatlar yayınladığı bildirildi. Bu kapsamda Planlama ve Bütçe Bakanlığı’nın, Sağlık Bakanlığı’nın ihtiyaç duyduğu sağlık malzemeleri ve personel hakkı için çalışılacağı bildirildi.
İran, Uluslararası Para Fonu’na (IMF) 5 milyar dolarlık kredi talebinde bulunmuştu. İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani, Pazar günü yaptığı açıklamada “IMF’nin İran’a koronavirüsle mücadelesinde kullanacağı kredi sağlama kararının ABD tarafından reddedilişi, insanlık suçudur” dedi.
Reuters’ın haberine göre, İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Abbas Musevi, dün yaptığı açıklamada “ülkesinin salgınla mücadelede asla ABD’den yardım istemeyeceğini” söyledi. Bununla birlikte, Washington’un ‘yasadışı’ yaptırımlarını kaldırması gerektiğini vurguladı.
Aynı zamanda ABD’yi İran’ı koronavirüs karşısında zor duruma düşürmeye çalışmak ve böylece İran’ı müzakere masasına oturtmak için daha fazla baskı uygulamakla suçladı. Musevi, dün düzenlediği basın toplantısında yaptığı açıklamada, “İran, salgınla mücadelesinde hiçbir zaman ABD’den yardım istemedi, istemeyecek. İran, ABD’nin uyguladığı yasadışı yaptırımları tanımıyor” dedi.
Hamaney, Washington’un İran’a yardım sağlama tekliflerini geçen ay reddetmişti.
Salgınla mücadele çabalarını engellediğini iddia ederek ABD yaptırımlarına karşı bir kampanya başlatan İran, diğer ülkeleri ve Birleşmiş Milletler’i (BM) de kendisini desteklemeye çağırdı.
İranlı siyasiler, yaptırımlar kaldırılmadığı taktirde Washington ile müzakere edilmeyeceğini uzun zamandır söylüyor. Zira ABD Başkanı Donald Trump, Mayıs 2018’de nükleer anlaşmadan çekilmiş, ardından ise İran’a yaptırım uygulamaya başlamıştı.
Nükleer anlaşmanın yeterince güçlü olmadığını dile getiren Trump, nükleer programa daha sıkı kısıtlamalar getirmek, balistik füze üretimi faaliyetlerini ve Ortadoğu’daki silahlı gruplara verdiği desteğini durdurmak için İran’a ‘azami baskı uygulamak’ istediğini vurguluyor.
Musevi ise açıklamalarına, “İran, Uluslararası Adalet Divanı’nın kararı, BM ve BM Genel Sekreteri aracılığıyla yaptırımların kaldırılması üzerine resmi talep gönderiyorsa, ABD’nin yaptırımları kaldırması gerekiyor” dedi.