İspanya Dışişleri Bakanı Arancha Gonzalez Laya, Brexit'in 1 Ocak'ta yürürlüğe girmesine saatler kala İngiltere ile Cebelitarık konusunda ön anlaşma sağlandığını açıkladı.
Laya, düzenlediği basın toplantısında, Cebelitarık'ın durumunu belirsizliğe götürecek olası bir anlaşmasız Brexit'i önlemek için İngiltere ile bir ön anlaşmaya vardıklarını söyledi.
Avrupa Birliği (AB) ile İngiltere arasında varılan Brexit sonrası ticaret anlaşmasının dışında bırakılan Cebelitarık'ın Schengen anlaşmasına dahil edildiğini kaydeden Laya, liman ve havaalanının dahil olduğu sınır kontrolünde İspanya ve Frontex'in (AB Sınır Güvenliği Ajansı) yardımıyla 4 yıllık bir geçiş dönemi uygulanacağını bildirdi.
İspanyol bakan, "Bir dönüm noktasındayız. Bugün, yeni bir ilişkinin başlangıcıdır. AB ortak pazarının dış sınırı haline gelebilecek Cebelitarık'ta büyük bir belirsizlik vardı. Varılan anlaşmayla, tüm AB kurallarının gözlemi altında malların ve kişilerin kontrolü zorunlu tutuluyor." dedi.
Söz konusu anlaşma kapsamında Cebelitarık'ta mali, çevre ve sosyal konularda adil rekabet önlemleri dahil, taşımacılık ve ulaştırmaya ilişkin AB politikaları ve programları gereği bir gümrük prosedürü uygulanacağı kaydedildi.
İspanya'da yaşayan ve çalışmak için her gün Cebelitarık tarafına giriş-çıkış yapan 15 bin kadar AB vatandaşının da (8 bini İspanyol) kendilerine verilen özel sertifikayla yarımadaya serbest şekilde gidebileceği belirtildi.
Cebelitarık'ın geçmişi
İngiltere, 1973'te şimdiki adı Avrupa Birliği olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na girdiğinde, Cebelitarık da dış ilişkileri İngiltere'ye bağlı Avrupa toprağı olarak dahil olmuştu.
Birleşmiş Milletlerin (BM) "özerk olmayan ülke" listesinde yer alan, İspanya'nın güneyindeki Cebelitarık özerk bölgesinin egemenliği, 1713'te imzalanan Utrecht Antlaşması ile İspanya tarafından İngiltere'ye devredilmişti.
İspanya bu anlaşmada boğaz ve kara suları ile ilgili bir hüküm olmadığını savunurken, İngiltere Cebelitarık'ın bütün olarak kendisine bırakıldığını belirtiyor.
İspanya Cebelitarık sorununa karşı BM'nin toprak bütünlüğü ve dekolonizasyon ile ilgili kararlarını gerekçe gösterirken, İngiltere yarımadanın kendi siyasi statüsünü belirleme hakkına sahip olduğunu savunuyor.
Yaklaşık 34 bin nüfusa sahip Cebelitarık'ın ekonomisi, "off-shore" bankacılığı, internet üzerinden bahis ve turizme dayanıyor.
İspanya'nın güneyindeki 6,7 kilometrekarelik kara parçası, askeri ve diplomatik gerekçelerle zaman zaman İspanya ile İngiltere arasında gerginliğe yol açıyor.