Aslında ister gerçek olsun ister masal, insanın kendisine hediye getirecek, umut dağıtacak ve mutluluk aşılayacak birinin varlığına inanması her zaman güzeldir. Noel Baba bunlar arasında en güzeli.
Peki kimdir Noel Baba?
Gerçekte yaşamış mıdır? Hristiyanlıkla bir ilgisi var mıdır? Diğer kaynaklarda yazıldığı gibi, Noel Baba yıllar yıllar önce Antalya Patara’da yaşayan bir aziz midir? Yani Anadolu kökenli midir? Hayır. Hem de kocaman bir Hayır.
Öncelikle Noel Baba olarak bilinen karakterin dinsel hiçbir motifle alakası yok. Yıllar yıllar önce Antalya Patara’da yaşayan bir aziz de değil. Zaten kıyafetine de bakarsak bu karakterin sıcak bir bölgeden değil, soğuk bir bölgeden çıktığı da aşikar.
Noel Baba karakteri, onun çocuklara hediyeler dağıttığı öyküsü Kuzey Avrupa Halk masalına dayanıyor. Daha doğrusu bir İskandinav öyküsüne…
Hikaye o ki, Kuzey Avrupa’da insanlar, kutuplara yakın bir yerde bir adamın yaşadığına inanırlar. Bu adam; çocuklara hediyeler getiren, umut dağıtan, mutluluk getiren şirin bir adamdır. Aileler çocuklarına bu adamın yeni yılda hediyeler getirdiği ile ilgili hikayeler anlatarak çocuklarını eğlendirirler. Dolayısıyla çocuklara anlatılan bir masal, bir öyküden başka bir şey değildir Noel Baba.
Kristof Kolomb’un Amerika’yı keşfi ile birlikte 1492 yılından sonra göçmenlerle birlikte bu öykü Amerika’da anlatılmaya başlanır. Ancak İskandinavya’nın kuzeyindeki evler eski eskimo evleridir. Bu evlerin yaban hayvanlarından korunmak için kapısı yoktur, bu evlerin kapısı tepesindedir. Bu öykü İskandinavya’dan Amerika’ya göç edince, evlerin tepesinde bulunan kapı mimarisi, baca olarak algılanmış. Bu nedenle de hikaye Noel Babanın evlere bacadan girdiği şekilde anlatılmaya başlanmış.
Almanya’nın Rotenburg şehrindeki Chrismas (Yılbaşı) Müzesi’nde bu öyküde anlatılan Noel Baba’nın günümüzden yaklaşık 400 yıl önceki zamana ait çizimi bulunuyor.
Clement Clarke Moore adlı şair 1820’li yıllarda bu masal kahramanını bir şiirde anlatır: “… The Night Before Chrismas”. Çok uzun bir şiirdir bu. Bir kısmı aşağıda:
“Gözleri nasıl da parıldar, gamzeleri ne kadar şen, yanakları güle benzer, burnu ise kiraza… Geniş yüzüyle kahkaha attığında hoh hoh oynar, yuvarlacık göbeği. Tombul ve tıknazdır yaşlı neşeli bir cin gibi. Ve ben onu gördüğümde gülmekten alamamam kendimi.”
Noel Baba olarak bildiğimiz karakter, bir halk masalından yola çıkarak yazılan bu şiirle birlikte görsel olarak ilk kez detaylandırılmıştır.
Ardından 3 Ocak 1863 tarihinde Harper’s Weekly isimli gazetede yayımlanır. Thomas Nast isimli ressam bu şiirde betimlenen dizeleri, ilk kez çizer. Ve bu çizim gazetede basılır. Böylece Noel Baba karakteri artık görsel olarak da karşımızdadır.
O dönemde Amerika’da iç savaş olduğundan Thomas Nast‘ın çizdiği resimde Noel Baba, köleliğe karşı olan kuzeyli askerlere hediyeler vermektedir. Yani kuzeyi savunmaktadır.
Bundan sonra da Noel Baba hikayesi neredeyse tüm dünyaya yayılır.
Kaynak: Bu yazı; Sunay Akın’ın 2014 yılında Hayat Denince isimli programında belgelerle açıklayarak anlattığı aşağıdaki programdan yararlanılarak entelaylak.com sitesinde hazırlanmışdır.
İşte o video: