Kırgızistan Dışişleri Bakanı Ceenbek Kulubayev, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Ukrayna'daki arabuluculuk politikasını desteklediklerini belirterek, "Ukrayna limanlarından buğday ihracatı büyük bir başarıdır. Türk devletinin arabuluculuk politikasının daha iyi bir geleceğe yol açacağına inanıyoruz." dedi.
Resmi ziyaret kapsamında Ankara'ya gelen Kulubayev, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Türkiye ile Kırgızistan arasındaki ikili ilişkilere değinen Kulubayev, bu sene iki ülke arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 30. yılının kutlandığını hatırlattı.
Kulubayev, Kırgızistan'ın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkenin Türkiye olduğuna işaret ederek, Ankara ile Bişkek arasındaki iş birliği ve siyasi güvenin en üst seviyede olduğunu dile getirdi.
Türkiye ile Kırgızistan arasında 2011'de stratejik ortaklık kurulduğunu aktaran Kulubayev, bu ortaklık sayesinde iki ülke liderlerinin, parlamentolarının ve hükümetlerinin Kırgızistan ile Türkiye'nin geleceğini ilgilendiren planları yürüterek hayata geçireceğini kaydetti.
Kulubayev, Türkiye'nin Kırgızistan'a çok fazla yardımda bulunduğunu, özellikle uluslararası kuruluşlarda siyasi destek verdiğini dile getirdi.
Türkiye ile Kırgızistan arasında ticaret, yatırım ve kültür iş birliği konusunda başarıya ulaşıldığına dikkati çeken Kulubayev, iki ülke arasındaki mevcut potansiyelin yeteri kadar iyi değerlendirilmediği kanaatinde olduğunu belirtti.
Kulubayev, gelecekte Türkiye ile Kırgızistan arasında ortak çok iş yapılacağına inandığını vurgulayarak, "Çünkü ekonomimizin büyümesindeki rolünde Türk devletinin yardımı büyüktür. Türkiye, bize uluslararası kuruluşlarda destek sağlıyor ve Türkiye devletinin tecrübesine ihtiyaç duyuyoruz. Bu nedenle iki ülke arasındaki iş birliğinin geleceğini düşünüyoruz ve birlikte çalışmaya çok ilgi gösteriyoruz." dedi.
Bölgesel konulara da değinen Kulubayev, Orta Asya'nın bugün dünyanın en ilgi çeken merkezlerinden biri olduğunu söyledi.
Kulubayev, dış politikada çok yönlü bir politika izlediklerini ve bunun da Kırgızistan'ın çıkarlarına uygun olduğunu dile getirerek, "Şu anda Orta Asya devletleri Özbekistan ve Tacikistan arasındaki sınır sorununu görüşüyoruz. Özbekistan ile sınır konusunda herhangi ihtilafımız yok. Şu anda Tacikistan ile sınır sorununu barışçıl ve diplomatik şekilde tartışıyoruz ve çaba sarf ediyoruz. Kanaatimizce, 21 Temmuz'da yapılan Orta Asya Devlet Başkanları 4. İstişare Toplantısı'nda alınan kararlar bir dönüm noktasıydı. Orta Asya devletlerinin liderleri, 21. yüzyılda Orta Asya hükümetleri arasında iş birliği konusunda büyük anlaşmalara imzalar attı. Bu anlaşmaların, Orta Asya devletlerimizin gelecekteki büyümesinin yolunu açacağına inanıyoruz." şeklinde konuştu.
"Türkiye'nin arabuluculuk politikasının daha iyi bir geleceğe yol açacağına inanıyoruz"
Kulubayev, Ukrayna'daki çatışmalar nedeniyle Kırgızistan ve Orta Asya'daki tüm ürünlerde fiyat artışı yaşandığını, bu nedenle bölgedeki ülkelerin gıda güvenliği için alternatif yol arayışına girdiğini dile getirdi.
Türkiye ve Birleşmiş Milletlerin girişimiyle imzalanan tahıl koridoru anlaşmasına değinen Kulubayev, "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Ukrayna'daki arabuluculuk politikasını destekliyoruz. Ukrayna limanlarından buğday ihracatı büyük bir başarıdır. Bunun küresel gıda güvenliği üzerinde büyük olumlu etkisi oldu. Bu nedenle Türk devletinin arabuluculuk politikasının daha iyi bir geleceğe yol açacağına inanıyoruz. Orta Asya, gelecekte istikrar ve iş birliği merkezi olacaktır." ifadelerini kullandı.
Kulubayev, 21 Temmuz'da Kırgızistan'ın Çolpon-Ata şehrinde yapılan Orta Asya Devlet Başkanları 4. İstişare Toplantısı'nın bölgesel entegrasyon ve bölgenin geleceği için önemli bir platform olduğunu söyledi.
Toplantıda, Rusya-Ukrayna savaşı, ekonomik yaptırımlar, lojistik zincirlerinin bozulması ve artan gıda güvensizliği risklerinin ele alındığını ifade eden Kulubayev, zirvede Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov'un, gıda ve enerji güvenliği, makroekonomik ve sosyal istikrarın sağlanmasına yönelik koordineli eylem ihtiyacına dikkati çektiğini kaydetti.
"Afgan halkına acilen insani yardım sağlanması gerekiyor"
Kulubayev, Kırgızistan'ın barışçıl ve istikrarlı bir Afganistan'a önem verdiğini, bu ülkeyle ortak tarih, kültür ve geleneklere dayalı iyi komşuluk ilişkilerini geliştirmeye hazır olduğunu belirtti.
Afganistan'ın çok zor bir dönemden geçtiğine, ciddi bir ekonomik krizle karşı karşıya kalarak dış ekonomik yardıma, uluslararası desteğe ihtiyaç duyduğuna işaret eden Kulubayev, şöyle konuştu:
"Afganistan'daki sosyal durumun daha da kötüleşmesini önlemek için Afgan halkına acilen insani yardım sağlanması gerekiyor. Kırgız Cumhuriyeti, Afganistan'da yaşayan etnik Kırgızlar dahil olmak üzere Afganistan halkına imkanları ölçüsünde yardım sağlamaya çalışmaktadır. Kırgızistan 2021'de iki kez insani yardım sağladı. Şu an üçüncüsü hazırlanıyor. Kırgız tarafı, Afganistan'da barış ve istikrar sağlamaya, Afgan halkına insani yardım göndermeye, uluslararası terörizm ve yasadışı uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadelede yardımcı olmaya çalışmakta, bölgede güvenlik ve istikrarı sağlamak için Afganistan'ın yeni hükümetiyle temas kurmaktadır. Afganistan'daki durumun gelişmesi, büyük ölçüde dünya toplumunun ve bölge devletlerinin, uzun süredir acı çeken bu ülkenin uluslararası hukuk alanına dönmesine nasıl yardımcı olacağına bağlıdır. Dünya toplumunun mevcut Afgan hükümetiyle yapıcı bir iş birliğine girmesi, Afgan halkına gerekli siyasi ve etkili ekonomik yardımı sağlaması, terör ve uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadelede destek vermesi gerektiğini düşünüyorum."
Orta Koridor
Orta Koridor konusuna da değinen Kulubayev, bu projenin Çin'den Avrupa'ya malların rahat ve kısa yoldan ulaştırılmasına imkan sağladığını söyledi.
Kırgizistan'ın da arasında yer aldığı Orta Koridor ülkelerinin ulaştırma ve lojistik olanaklarını geliştirmeyi amaçladığını dile getiren Kulubayev, "Çin tarafının girişimi 'Bir Kuşak Bir Yol' projesi ile Avrasya Kıta Köprüsü'nün ortak yapımı, Orta Asya bölgesinde aktif gerçekleştirilmektedir. Bu ulaşım ve lojistik projeleri, Antik ve Orta çağların ana ticaret yollarından biri olan Büyük İpek Yolu'nun yeniden doğuşudur. Modern yeni İpek Yolu tüm Orta Asya'nın kalkınmasının en önemli parçasıdır. Söz konusu proje, bölgenin geniş çapta kalkınması, ulaşım ve lojistik potansiyelinin artırılması için ticaret ve ekonomik modelinin büyük ölçekli değişimini hedefliyor." değerlendirmesinde bulundu.
Kulubayev, Kırgizistan'ın bu projeyi hayata geçirmek için kara yolu, demir yolu ile hava ulaşım ağlarını inşa edeceğini ve geliştireceğini, özellikle "Bişkek-Narın-Torugart" ve "Osh-Sarı-Tash-Irkeştam" kara yollarının Kırgızistan'ın yanı sıra komşu ülkeleri ve bölgeleri Çin'e bağlayacağını dile getirdi.
Son dönemde "Çin-Kırgızistan-Özbekistan" demir yolunun yapım projesine yönelik faaliyetlerin yeniden canlandırıldığını dile getiren Kulubayev, "Şu anda Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) çerçevesinde, TDT Üye Devletlerinin Hükümetleri Arasında Uluslararası Karma Yük Taşımacılığı Anlaşması değerlendirilmektedir. Bu belge, sosyal, ekonomik ve çevresel faydaları olan alternatif çözümler sağlamak için kara yolu sistemine ek olarak modern demir yolu ve su ulaşım yollarının geliştirilmesinin teşvik edilmesi ihtiyacını ifade etmektedir. Anlaşma, uluslararası yük taşımacılığını kolaylaştıracak yüksek potansiyele ve kapasiteye sahiptir." ifadelerini kullandı.