Kolon kanseri dünya çapında kansere bağlı ölümlerin ikinci önde gelen nedenidir. 2020 yılında yapılan bir araştırmada dünya çapında 1,9 milyondan fazla yeni kolorektal kanser vakasının tespit edildiği ve kolorektal kanser nedeniyle 930.000'den fazla yaşam kaybının meydana geldiği tahmin edilmektedir. Kolon kanseri belirti vermeyen ve yavaş ilerleyen bir kanser türüdür. Özellikle 50 yaş ve üzerindeki kişiler bu hastalığın tehdidi altındadır. Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Alihan Gürkan, kolon kanseri hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Belirtiler kanserin yerleşim yerine göre değişiyor
Kolon kanseri sıklıkla 60-70 yaş arasında görülür. Ailesinde erken yaşta kolon kanseri olmayanların, 50 yaş altında bu hastalığa yakalanma ihtimali azdır. Belirtiler, kanserin yerleşim yerine göre değişebilir. Örneğin; makatın çıkışına çok yakınsa kişinin eline karnabahar gibi bir et parçası gelebilir, kanama yapabilir, ishal ve zaman zaman kabızlık durumu ortaya çıkabilir. Büyük abdest şekilsiz çıkmaya başlar, karında şişkinlik artar, bu hasta tarafından hazımsızlık olarak algılanabilir. Büyük abdestte sümüksü yapılar olabilir veya hastalığın ileri dönemlerinde gaz çıkaramama, şişkinlik ve beraberinde karın ağrısında artma, hatta kusma olabilir.
Kolon kanserinde risk faktörleri aşağıdaki gibidir;
Kolonda bağırsak iç kısmında bulunan ve “polip” denilen et parçalarının varlığı riski artırır.
Kişiye daha önceden kolon kanseri teşhisi konmuş ve tedavi görmüş olsa da risk devam etmektedir.
Yumurtalık, rahim ve meme kanserli hastalar da kolon kanseri açısından risk altındadır.
Sigara kolon kanserine yakalanma riskini artırır.
Beslenme alışkanlıkları kolon kanseri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Kırmızı etten zengin ancak meyve ve sebzeden fakir yemek yeme alışkanlıkları kolon kanserine yakalanma riskini artırır.
Düşük selenyum düzeyi, iltihabi bağırsak hastalıkları, bazı virüs türleri, endüstrileşmiş ülkeler gibi çevresel faktörler (fast food, işlenmiş besinler), ağır alkol tüketimi kolon kanserine yakalanma ihtimalini artırır.
B6 vitamini eksikliği kanser riskini artırabilir.
Sedanter yaşam tarzı kansere yakalanma riskini artırır.
45 yaşından sonra kolonoskopi şart!
Büyük abdestte gizli kan taraması pozitif çıkanlarda ve 45 yaş üzerindeki herkeste kolonoskopi rutin olarak yapılmalı ve 5 yılda bir tekrarlanmalıdır. Aile hikayesi olanlar ise mutlaka bir doktora başvurmalıdır. Kolonoskopide alınan poliplerin üzerinde, kanser erken evrede yakalandığında ameliyat gerekmeyebilir, bu hastalar yakın takibe alınır. Kanser ileri evredeyse ameliyat yapılır. Ameliyat açık veya laparoskopik denilen kapalı işlemle yapılabilir.
Erken evrede yakalanan kolon kanseri 5 kat uzun yaşar
Cerrahi sonrasında hastanın durumu ve doktor kararına göre, ilaç ya da ışın tedavisi tedaviye eklenebilir. Erken evre yakalanmış bir kolon kanseri hastası, geç evre yakalanana göre 5 kat daha uzun yaşar. İlk 2 yıl 3 ayda bir, sonraki 5 yıl 6 ayda bir doktor kontrolünde olmak çok önemlidir. Kolon kanseri, erken tanı ile önlenebilir bir hastalıktır ve erken tanıda sonuçlar, diğer kanserlere göre oldukça başarılıdır.