Yeni tip koronavirüse (Kovid-19) karşı bağışıklık sağlamayı hedefleyen bir aşı adayının daha insanlar üzerinde test edilmeye başlandığı bildirildi.
"Clinicaltrials.com" internet sitesindeki habere göre, Imperial College London Üniversitesi tarafından geliştirilen aşı adayının 1. aşama klinik denemeleri İngiltere'de başladı.
Üniversiteden yapılan açıklamada, deneme kapsamında aşı adayının Londra'daki bir sağlık merkezinde ilk kez bir insan denek üzerinde düşük dozda uygulandığı belirtildi.
Açıklamada, deneğe 4 hafta sonra ikinci dozun uygulanacağı, aşının ilk aşamada 15 gönüllü üzerinde düşük dozda test edileceği bilgisi verildi.
Bir arada yürütülmesi planlanan 1. ve 2. aşama klinik denemelerde aşı adayının 300 sağlıklı gönüllü üzerinde test edilmesi planlanıyor. Denemelerin başarılı olması halinde 3. aşamada denek sayısı 6 bine çıkarılacak.
Ribo Nükleik Asit (RNA) temelli aşı, Kovid-19'un insan hücrelerine tutunmasını sağlayan çivi proteinini vücutta sentetik olarak çoğaltarak virüse karşı bağışıklık tepkisi uyandırmayı amaçlıyor.
Klinik deneme öncesi güvenlik testlerinde ve hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde olumlu sonuç veren aşı çalışması için İngiltere hükümetinden 41 milyon sterlin (yaklaşık 350 milyon lira), hayır kuruluşları ve bağışçılardan ise 5 milyon sterlin (yaklaşık 42 milyon lira) kaynak sağlandı.
Denemelerin sorunsuz ilerlemesi halinde aşının gelecek yıla hazır olması umut ediliyor.
Oxford'un aşı denemesi Brezilya ve Güney Afrika'ya genişletildi
Öte yandan, Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen aşı adayının İngiltere'de başlayan 2. ve 3. aşama klinik denemelerinin genişletilerek Brezilya ve Güney Afrika'daki sağlık merkezlerinde yürütüldüğü kaydedildi.
"Clinicaltrials.com" internet sitesindeki habere göre, Oxford Aşı Grubu ile Jenner Enstitüsü iş birliğinde geliştirilen ve üretim lisansı İngiliz-İsveç ilaç şirketi AstraZeneca tarafından satın alınan "ChAdOx1 nCoV-19" adlı aşı adayı Brezilya'da insanlar üzerinde test edilmeye başlandı.
Lemann Vakfı sponsorluğunda yürütülen klinik deneme kapsamında aşı adayı Sao Paulo kentinde 2 bin sağlık çalışanı, Rio de Janeiro kentinde ise 1000 sağlıklı gönüllü üzerinde test ediliyor.
Ayrıca aşı adayı için Güney Afrika'da Witwatersrand Üniversitesi iş birliğiyle bir klinik deneme yürütülmeye başlandı. Gönüllülerin kayıt işlemlerinin devam ettiği klinik deneme kapsamında deneklere ilk dozların gelecek hafta verilmesi planlanıyor. Deneme, ülkede Kovid-19 için yapılan ilk klinik deneme olacak.
"ChAdOx1" adlı aşı adayı, insanlarda basit soğuk algınlığına yol açan bir adenovirüsün zayıflatılmış ve kendini çoğaltamayan bir versiyonunu içeriyor. Aşı adayı, Kovid-19'un insan hücrelerine tutunmasını sağlayan çivi proteininin yapay şekilde ifade kazanmasını ve vücudun buna karşı koruyucu antikorlar üreterek gerçek virüse bağışıklık kazanmasını amaçlıyor.
Aşı adayı için İngiltere'de sürdürülen klinik denemelere şu ana kadar 4 bin gönüllü dahil oldu. Denemelerin 10 bin gönüllüye kadar genişletilmesi amaçlanıyor.
Denemelerin sorunsuz ilerlemesi halinde aşının bu yıl sonunda hazır olması umut ediliyor.
Klinik denemeler 3 aşamada yapılıyor
Bir aşının yaygın olarak kullanılabilmesi için 3 aşamada insanlar üzerinde test edilmesi gerekiyor.
Klinik denemelerin ilk aşamasında, az sayıdaki gönüllü sağlıklı denek üzerinde aşının güvenli olup olmadığı ve olası yan etkileri araştırılıyor.
İkinci aşamada, güvenilirliği doğrulanan aşının etkinliği 100’den fazla denek üzerinde test ediliyor.
Üçüncü ve son aşamada ise aynı işlem, birkaç bin denekle tekrarlanıyor. Tüm bu süreç, aylar ve hatta yıllar alabiliyor.
16 aşı adayı klinik deneme aşamasında
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, 24 Haziran itibarıyla Kovid-19'a karşı 125 aşı adayı klinik öncesi geliştirme aşamasında, 16 aşı adayı ise klinik deneme aşamasında bulunuyor.
Çin'de ortaya çıkan yeni tip koronavirüs 200'den fazla ülke ve bölgeye yayılarak salgına dönüştü. Dünya genelinde vaka sayısı 9 milyon 400 bini aşarken, 480 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
Muhabir: Emre Aytekin