Avrupa’da bu yıl itibariyle toplam 27 ülkede asgari ücret uygulaması bulunuyor. Fakat 27 ülke arasında Türkiye’deki asgari ücret seviyesi avro bazında 23’üncü sırada. Avronun değerli olması bu durumun temel nedeni olarak gösterilebilse de geçmişte durum bu denli vahim değildi.
2004 yılında Türkiye’deki asgari ücret, 23 ülkede 12’nci sırada yer alıyordu. Bu gerilemede gerek ülkenin son yıllarda yaşadığı ekonomik durgunluk gerekse de döviz kurlarının yukarı yönlü hareketi etkili oldu.
Özellikle son yıllarda asgari ücret çok daha fazla yurttaşın hayatını etkilemeye başladı. Emek örgütlerinin raporlarına göre ücretli çalışanların yüzde 40’ının asgari ücret civarında gelir elde ettiği düşünülüyor. Asgari ücretli oranındaki bu yüksek seviyeyle Türkiye açık ara farkla Avrupa birincisi durumunda.
Öte yandan asgari ücret döviz bazında gerilerken Türkiye devlet başkanı maaşının asgari ücrete oranında dünya liderliğine oynuyor. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) her yıl devlet maaşının asgari ücretin kaç katı olduğunu ülkelere göre sıralıyor. OECD’nin 2017 yılı verilerine göre Türkiye, asgari ücrete göre cumhurbaşkanının en yüksek maaş aldığı 4’üncü ülke konumunda.
1. GRUP: Asgari ücretin 7-9 katı maaşı olan liderler;
(Türkiye bu grupta olsaydı cumhurbaşkanı 14 bin ile 18 bin lira arasında maaş alacaktı)
DİSK-AR’ın “2019 asgari ücret gerçeği” raporuna göre Portekiz, İspanya, Slovenya, Hollanda ve Polonya’da cumhurbaşkanı/başbakan maaşları asgari ücretin 7 katı ile 9 katı arasında değişiyor.
2. GRUP: Asgari ücretin 10-15 katı maaşı olan liderler
(Türkiye bu grupta olsaydı cumhurbaşkanı 20 bin ile 30 bin lira arası maaş alacaktı)
İsrail, Fransa, İngiltere, Belçika, Japonya, Kanada, Yeni Zelanda gibi ülkelerde 10 ile 15 kat arasında değişiyor.
3. GRUP: Asgari ücretin 15-20 katı maaşı olan liderler
(Türkiye bu grupta olsaydı cumhurbaşkanı 30 bin ile 40 lira arası maaş alacaktı)
Avrupa’da asgari ücrete göre en yüksek maaş alan lider ise asgari ücretin 18 katı maaş alan Almanya’da. Türkiye cumhurbaşkanına, Alman liderle eşit seviyede maaş verseydi, Erdoğan’ın maaşının yaklaşık 38 bin lira olması gerekiyordu. Avrupa’da asgari ücrete göre en yüksek maaş alan lider sıralamasında Almanya’ya 17 kat ile Macaristan takip ediyor. Avustralya’da ise mevcut oran 19 kat.
4. GRUP: Asgari ücretin 20 katından fazla maaşı olan liderler
(Türkiye bu grupta ve cumhurbaşkanı maaşı asgari ücretin 37 katı)
Avrupa’da kendi ülkesinin asgari ücretinin 20 katından daha fazla maaş alan lider yok. Ancak dünyanın çeşitli ülkelerinde bu seviyede maaşı olan liderler bulunuyor. Listede başı çeken ve Erdoğan’ın da başkanlık sistemini örnek aldığı ülke Meksika’ydı. Meksika’da devlet başkanı asgari ücretin yaklaşık 150 katını kazanıyordu. Ancak ülkede son devlet başkanı Lopez Obrador 2018 yılında yaptığı bir açıklamayla kendi maaşını yüzde 50’den fazla düşürerek 5 bin 707 dolar maaş alacağını duyurdu. Türkiye’nin bu alandaki yeni rakibi ise Şili. Şili’de devlet başkanı asgari ücretin 38 katı kadar maaş alıyor. Türkiye’de ise 2019 yılı itibariyle 74 bin 500 lira maaş alan cumhurbaşkanı 2 bin 20 lira olan asgari ücretin yaklaşık 37 katını kazanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2020 yılındaki maaşı ise 81 bin 250 liraya çıkarılırken, 2020’deki asgari ücretin ne kadar olacağı yıl sonunda asgari ücret tespit komisyonunun kararına bağlı.
AVRUPA'DA ASGARİ ÜCRET*
Lüksemburg: 2 bin 71 avro
İrlanda: Bin 656 avro
Hollanda: Bin 626 avro
Belçika: Bin 594 avro
Fransa: Bin 521 avro
B. Krallık: Bin 489 avro
İspanya: Bin 50 avro
Slovenya: 887 avro
Malta: 762 avro
Yunanistan: 721 avro
Portekiz: 700 avro
Litvanya: 555 avro
Estonya: 540 avro
Polonya: 523 avro
Slovakya: 520 avro
Çekya: 519 avro
Macaristan: 464 avro
Romanya: 446 avro
Letonya: 430 avro
Türkiye: 397 avro
Sırbistan: 308 avro
Arnavutluk: 308 avro
Bulgaristan: 286 avro
* Güncel kurlar ve brüt asgari ücret üzerinden hesaplanmıştır.