Türkiye ile Katar arasındaki yoruma ihtiyaç duyan dostluk ilişkileri son gelişmelerle daha da ilginç bir hale geldi. Katar Emiri’nin annesi Şeyha Moza’nın Başakşehir’de 100 bin lira sermayeli şirket kurup 1,5 ay kadar sonra Kanal İstanbul güzergahında 44 dönüm arazi satın aldığı ortaya çıktı.
Bunun üzerine son 5 yılda Katar ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkileri derledik. BMC'den Finansbank'a Tank Palet Fabrikası'ndan sayısı binlerle ifade edilen gayrimenkullere kadar madde madde Katar'ın Türkiye yatırımlarını derledik.
1- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerine göre Katar’a yerleşik yabancıların Türkiye’deki doğrudan yatırımları 2002 yılı ile Ekim 2019 tarihleri arasında 2,7 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’ın Kasım ayında yaptığı açıklamaya göre ise Katar’ın Türkiye’deki toplam yatırım tutarı 6,3 milyar dolar.
2- Türkiye ile Katar arasındaki ticaret hacmi 2,3 milyar dolar seviyesine ulaşırken, bugüne kadar Türk inşaat firmaları Katar’da 17 milyar dolar değerinde 146 proje gerçekleştirdiler.
3- Katarlı şirketler Türkiye’de özellikle finans, medya, gıda ve perakende sektörüne yaptıkları yatırımlar ve kurdukları ortaklıklarla gündem oldular. Katar Ulusal Bankası (QNB), Finansbank’ın yüzde 99,81 hissesini 2015 yılında Yunanistan’ın en büyük bankası National Bank of Greece’den (NBG) 2,9 milyar dolarlık bedelle satın aldı.
4- 2013 yılında Abank’ın yüzde 71’ini 460 milyon dolara satın alan Commercial Bank of Qatar, 2016 yılı sonunda da 224 milyon dolar daha ödeyerek ABank’ın tüm hisselerinin sahibi oldu.
5- Katar merkezli beIN Media Group, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından yönetilen Türk Pay-TV platformu Digiturk’ü 1,2 milyar dolar civarında bir bedelle satın aldı.
6- Türk kanatlı sektörünün en büyükleri arasında yer alan Banvit’in yüzde 79.5 hissesi Brezilya-Katar ortaklığındaki TBQ Foods’a devredildi.
7- Katar merkezli Mayhoola fonu Altınyıldız, YKM, Ay Marka, Beymen ve Boyner Büyük Mağazacılık şirketlerini bünyesinde bulunduran Boyner Grubu’nun yüzde 30.7 hissesini 885 milyon dolara devraldı. İnşaat, alt yapı ve mühendislik gibi alanlarda faaliyet gösteren Ankara merkezli Ankas, Katarlı Hamad Bin Khalid tarafından Nisan 2017’de satın alındı.
8- 1964 senesinde İzmir’de kurulan otomotiv devi BMC’nin yüzde 50’si 2017 yılında Katar Silahlı Kuvvetleri Endüstri Komitesi’ne satıldı.
9- İslami finans kuruluşları arasında yer alan Katarlı QInvest, 2016 yılında Ergo Portföy‘ü satın aldı. Satın alım sonrasında Ergo Portföy’ün adı Qinvest Portföy olarak değişti.
10- Bu yatırımların yanı sıra TÜİK verilerine göre 2014 – 2018 yılları arasında Katarlılar Türkiye’de 1552 konut alırken, İstanbul, Bursa, Trabzon, İzmir ve Bodrum öncelikli bölgeler olarak gözüküyor.
CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin, Katarlılara özel imtiyazlarla arsa verildiğini ifade ederek, şunları söyledi:
“Hukuk çerçevesinde yabancılara gayrimenkul satımı gayet olağan bir durum. İngilizler, Almanlar, İranlılar, Fransızlar da Türkiye’de gayrimenkul alıyor. Ancak Katarlılar özel ve ayrıcalıklı uygulamalara sahipler. Katarlıların aldıkları gayrimenkullerde imar planları sonradan değiştirilerek satın alanlar haksız bir kazanç elde ediyor. Adeta danışıklı dövüşe benzer bir uygulama ile Katarlıların aldıkları arazilerin imar durumu değiştiriliyor, milyarlarca dolar rant Katarlıların cebine gidiyor. Örneğin Katar Devleti’nin TOKİ’den aldığı Ataköy Sahili’ndeki 125 dönümlük araziye, Sea Pearl projesi yapıldı. Arazinin yasal emsali 2 olmasına rağmen 4.28 emsal uygulandı. 291.800 metrekare fazla inşaat yapıldı. Metrekare fiyatının tahminen 46 bin TL olduğu görülen projeden 13 milyar 422 milyon 800 bin lira haksız kazanç elde edildi. Katar Türkiye’ye 1 lira yatırım yaptıysa 10 kazandı, Türkiye kaybetti. Haksız ve hukuk dışı ilişkiler yüzünden milletin hakkı Katar’ın cebine aktı.”