"Sağlık Meslek Mensuplarının Tıbbi İşlem ve Uygulamaları Nedeniyle Soruşturulmasına ve İdarece Ödenen Tazminatın Rücu Edilmesine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Buna göre, kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşları ile devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapan hekim ve diş hekimleri ile diğer sağlık meslek mensuplarının, soruşturma ve rücu sürecindeki iş ve işlemleri kapsayan yönetmelikle birlikte, sağlık çalışanlarına yönelik soruşturma izninin verilmesi ve tazminat konularında yetkili Mesleki Sorumluluk Kurulu kuruldu.
Mesleki Sorumluluk Kurulu 7 üyeden oluşacak
Mesleki Sorumluluk Kurulu, Sağlık Bakanı tarafından belirlenen bakan yardımcısı, sağlık hizmetleri, kamu hastaneleri, hukuk hizmetleri, yönetim hizmetleri genel müdürleri veya yardımcıları ile profesör veya doçent unvanlı biri dahili, diğeri cerrahi branştan iki hekim olmak üzere 7 üyeden oluşacak.
Kurulun başkanı, bakan yardımcısı olarak belirlenirken, üyelerin görev süresi 2 yıl olacak. Süresi sona eren üyeler yeniden seçilebilecek.
Kurul, ayda en az 1 kez, en az 4 üyenin katılımıyla toplanacak ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar alınacak. Kurul üyeleri çekimser oy kullanamayacak.
Görüşülmekte olan veya Kurula gelmesi muhtemel güncel konular hakkında görüş ve düşünceler toplantı dışında açıklanamayacak. Toplantının ve oylamanın gizliliği muhafaza edilecek.
Kurul gündemi başkan tarafından zamanaşımı ve hak düşürücü süreler dikkate alınarak belirlenecek. Kuruldaki görüşmeler gündemdeki sıraya göre yapılacak.
Kurul toplantılarında ele alınacak teknik ve uzmanlık gerektiren konular hakkında danışma görevi yapmak, görüş ve önerilerini sunmak üzere en az 3 kişiden oluşan ihtisas komisyonları kurulabilecek. İhtisas komisyonu üyeleri Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünce teklif edilen konunun uzmanı adaylar arasından başkan tarafından seçilecek. Komisyon üyeleri kurulda oy kullanamayacak.
Kurulun sekretarya hizmetleri Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecek. Sekretarya hizmetlerini yürütmek üzere yeterli nitelik ve sayıda personel görevlendirilecek.
Sağlık Bakanı gelen işin niteliği ve sayısına göre, başka bir bakan yardımcısının başkanlığında belirtilen unvan ve nitelikleri haiz kişilerden yeni kurullar oluşturabilecek.
Mesleki Sorumluluk Kurulunun görevleri
Kurul, Yükseköğretim Kanununun 53'üncü maddesinde yer alan soruşturma usulüne tabi olanlar dışındaki sağlık meslek mensupları hakkında tıbbi işlem ve uygulamaları nedeniyle ön inceleme yapmak veya yaptırmak, ön inceleme raporundaki bulgulara göre gerek gördüğünde yeniden inceleme yapmak veya yaptırmak, soruşturma izni verilip verilmemesine karar vermek ve soruşturma iznine ilişkin kararın yetkili mercilere intikal ettirilmesini temin etmekle sorumlu olacak.
Kurulun rücuya dair görevleri ise şunlar olacak:
- İdare aleyhine tazminata hükmeden mahkeme kararının, sağlık meslek mensubunun görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullandığını tespit eden kesinleşmiş ceza mahkemesi kararının, inceleme raporu ile ilgili diğer evrakın raporla birlikte eksiksiz olarak sekretarya tarafından Kurula sunulmasını sağlamak.
- İdarece yapılan ödemeye, sağlık meslek mensubunun görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanmasının sebebiyet verdiğinin kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı ile tespit edildiği hallerde, gerektiğinde ilgili sağlık meslek mensubunu, zarar gören veya hak sahibini veya kanunî temsilcilerini ve varsa sigorta şirketinin temsilcisini dinlemek.
- İdari yargı kararı uyarınca ödenen meblağın hangi miktarının sağlık meslek mensubunun kesinleşmiş ceza mahkemesi kararına konu fiilinden kaynaklandığını gerekirse uzman bilirkişiye tespit ettirmek.
- Sağlık meslek mensubunun tazminata konu olaydaki kusur oranına göre rücu edilip edilmeyeceğine, edilecek ise miktarına görevin kötüye kullanıldığını tespit eden ceza mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde gerekçeli olarak karar vermek ve verilen kararın usulüne uygun olarak ilgili idarelere, sağlık meslek mensubuna ve varsa sigorta şirketine bildirilmesini sağlamak.
- Rücu edilmesine karar verilen dosyaları ilgili idareye göndermek.
- İhtiyaç halinde teknik ve uzmanlık gerektiren konularda görüşüne başvurmak üzere ihtisas komisyonları oluşturmak veya kanunlarda bilirkişilik hizmeti verebileceği öngörülen kurumlar ile kanunen bilimsel ve teknik görüş bildirmeye yetkili olan kurum ve kuruluşlardan görüş almak.
- Sağlık meslek mensubunun, hizmetten faydalananın ve şikâyetçi ile diğer ilgililerin mahremiyetinin korunması ve kişisel verilerin güvenliğinin sağlanması konusunda Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuatının öngördüğü tedbirleri almak.
- Kurul kararlarının ilgililere hangi kanun yolları ve mercilere hangi süre içinde başvurulabileceği belirtilerek bildirilmesini temin etmek.
- Soruşturma iznine dair usul ve esaslar
Mesleki Sorumluluk Kurulu, sağlık meslek mensuplarının kanun kapsamına giren bir suç işlediğini öğrendiğinde, 4483 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatının öngördüğü usule göre bir ön inceleme yapacak veya yaptıracak.
Ön inceleme sırasında şikayet konusunun münhasıran kanun kapsamındaki sağlık meslek mensuplarının tıbbi işlem ve uygulamalarına ilişkin olduğu tespit edilir ise inceleme tamamlanarak rapor düzenlenecek. İnceleme sırasında fiilin faili veya konusu bakımından tefrik edilmesi gerektiği anlaşılır ise kanun kapsamında olan kısım tefrik edilerek buna ilişkin ön inceleme ayrıca yürütülerek sonuçlandırılacak.
Kurul, özel sağlık kurum ve kuruluşları ve vakıf üniversitelerinde görev yapan sağlık meslek mensupları bakımından müdürlüklerde görevli başkan veya yardımcılarını ön inceleme yapmak üzere görevlendirebilecek. Ön inceleme neticesinde hazırlanan raporun karar vermeye yeterli olduğu değerlendirilir ise Kurul tarafından soruşturma izni konusunda gerekçeli olarak bir karar verilecek. Kurul aydınlatılması gereken hususlar tespit ederse, bizzat veya ön incelemeyi yapan aynı veya başka görevliler eliyle yeni bir inceleme yaptırabilecek.
Cumhuriyet başsavcılığının sağlık meslek mensubu hakkında 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre soruşturma yapabilmesine Kurul tarafından izin verilebilecek.
Kurul, soruşturma izni konusundaki kararını suçun Kurul tarafından öğrenildiği tarihten itibaren ön inceleme dahil en geç 60 gün içinde verecek. Bu süre, zorunlu hallerde 30 günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilecek. Sürenin son günü bir tatil gününe rastlarsa süre, tatil gününü izleyen çalışma gününün bitimine kadar uzayacak.
Kurulca, belirtilen süreler içinde soruşturma izni verilmesi veya verilmemesi konusunda gerekçeli olarak karar verilmesi zorunlu olacak.
Soruşturma izni verilmesine ya da verilmemesine dair Kurul kararı; Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında ön inceleme yapılan sağlık meslek mensubuna, şikayet edene ve müdürlüğe gönderilecek.
Soruşturma izni verilmesine dair Kurul kararına karşı hakkında inceleme yapılan sağlık meslek mensubu, soruşturma izni verilmemesine dair karara karşı Cumhuriyet başsavcılığı veya şikayetçi, işleme koymama kararına karşı da şikayetçi Ankara Bölge İdare Mahkemesine itiraz edebilecek.
İtiraz süresi Kurul kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren 10 gün olacak.
Rücu usul ve esasları
Yönetmelikte, rücu istemi, kamu kurum ve kuruluşları ve devlet üniversitelerinde görev yapan sağlık meslek mensuplarının sağlık mesleğinin icrası kapsamında yaptıkları muayene, teşhis ve tedaviye ilişkin tıbbi işlem ve uygulamalar sebebiyle idare aleyhine açılan davada mahkeme kararına göre idarece ödenen meblağın; ancak kasten görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullandığı kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı ile tespit edilmesi halinde ilgili sağlık meslek mensubundan tazminata konu olaydaki kusur oranı gözetilerek Kurul tarafından belirlenen miktarının ödenmesinin istenilmesi olarak tanımlandı.
Tıbbi işlem ve uygulama nedeniyle tazminat ödenmesi talebiyle aleyhine dava açılan idare, davayı sağlık meslek mensubuna; mesleki mali sorumluluk sigortası bulunan sağlık meslek mensubu da sigortacıya ihbar edecek.
Rücu istemi, ceza mahkemesi kararının kesinleşmesi sonucunda tespit edilen sorumlu kişiye yöneltilecek.
Kurul tarafından verilecek karara esas olmak üzere sağlık meslek mensubunun görevli olduğu idarece yaptırılan inceleme neticesinde tanzim edilen rapor, sağlık meslek mensubunun mesleki mali sorumluluk sigortası varsa, poliçe ve ekleri ile hadisenin sigortacıya ihbar edildiğine dair belge ve kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı ile birlikte rücu değerlendirmesine esas olmak üzere, incelemenin tamamlandığı tarihten itibaren 7 gün içinde idare tarafından Kurula intikal ettirilecek.
Kurul sekretaryası evrakı şekli bakımdan inceleyerek varsa eksikliklerin 10 gün içinde tamamlanmasını sağlayacak.
İdare tarafından ödenen tazminattan dolayı rücu edilip edilmeyeceğine ve rücu miktarına, ilgilinin görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanıp kullanmadığı hususundaki kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı ile mahkumiyetine karar verilen sağlık meslek mensubunun tazminata konu olaydaki kusur oranı gözetilerek ceza mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren Kurul tarafından 1 yıl içinde karar verilecek.
Kurul tarafından verilen kararın 7 gün içinde ilgili idarelere intikali sağlanacak. Kurulca rücu edilmesine karar verilen miktar, ilgili idarelerce genel hükümlere göre tahsil edilecek.
Kurul üyeleri, rücu konusunda verdikleri kararları sebebiyle görevinin gereklerine aykırı hareket ettiklerinin kesinleşmiş bir ceza mahkemesi kararıyla tespit edilmesi durumu dışında mali ve idari yönden sorumlu tutulmayacak.
Sağlık Bakanı Koca'dan yönetmeliğe ilişkin değerlendirme
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, kamu idarelerince tazminat ödenmesine hükmedilen durumlarda, ilgili sağlık meslek mensubunun görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanmasının sebebiyet verdiğine dair kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı olmadığı sürece rücu işleminin uygulanmayacağını belirterek, "Hekimlerimiz de hakimlerimiz gibi korunmuş, dünyada benzeri olmayan bir güvenceye kavuşmuştur." ifadesini kullandı.
Koca, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, hatalı tıbbi uygulama (malpraktis) davalarında, kasıt olmadıkça tazminatı devletin üstlenmesini sağlayan kanun maddesine ilişkin yönetmeliğin Resmi Gazete'de yayımlandığını duyurdu.
"Uygulamaların nasıl olacağı artık hepimiz için açık." görüşünü aktaran Koca, "Sağlık Meslek Mensuplarının Tıbbî İşlem ve Uygulamaları Nedeniyle Soruşturulmasına ve İdarece Ödenen Tazminatın Rücu Edilmesine Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik"in Resmi Gazete'nin internet sitesindeki linkini paylaşarak, yönetmelik için "gerçeğin beklenenin ötesinde olduğunun belgesi" değerlendirmesinde bulundu.
Sağlık personelinin soruşturulması ve "malpraktis" davalarından doğan tazminatın rücu edilmesine ilişkin yönetmelik hakkında bilgiler veren Koca, şunları kaydetti:
"Sağlık çalışanlarının soruşturma izninin verilmesi ve tazminat konularında yetkili Mesleki Sorumluluk Kurulu kurulmuştur. Devlet üniversitesi kadrosundaki öğretim elemanları dışındaki sağlık çalışanlarının tıbbi iş ve işlemleri dolayısıyla yapılan şikâyetler, ilgili savcılıklar tarafından soruşturma izni için Kurula gönderilecektir. Özel sağlık kuruluşlarında çalışan sağlık personeli ile serbest meslek icrasında hekimlerin soruşturulması da Kurulun iznine tabidir. Kurul bu şikâyetlere ilişkin ön inceleme yaptırarak soruşturma izni verilip verilmemesine karar verecektir. Kurulun soruşturma iznine ilişkin verdiği karara karşı Ankara Bölge İdare Mahkemesine itiraz edilebilecektir.
Kamu idarelerince tazminat ödenmesine hükmedilen durumlarda, ilgili sağlık meslek mensubunun görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullanmasının sebebiyet verdiğine dair kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı olmadığı sürece rücu işlemi uygulanmayacak. Tıbbi işlem ve uygulamalar sebebiyle idarece ödenen tazminatın ilgili sağlık personeline rücu edilmesi; ancak kasten görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle görevini kötüye kullandığı kesinleşmiş ceza mahkemesi kararı ile tespit edilmesi halinde mümkün olabilecek."
"Hekimlerimiz de dünyada benzeri olmayan bir güvenceye kavuşmuştur"
Mahkemece hükmedilen tazminatın ancak belirtilen şartların varlığı halinde rücu edilmesinde, ilgili sağlık personelinin kusur oranı gözetilerek rücu miktarının Kurul tarafından belirleneceğini bildiren Koca, Kurul üyelerinin, rücu konusunda verdikleri kararları sebebiyle kesinleşmiş yargı kararı olmadıkça mali ve idari yönden sorumlu tutulamayacağını belirtti.
Bakan Koca, bu mevzuat çerçevesinde başta hekimler olmak üzere bütün sağlık çalışanlarının "malpraktis" baskısı yaşamadan mesleklerini bilimsel çerçevede özgürce ifa etme imkanına kavuştuğunu vurgulayarak, "Hekimlerimiz de hakimlerimiz gibi korunmuş, dünyada benzeri olmayan bir güvenceye kavuşmuştur." görüşünü paylaştı.