Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (MB), yayımladığı “Türkiye’de Hane halkı Tasarruflarının Belirleyicileri” başlıklı makaleye göre hanede kadının çalışması ve konut sahipliği tasarruf olumlu yönde etkilerken, ikinci konut ve arsa sahipliği tasarrufu düşürüyor. Makalede kadın istihdamını arttırılması ve devletin birinci konut alımına verdiği teşvikin sürdürülmesi öneriliyor.
MB’nin dün yayınlanan “Türkiye’de Hanehalkı Tasarruflarının Belirleyicileri” başlıklı makalesine göre Türkiye’de hane halkı tasarruf oranı 2003 yılında yüzde 17,7’yken bu oran 2013 yılında 7,8’e geriledi. 2016 yılında ise bu oran 8,5’e tekrar yükselebildi.
İKİNCİ KONUT VEYA ARSA TASARRUFU DÜŞÜRÜYOR
Makalede, hanede okuyan bireylerin eğitim süresinin artmasının tasarruf oranını düşürücü etkiye sahip olduğu, “Ancak eğitimin gelir ve harcama artırıcı etkileri birlikte değerlendirildiğinde, eğitim düzeyindeki artışın gelir artırıcı etkisi daha yüksektir” denilerek açıklandı. Makalede dikkat çekici bir başka bölüm ise konut sahipliğine ilişkin oldu. Makaleye göre birinci konut sahipliği tasarruf oranını arttırma potansiyeli taşırken, ikinci konut ve arsa sahipliği hanelerin tasarruflarını azaltıyor. Makalede, devlete “Bu noktada, 2015 yılında yürürlüğe giren birinci konut alımına ilişkin devlet desteğinin geliştirilerek uygulanmaya devam etmesi tasarrufların artırılması hususunda yararlı olacaktır” önerisinde bulunuldu.
2 YIL ÖNCEKİ TEDBİRLER 2016’DA TASARUFFU ARTIRDI
Makalede, tasarruf oranındaki düşüşün nedenleri için “Hanehalklarında tüketimlerini artırmalarına imkân veren tüketici kredisi ve kredi kartı kullanımının artmasıyla hanehalkının kolayca borçlanabilmesi etkili olmuş olabilir” tahmininde bulunuldu. 2016 yılında tasarruf oranındaki yükselmeye ilişkin de “2014 yılında tüketimin kısıtlanmasına ilişkin alınan makro
ihtiyati tedbirlerin etkisiyle, kredi kartı harcamaları ve nakit çekimlerinde taksit sınırlaması, kuyumculuk, telekomünikasyon gibi bazı harcamalarda taksit imkanının kaldırılması, tüketici kredilerinde vade kısıtlaması, kredi kartı asgari ödeme limitinin artırılması gibi hanehalkı tasarruf oranı ilerleyen yıllarda bir miktar artmıştır” denildi.
YAŞLILARIN KATKISIYLA TASARRUF
Makalede hanehalkındaki gençlerin eğitim ve sağlık masrafları nedeniyle tasarrufları düşürücü etkiye sahip olduğu belirtilirken, yaşlıların tasarrufu arttırıcı etkisi olduğu “Yaşlı bireylerin hane içi hizmetlere (çocukların bakımı, ev işlerine yardımcı olma gibi) katkısı etkili olabilir. Ayrıca yaşlı bağımlılık oranı yüksek hanelerin olası bir sağlık problemine karşı ihtiyat güdüsüyle yaptıkları ilave tasarruflar olabilir” diye açıklandı.
Makalede, hanede çalışan kadın oranı arttıkça tasarrufun da arttığına dikkat çekilerek, şu öneride bulunuldu:
“Türkiye’de mevcut durumda kadınların işgücüne katılım oranlarının düşük olduğu göz önünde bulundurulduğunda, istihdam politikalarının merkezinde olan kadınların istihdam ve işgücüne katılımının artırılması çalışmalarının tasarrufları artıracak politikalar arasında da ayrıca değerlendirilmesi önemlidir.”