Ticaret Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, yeni tip Koronavirüs (Covid-19) pandemisi döneminde Türkiye'de internet ve telefon yoluyla alışverişe yönelik talep arttı.
Güvenilir firmalardan yapılan mesafeli alışverişler çeşitli kolaylıkları beraberinde getirirken, güvenilir olmayanlardan yapılanlardan ise tüketiciler bazı sıkıntılarla karşı karşıya kaldı. Son dönemde Bakanlıkça elektronik ortamda yapılan satışlara yönelik şikayetlerde artış görüldü. Bu kapsamda tüketicilerden Bakanlığa, satın alınan ürünlerin azami süresinde teslim edilmemesi, başka ürünlerin gönderilmesi, stokta bulunmayanların satılması ve stokta kalmadığı gerekçesiyle sözleşmenin tek taraflı feshedilmesi gibi şikayetler iletildi.
Bunların yanı sıra tüketiciler, cayma hakkının kullandırılmaması, cayma hakkının kullanıldığı durumlarda bedel iadesinin hiç ya da mevzuatta düzenlendiği şekil ve sürede yapılmaması, kargo şirketlerinin zamanında teslimat yapmaması konularında da çok sayıda şikayette bulundu.
Tespit edilen aykırılığın türüne göre yaptırım uygulanıyor
Tüketicilerin mesafeli satış işlemlerine ilişkin başvuruları sonucunda Bakanlık şikayete konu şirketten bilgi, belge ve açıklama talep ederken, tespit edilen aykırılığın türüne göre uyarı ya da idari yaptırım cezası uyguluyor.
İdari yaptırıma konu olmayan ancak tüketici aleyhine olan uygulamalara ilişkin, şirkete mevzuat hükümlerine uygun davranması yönünde uyarı yapılırken, tüketicilere de yasal hakları ve kullanımı hususunda bilgi veriliyor.
İdari yaptırıma konu aykırılık tespitinde ise, ticaret il müdürlükleri ya da Bakanlık müfettişleri tarafından gerekli denetimler yapılarak, ilgili mevzuat uyarınca idari para cezası uygulanıyor.
Ayrıca, faaliyetleri suç teşkil ettiği düşünülen firmalar hakkında savcılıklara suç duyurusunda bulunularak erişim engeli talep ediliyor.
Mal ve hizmetlerin reklam ve tanıtımlarında aldatıcı ve yanıltıcı ifadelere yer verilmesi ya da haksız ticari uygulama niteliği taşıyan satış ve pazarlama yöntemlerinin uygulanması durumunda, Reklam Kurulu da resen ya da şikayet bağlı olarak inceleme yaparak idari para cezası, durdurma kararı gibi yaptırımlar uyguluyor.
"2014-2020 döneminde 216 milyon 68 bin 467 lira idari para cezası verildi"
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un yürürlüğe girdiği 2014 ile 2020 döneminde, mesafeli yöntemle satış yapan 76 şirket nezdinde bakanlıkça yapılan denetim sonucunda tespit edilen aykırılıklar için toplam 216 milyon 68 bin 467 lira idari para cezası verilirken, 2020 yılının ilk 7 ayında 8 firma hakkında 6 milyon 255 bin 538 lira tutarında ceza uygulandı.
"Ön araştırma yapılmalı"
Tüketicilerin mağduriyet yaşamaması için alışverişte dikkat etmesi gereken hususlara da yer verilen açıklamada, şunları kaydedildi:
"Firmalar hakkında ön araştırma yapılmalı, satın alınacak mal veya hizmetin fiyatına dikkat edilmeli, satıcı bilgileri kontrol edilmeli, sahte sitelere dikkat edilmeli, sosyal medya tanıtım ve ilanları satıcının kendi sitesinden kontrol edilmeli, güvenlik ayrıntılarına dikkat edilmeli, ön bilgiler incelenmeli. Öte yandan mağduriyet yaşaması durumunda uyuşmazlıkların çözümünde yetkili kılınan 'Tüketici Hakem Heyetleri' ile 'Tüketici Mahkemeleri' nezdinde uyuşmazlık yaşanan miktara göre hak arama yoluna gitmeleri önem arz etmektedir."