Y |
irmi birinci yüzyılın hatırlanacak en büyük olayı, Avrupa imparatorluk sisteminin savaşlar sonucu çöküşü olarak gösterilmektedir. Bu savaşlar on beşinci yüzyılda İspanya ve Portekiz arasında başlamış ve iki dünya savaşı ile son bulmuştur. Avrupalı savaşçılar ve tüccarlar tarafından yazılan yaklaşık beş yüz yıllık bir tarih sona ermiştir[1]. Bundan sonra Üçüncü Dünya Savaşı’nın, “Ne zaman? Nasıl? Kimler tarafından başlatılacağı? Ne kadar süreceği? Hangi cephelerde geçeceği?” hep merak konusu olmuştur. En çok da kendi ülkelerinin bu savaşın sınırları içerisinde kalıp kalmayacağını belirleyen “Nerede?” sorusu ile başlama nedenlerine sahip olup olmadıklarını belirleyen “Nasıl?” sorusunun cevapları aranır olmuştur. Bu sorulara cevap arayan siyaset bilimciler çeşitli cevaplar üretmişlerdir. Kimilerine göre 1930 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde başlayıp bütün dünyayı etkisi altına alan buhran gibi ekonomik nedenlerden dolayı başlayacaktır. Kimilerine göre İran ve Kuzey Kore’nin gerçekleştirdiği nükleer silah denemelerinin sonucunda olacaktır. Diğer bir grup, dünyanın ekonomik olarak küresel hale geldiğini ve büyüyen ekonomik bağımlılıklar yüzünden savaş modasının geçtiğini iddia etmektedir. Kimileri biraz hayalî yaklaşmış ve savaşın uzaylılar ile olacağını ortaya atmıştır. Bir diğer grup ise boyut değiştiren savaşın çoktan başladığını ve küresel boyutta dünyanın her tarafında devam ettiğini savunmuştur. Bu değerlendirmeler, 2019 yılının sonlarında başlayıp 2020 yılında dünyayı etkisi altına alan COVID-19 küresel salgını ile anlam değiştirerek hiçbir şey eskisi gibi olmayacak boyutuna taşınmıştır.
Şehirler, tarih boyunca askerî birlikler için stratejik bir öneme sahip olmuştur. Çünkü coğrafi konumları, refah ve güç göstergesi olmaları ya da sembolik değerleri nedeniyle, şehirler, savaşların en stratejik hedefleri ile yakından ilişkili olmuştur. Altyapı tesisleri, sosyal hizmet ağları ve diğer askerî özellikleri nedeniyle geleneksel şehirler, modern çağın kentsel savaş alanlarına dönüşmüştür. Ülkelerin nüfuslarındaki yoğun artışla birlikte hızla artan şehirleşme oranları, küresel boyutta geleceğin savaşlarının büyük çoğunluğunun şehirlerde geçeceğinin habercisidir. Dünya her geçen gün küresel bir köyden, küresel şehre dönüşmektedir. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü olan OECD (Organization for Economic Co-operation and Development)’nin 2018 yılı raporlarına göre son yıllarda AB (Avrupa Birliği) ve OECD ülkelerine kalıcı olarak göç edenler rekor seviyelere ulaşmıştır. Bu durum daha çok yerleşik göçmenlerin, çocuklarının ve yerli doğumlu torunlarının o ülkelerdeki uzun süreli varlıklarına dayanmaktadır. Günümüzde yaklaşık olarak OECD ülkeleri 128 milyon ve AB ülkeleri ise 58 milyon göçmene ev sahipliği yapmaktadır. Bu rakam nüfuslarının %10’undan fazlasını oluşturmaktadır. AB’de, göçmenlerin yaklaşık üçte ikisi AB üyesi olmayan ülkelerdendir. Son on yılda, göçmen nüfusu OECD ülkelerinde %23 ve AB ülkelerinde %28 artmıştır[2]. ABD (Amerika Birleşik Devletleri)’de okul çağındaki çocukların yaklaşık 1/4’ü göçmenler veya onların çocuklarından oluşmaktadır[3]. Dolayısıyla gelişen ülkelere ve şehirlere her gün binlerce insan akın etmektedir. 2025 yılında dünyada 5 milyar insanın şehirlerde yaşayacağı, nüfusun yaklaşık olarak %75’inin sahil bölgelerine 200 km. uzaklıktaki alanlar içerisine yerleşeceği ve bu bölgelerde yaşayacağı değerlendirilmektedir. 2030’lu yıllara gelindiğinde ise büyük şehirlerin, çoklu yetki alanlarına sahip devasa yönetim bölgelerine dönüşeceği, iki veya üç ulusun birleşmesinden meydana gelen en az 40 büyük anakent bölgesinin oluşacağı tahmin edilmektedir[4].
[1] Friedman, George & Friedman, Meredith (2015). Savaşın Geleceği, 21. Yüzyılda Güç, Teknoloji ve Amerikan Dünya Egemenliği, Çeviren: Enver Günsel, Pegasus Yayıncılık, İstanbul, ISBN: 978-605-343-556-3, s.16.
[2] OECD (2018). Settling in 2018: Indicators of Immigrant Integration, OECD Publishing, Paris/European Union, and Brussels. https://doi.org/10.1787/978926 4307216-en.
[3] Haskins, Ron & Tienda, Marta (Spring 2011). The Future of Immigrant Children, The Future of Children, Princeton-Brookings, Princeton University, Princeton, NJ 08544, E.A. http://futureofchildren.org/publications/docs/21_01_PolicyBrief.pdf, E.T. 07.01.2016 (23:55).
[4] Gentile, Gian ve diğerleri (2017). Reimagining the Character of Urban Operations for the U.S. Army, RAND Corporation, ISBN: 978-0-8330-9607-4, s.8, E.A. https://www.rand.org/pubs/research_reports/RR1602.html, E.T. 30.06.2020 (22:25).