Amerika Birleşik Devletleri'nin İran'ın petrol ihracatını engellemeye yönelik 2. yaptırım paketini uygulamaya sokması ile ile birlikte tüm gözler Ortadoğu'ya dönerken, küresel "petrol satrancında" kimin hangi hamleleri yapacağı merakla beklenmekteydi.
Ve yaptırım kararının açıklanması ile birlikte ilk hamle İran'dan geldi... İran ambargoyu "BORSA ÜZERİNDEN" delmek için Petrol Bakanlığınca devlet petrolünü borsada halka arz etti...
Ve halka arzda satışa çıkarılan 700 bin varil petrol 245,245 ve 210 bin varil olmak üzere 3 ayrı sipariş olarak 3 kişi tarafrından alınırken, İran'ın bir diğer hamlesi de Tahran Enerji Borsası'nda gerçekleştirilen halka arza ilgiyi arttırmak için bir önceki halka arzda varil başına 79 dolar 15 sent olarak satışa sunduğu petrolün varil başına fiyatını 64 dolar 97 sente düşürmek oldu.
Tahran yönetimi satışların toplam bedelinin %10'unun peşin yatırılması şartını koşarken,%20'lik kısmın İran Riyali,%80'lik kısmı ise kredi yolu ile döviz cinsi olarak ödenmesini kabul ediyor.
İran bu yöntemle aslında ambargoyu "Borsa üzerinden" delmiş oluyor... Nitekim daha ambargo kararı açıklandığı gün "Ambargoyu tanımadıklarını ve deleceklerini" açıklayan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani yaptığı son açıklamada "İran'ı zorlayacak ellerinde yeni bir şey yok ve ambargo kararı İran ekonomisini etkilemedi" açıklamasını yaptı.,
Tabii İran'ın ambargoyu borsa üzerinden delme hamlesi kadar Amerika'nın "YAPTIRIM MUAFİYETİ" sağladığı 8 ülkeden 6'sının İran'ın en büyük petrol müşterisi olmasının da İran'ın finansman sıkıntısının yıkıcı boyutta olmamasında ve yaptırımlardan etkilenmemesinde büyük payı var..
İşte tam da bu noktada devreye ABD'nin bölgede Prens Salman'ın fiili olarak iktidarı ele alması ile en önemli müttefiki haline gelen Suudi Arabistan girdi ve İran'ın bu hamlesine karşı hamle geldi...
Suudi Arabistan Dünya devi devlet petrol şirketi ARAMCO vasıtası ile petrol üretimini arttırdı...
Bu artışın sonucu ise petrol fiyatlarında varil başına 15 dolarlık düşüş yaşandı.Suudi Arabistan'ın zararı ABD tarafından bazı büyük şirketlerin Suudi Arabistan'a yönlendirilmesi ile dolaylı yollarla da olsa karşılanırken,İran zaten yaptırımlar nedeni ile yaptırımdan muaf tutulan en büyük müşterilerinden gelen petrol gelirlerinde de azalma yaşadı..
Öte yandan ABD'nin yaptırım kararını açıklamasından sonra başta Fransız petrol devi TOTAL olmak üzere pek çok batılı uluslararası şirket İran'ı terk ederken devreye Çin girdi...
Çinli enerji devi Petrochina TOTAL'in anlaşmasını iptal etmesinden sonra PARS DOĞALGAZ HAVZASI'nın %80 oranındaki hissesini satın alarak çok önemli bir enerji koridorunda daha kontrol sağlarken,İran'ın ekonomik olarak geçtiği bu ekonomik dönemi en az zararla atlatmasına da katkı sağladı...
Öte yandan Rusya da ABD'nin tek taraflı yaptırım kararlarını tanımayacağını açıklasa da bir yandan petrol üretimini arttırarak petrol varil fiyatlarının düşmesine katkıda bulundu.Yani Moskova yönetimi ve Putin ikili bir dış politika izliyor.
Kağıt üzerinde ABD yaptırımlarını tanımadığı beyanı ile İran'dan petrol alımına devam ediyor ve müttefiki konumunda olan özellikle Suriye'de stratejik ortaklık yaptığı İran'a desteğini sürdürüyor, bir yandan da petrol üretimini arttırarak ABD'nin işine gelen biçimde petrol varil fiyatının düşerek İran'ın ihraç edebildiği petrolden de daha az kazanmasını sağlıyor. Böylece ABD ile dengelerini de bozmamış oluyor.
Ama her ne olursa olsun tüm dengeleri gözeterek de olsa Moskova'nın İran'dan desteğini çekmemesi hatta ABD yaptırımlarını tanımayacağını açıkça deklare etmesi çok önemli.
Burada İran-Rusya-çin hattı ortaya çıkıyor...
Petrolün fiyatının düşmesinden dolayı memnun olan AB ülkeleri de çok sert biçimde İran'ın karşısında değiller hatta pek çoğu ABD'nin tek taraflı yaptırım kararını eleştirirken Almanya-Rusya arasında yaşanan yakınlaşma ilerleyen süreçte Almanya üzerinden AB'nin yaptırımlar konusunda çokm daha esnek ve hatta İran-Rusya-Çin bloğuna yakın tavır takınabileceğini gösteriyor.
ABD ise Suudi Arabistan ve Katar ile bölgede kendi hattını kurmuş durumda ve bu hatta son zamanlarda Rusya ile de yakın ilişkiler kurmaya başlayan Türkiye'yi tam olarak dahil etmek istiyor.
İşte küresel petrol satrancında taraflar ilk hamlelerini böyle yaptılar...
Büyük oyun yeni başladı ve bu satranç mücadelesi çok sürpriz hamlelere gebe...