Nepotizm nedir?
Nepotizm, akraba kayırma veya adam kayırma, öznel ve adil olmayan şekilde yapılan ayrımcılık anlamına geliyor. Nepotizm kavramının Latince'de “Nepot” sözcüğünden geldiği, İngilizcede ise "Nephew" (yeğen) olduğu değişik çalışmalarda açıklanmıştır.
Biz buna herkesin anladığı dilde “akrabacılık” diyebiliriz.
Nepotizm uygulaması bir yandan da oligarşi oluşturmaktadır.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yakın çevresine göz atılırsa kızı Sümeyye Erdoğan’ın bir dönem Başbakanlık Danışmanlığı yapması, polis olmayan yeğeni Ali Erdoğan’ın baş korumalık görevini üstlenmesi ve son olarak da damadı Berat Albayrak’ın önce Enerji ve Tabii Kaynaklar ardından da Maliye ve Hazine Bakanı olması akla gelen ilk örneklerden.
Bunların dışındaki son örnekler arasında eski AKP Genel Başkan Başdanışmanı ve milletvekili Şaban Dişli’nin bankacı olmasına karşın Hollanda’ya, teoloji eğitimi alan basın başdanışmanı Lütfullah Göktaş’ın Vatikan’a, yine teolog Yeni Şafak Yazarı Mahmut Erol Kılıç’ın ise Endonezya’ya büyükelçi olarak atanması var.
Hani İslam’da liyakat asıldı?
Kamuda görev almak için liyakatten önce akrabalık, eski ilişkiler, yol arkadaşlıkları, ahbaplıkların öne çıktığı AKP iktidarları döneminde görevlendirilen isimlerden sadece bazılarını listelemek bile durumun korkunçluğunu ortaya koymak bakımından yeterlidir.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak: Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın büyük kızı Esra Albayrak ile evli olan Berat Albayrak, 7 Haziran seçimlerinde ilk kez milletvekili seçildi. 1 Kasım ve 24 Haziran’da da parlamentoya girdi. Önce Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı, daha sonra Hazine ve Maliye Bakanı olan Albayrak, başkanlığını Erdoğan’ın üstlendiği Türkiye Varlık Fonu’nun da başkanvekilliğini üstlendi. Albayrak aynı zamanda Yüksek Askeri Şûra Üyesi.
Adalet Bakanı Abdülhamit Gül: Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç’un damadı. AKP’nin öncülü Refah, Saadet ve Fazilet Partilerinde siyaset yapan, son olarak AKP Genel Sekreterliği’ni üstlenen Gül, bir süre Cumhurbaşkanlığı Danışmanlığı da yapan Malkoç’un kızı İlknur Gül ile evli.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk: Eski Kültür Bakanı Atilla Koç’un kızı. Kardeşi Ali Taha Koç ise Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı.
Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Kasapoğlu: İktidara yakınlığıyla bilinen birçok vakfın da kurucusu olan ve Erdoğan’ın yakın arkadaşlarından eski Bağcılar Belediye Başkanı ve eski milletvekili Feyzullah Kıyıklık’ın damadı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank: Erdoğan’ın başdanışmanı Varank, önce “büyükelçi” oldu daha sonra da Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koltuğuna oturdu.
Basın Başdanışmanı Lütfullah Göktaş: Teoloji eğitimi gören ve çok uzun yıllar bazı gazete ve ajansların Roma Temsilciliğini üstlenen Lütfullah Göktaş, 2011’den 2018’e kadar Erdoğan’ın basın danışmanlığını yaptı. Göktaş, geçtiğimiz günlerde de Vatikan Büyükelçiliği’ne atandı.
Erdoğan’ın “yol arkadaşlarından” Ramazan Kaya’nın kızı Fatma Betül Sayan Kaya, Binali Yıldırım Kabinesi’nin sürpriz isimlerinden biri olarak Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na atandıktan sonra tüm kardeşlerinin isimleri de önemli makamlarla birlikte anıldı. Kardeşi Ayşe Hilal Sayan Koytak ablasının müsteşar yardımcılığı görevine getirildi ancak sonra istifa etti ve Kuveyt Büyükelçisi oldu. Bilgi Teknolojileri Kurulu Başkanlığı’ndan Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcılığı’na getirilen kardeşi Ömer Fatih Sayan daha sonra Türk Telekom Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı da oldu. Bir diğer kardeş Nazmiye Sümeyye Sayan ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisi üyesi olarak görev yaptı.
Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Belediye Başkanlığı dönemindeki A Takımı’nı oluşturan isimler de 18 yıldan bu yana ülkeye yön veren kadroları oluşturdu. Binali Yıldırım’ın İDO Genel Müdürlüğü’nden bakanlığa oradan Başbakanlık’a, son olarak da TBMM Başkanlığı’na getirildiği gibi dönemin birçok belediye bürokratı AKP kadrolarının etkin isimleri oldu. İSKİ Genel Müdürlüğü yapan Veysel Eroğlu, son kabineye kadar Orman ve Su İşleri Bakanlığını sürdürdü. Belediye Başkan Danışmanı olan Ömer Çelik, hem hükümette hem partide görev yaptı. Çelik yeni dönemde ise AKP sözcülüğü görevini üstlendi.
Bunların yanı sıra bakan yardımcılıkları, kamu iktisadi teşekkülleri ve bankaların yönetim kurullarının ardından 24 Haziran sonrası üniversite rektörleri için de AKP’li eski milletvekilleri ve siyasetçi yakınları tercih edilmeye başlandı. Eski milletvekilleri Cevdet Erdöl, Aşkın Asan, Necdet Budak, Nükhet Hotar, Mazhar Bağlı ve Vural Kavuncu’nun rektör olarak atanmasından sonra AKP Malatya milletvekili Öznur Çalık’ın kardeşi Aysun Bay Karabulut Malatya Turgut Özal Üniversitesi, AKP Kayseri eski milletvekili Havva Çalış’ın eşi Mustafa Çalış da Erciyes Üniversitesi Rektörlüğü’ne atandı.
Son günlerin tartışma konusu olan kamu bankaları yönetim kurulu üyeliklerine getirilen isimlerin siyasi ilişkilerinin yanı sıra akrabalık ilişkileri de kamuoyuna yansıdı. Ziraat Bankası ve Ziraat Katılım Bankası yönetim kurulu üyeliklerini üstlenen Metin Özdemir’in İstanbul Büyükşehir Belediye Meclis üyeliğinin yanı sıra Eski AKP Genel Başkan Yardımcısı ve Eski Milletvekili Ekrem Erdem’in damadı olduğu biliniyor.
Erdoğan’ın avukatlarından Ali Özkaya ve Fatih Şahin, gönüllü şoförü Ahmet Hamdi Çamlı, metin yazarı grubundaki Aydın Ünal, asker arkadaşı emekli müftü İmran Kılıç, Mali Müşaviri Vedat Demiröz’ün de aralarında bulunduğu bazı isimler de AKP listelerinden parlamentoya girdi. TBMM’deki makamındaki özel kalem müdürü Serdar Çam TİKA Başkanı olurken eşi Selva Çam da milletvekili seçildi.
Liyakatın neredeyse sözlüklerden çıkarılma noktasına geldiği ülkemizde akrabacılık örümcek ağı gibi yönetimleri sarıyor.
Öyle anlaşılıyor ki olası bir iktidar değişikliğinde yargıya çok iş düşecek