Osmaniye'de çorbası yapılan ve "tirşik otu" ismiyle bilinen "yalın yastığı" bitkisinin farklı ve endemik olduğu tespit edilen türü, Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ile Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım tarafından bilim dünyasına kazandırıldı.
Osmaniye'de mali müşavirlik yapan ve amatör olarak botanikle ilgilenen Mehmet Çelik, Amanos Dağları'nın güneyinde yetişen tirşik otuna ait farklı bir tür olduğunu düşündüğü bitkinin fotoğraflarını, Prof. Dr. Yıldırım'a ulaştırdı.
Prof. Dr. Yıldırım, yaptığı araştırma sonucunda türün literatürde kaydının olmadığını belirledi.
İki yıl boyunca gerçekleştirilen saha ve laboratuvar çalışmasının ardından hazırlanan bilimsel makale, taksonomi dergisi Bağbahçe Bilim'de yayımlandı.
Bilim dünyasına kazandırılan bitkiye "Osmaniye tirşiği" adı verildi.
Bitkinin bilimsel ismi ise keşfi yapan Mehmet Çelik'in annesi Meryem Çelik'e atıfla "Arum meryemianum Yıldırım" oldu.
"Rahmetli annemin adı bir türle yaşayacak"
Mehmet Çelik, Osmaniye'deki evinde AA muhabirine yaptığı açıklamada, tirşik otu çorbasının yörede çok sevildiğini belirtti.
Bulduğu türün yapraklarının kısa ve daha lezzetli olmasının kendisini meraklandırdığını ve Hasan Yıldırım ile irtibata geçtiğini anlatan Çelik, bitkiyi bilim dünyasına kazandırdıkları için çok mutlu olduğunu söyledi.
Tirşik bitkisi ve yemeğini çocukken annesi Meryem Çelik'ten öğrendiğini anlatan Mehmet Çelik, şöyle konuştu:
"Bulduğumuz türün yeni olduğu ortaya çıkınca Hasan Hoca'ya, 'Rahmetli annemle tirşiği tanıdım, rahmetlinin adını verelim, Türkçe ismine de Osmaniye yöresinde olduğu için 'Osmaniye tirşiği' diyelim' dedim. Osmaniye'de tirşik çok sevildiği için birbiriyle özdeşleşiyor. Sağ olsun yayında hepsi yer aldı. Rahmetli annemin de adı bu şekilde sonsuza kadar bir türle yaşayacak. Benim için çok güzel bir duygu."
Yöre halkından İlkay Öğüt, Sumru Çelik ve İrfan Kırağı da yeni keşfedilen türden yapılan çorbanın daha lezzetli olduğunu ifade etti.
Osmaniye tirşiği, bilinen ikinci endemik tür oldu
Hasan Yıldırım, İzmir'deki Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi ile Herbaryum Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde yaptığı açıklamada, bitkinin Amanosların güney yamaçlarında yayılış gösterdiğini tespit ettiklerini söyledi.
Yılan yastığı bitkisinin zehirli olduğunu kaydeden Yıldırım, kaynatıldığında yenilebilir hale geldiğini ifade etti.
Osmaniye tirşiğinin, Türkçe ismi "nivik otu", bilimsel ismi ise "Arum euxinum" olan ve Bolu civarında keşfedilen türün ardından, Türkiye'de endemik olduğu belirlenen ikinci yılan yastığı bitkisi türü olduğunu ifade eden Yıldırım, şöyle konuştu:
"Yılan yastığıgillerden dünyada 25 tür vardır. Ülkemizde de toplam 13 türümüz vardı. Bu da 14'üncü türümüz oldu. 13 türden sadece biri endemikti. Bu türle birlikte 2 tane ülkemiz için endemik tür oldu. Ülkemiz bu bakımdan bir gen merkezidir. Bu 25 türden 14 tür oldukça büyük bir rakamdır. Genel olarak dünyada Avrupa'dan Çin'e kadar bir yayılışı olan bir gruptur ama temel olarak yayılış merkezi özellikle Türkiye'nin de içinde bulunduğu Türkiye, İran ve Avrupa'nın Yunanistan tarafları özellikle gen merkezi olarak düşünebileceğimiz alanlardandır."