Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) verilerine göre, yılın ilk dört ayında toplam otomotiv üretimi, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28 azalarak 352 bin 309 adet, otomobil üretimi ise yüzde 24 azalarak 244 bin 869 adet oldu.
OSD, bu yılın ocak-nisan dönemine ait üretim ve ihracat adetleri ile pazar verilerini açıkladı.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını etkilerinin en fazla hissedildiği dönem olan nisan ayında, ana sanayi üreticilerinin çok büyük bir kısmı üretime ara verdi. Bu kapsamda, nisan ayında toplam otomotiv üretimi 11 bin 164 adet olarak gerçekleşti. Mart ayında bu rakam 103 bin 350 adetti. Yılın ilk dört aylık dönemine bakıldığında ise toplam üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28 azalarak 352 bin 309 adet, otomobil üretimi de yüzde 24 azalarak 244 bin 869 adet oldu. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 360 bin 759 adet olarak gerçekleşti.
Mart ayının son bölümünde yavaşlayarak 72 bin 102 adette kalan otomobil üretimi, nisan ayında 9 bin 661 adet olarak gerçekleşti. Öte yandan, nisan ayında ticari araç üretimi 1.503 adet, traktör üretimi ise 997 adet oldu.
2020 yılı ocak-nisan döneminde, ticari araç üretimi bir önceki yıla kıyasla yüzde 36 daralırken, ağır ticari araç grubunda bu daralma yüzde 21, hafif ticari araç grubunda ise yüzde 37 olarak kaydedildi. Bu dönemde, toplam ticari araç pazarı yüzde 16, hafif ticari araç pazarı yüzde 12 ve ağır ticari araç pazarı ise yüzde 40 arttı.
Baz etkisi dikkate alındığında ise yılın ilk dört aylık döneminde hafif ticari araç pazarı 2017 yılının yüzde 49 gerisinde kalırken, ağır ticari araç pazarı 2015 yılının yüzde 71 gerisinde kaldı.
Nisanda iç pazar 27 bin 221 adet oldu
Türkiye otomotiv pazarı, ocak-nisan döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 27 artış kaydederek 155 bin 873 adet oldu. Aynı dönemde, otomobil pazarı ise yüzde 30 arttı ve 121 bin 455 adet olarak gerçekleşti.
Son 10 yıllık ortalamalar dikkate alındığında, ocak-nisan döneminde toplam pazar yüzde 30, hafif ticari araç pazarı yüzde 46, ağır ticari araç pazarı yüzde 54, otomobil pazarı ise yüzde 22 düşüş gösterdi.
İç pazarda ithal araç paylarına bakıldığında, ocak-nisan döneminde otomobil pazarında ithal araç payı yüzde 65 olarak gerçekleşirken, hafif ticari araç pazarında ithal araç payı yüzde 44 oldu. Nisan ayında, Kovid-19 salgını nedeniyle iç pazarda kayıp yüzde 15 olarak gerçekleşirken bu dönemde toplam pazar 27 bin 221 adet seviyesinde kaldı.
Ocak-nisan döneminde toplam ihracat, bir önceki yılın aynı dönemine göre adet bazında yüzde 33 azalarak, 286 bin 963 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde, otomobil ihracatı yüzde 27 azalarak 200 bin 935 adet olurken, ticari araç ihracatı ise yüzde 43 azaldı.
Traktör ihracatı ise, 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 19 azalarak 4 bin 27 adet oldu. Kovid-19 salgını, dünya ticaretini etkilediği gibi Türkiye’nin en çok otomotiv ihracatı gerçekleştirdiği Avrupa’da da özellikle nisan ayında ticareti durma noktasına getirdi. Mart 2020’de 83 bin 771 adet olan otomotiv ihracatı, nisan ayında 9 bin 327 adet olarak gerçekleşti.
Öte yandan, Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, toplam otomotiv sanayi ihracatı, 2020 yılı ocak-nisan döneminde toplam Türkiye ihracatından aldığı yüzde 15 pay ile ihracat sıralamasında ilk sıradaki yerini korudu.
2020 yılı ocak-nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı dolar bazında yüzde 27, avro bazında ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 azaldı. Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı 7,8 milyar dolar olarak gerçekleşirken, otomobil ihracatı yüzde 23 azalarak 3 milyar dolar seviyesinde kaldı. Avro bazında otomobil ihracatı ise yüzde 21 azalarak, 2,7 milyar avro seviyesinde gerçekleşti.
"Beklentinin aksine iyi bir nisan geçirdik”
Açıklamada görüşlerine yer verilen OSD Yönetim Kurulu Başkanı Haydar Yenigün, şunları kaydetti:
“Ara verdiğimiz dönemde, üretime yeniden dönüşün artık eskisi gibi olmayacağını göz önüne alarak, sanayimizin özel koşulları ve süreçleri ışığında bir ‘Geri Dönüş Rehberi’ hazırladık. Bu rehberi, otomotiv sanayisinin tüm paydaşlarıyla paylaştık. Rehberde, birçok yaratıcı proje ve salgının yayılımını önleyici önemli tedbirler yer alıyor. Tabii ki, alınan önlemlerin bir sonucu olarak üretim kapasiteleri eskisi gibi seyretmeyecek. İlk etapta yavaş bir üretim modeline ve ardından kademeli olarak artan bir döneme gireceğiz. Azalan talep, ticaretin yavaşlaması ve üretim süreçlerinin ağır olması otomotiv sektörü üzerine ciddi bir maliyet bindirecektir. Bu noktada, tıpkı Avrupa’da olduğu gibi, otomotiv sektörünün birtakım düzenlemelerle desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz. En azından pandemi döneminde; nakit desteği, vergilerle ilgili düzenlemeler ve otomotiv ürünlerinin pahalılaşmasına neden olan regülasyon geçişlerinin ötelenmesi oldukça kritik önem taşıyor.”
Nisan ayına ait açıklanan iç pazar verilerine ilişkin Yenigün, “Pazar verilerine baktığımızda, Nisan ayının Kovid-19 etkisiyle 27 bin adet seviyelerinde olduğunu görüyoruz. Bu aslında beklentimizin oldukça üzerinde bir rakamdır. Avrupa’yla karşılaştırıldığında ise çok iyi bir rakam. Çünkü, İtalya ve İspanya’da yüzde 97 seviyesinde düşen pazar, bize aynı şekilde yansımadı. En kötü ayı nisan ve mayıs olarak tarif etmiştik. Nisan ayı bu şekilde gelince, mayısın bir miktar daha iyi olacağını artık öngörebiliyoruz. Bunun birkaç önemli nedeni var. İlki, Türkiye’de her şeyin kapandığı bir karantina süreci yaşanmaması. Tabii ki, kurda yaşanan hareketin alımları erkene çekmesi de önemli bir neden olarak dikkatleri çekiyor. Diğer bir neden olarak da 1 milyonluk pazarın yarı yarıya düştüğü bir dönem geçirdikten sonra, ertelenen alımların hayata geçmesi diyebiliriz.” ifadelerini kullandı.
Muhabir: Ergin Garip