Hükümetin 200 bin ton patates ithalatı için gümrük vergisini sıfırlaması tepkilere neden olurken, Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli’nin dünyanın en büyük patates üreticisi McCain Food’un danışmanı olması tartışmaların boyutunu başka bir noktaya taşıdı.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, yaptığı açıklamada, sosyal medyada patates ekiminin yasaklandığı iddiasına ilişkin, "Patates üretiminin yasağı ile ilgili herhangi bir şey kesinlikle söz konusu değil" dedi. Pakdemirli açıklamasında McCain Food iddialarına yanıt vermemesi dikkat çekti.
Hükümet tarafından, 20 Nisan 2019 tarihine kadar 200 bin ton patates için gümrük vergisi sıfırlandı. Yerli üreticileri zor duruma sokacağı ve ülke tarımını olumsuz yönde etkileyeceği nedeniyle eleştirilen bu uygulama, büyük bir kesimin tepkisine neden oldu. Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli, 2018’in sonlarına doğru yaptığı açıklamada, Türkiye’nin saman ithal eden bir ülke durumuna düşürüldüğü yönündeki eleştirilere, “Türkiye’de para var ki, ithalat yapabiliyor” sözleriyle karşılık vermişti.
İTHALAT GEREKÇESİ KARANTİNA
Pakdemirli 13 Şubat 2019 tarihinde yaptığı açıklamayla, karantina nedeniyle 25 ilde 141 bin 650 dekar alanda patates ekiminin yasaklandığını duyurmuştu. Uygulamaya gerekçe olarak, ürünlerdeki hastalık gösterilmişti. Yaşanan tüm bu gelişmelerin ardından patates ithalatının önü açıldı. Resmi gazetede yayımlanan habere göre; taze patates gibi ve dondurulmuş patates de gümrük vergisi olmadan ithal edilebilecek.
Tüm bu gelişmelerin ardından gözler dünyanın en büyük dondurulmuş patates üreticisi McCain Food Şirketi’ne çevrildi. Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli, söz konusu şirketin, Ortadoğu Danışmanı ve üst düzey yöneticisi olarak görev yapıyordu. Türk firmalarının, Tarım Bakanı Pakdemirli’nin danışmanlığını yaptığı McCain Food’dan ne kadarlık gümrüksüz ithalat yapılacağı ise merak konusu.
PAKDEMİRLİ AÇIKLAMA YAPTI
Tüm bu detaylara karşılık bakanlığın hem üreticiyi hem de tüketiciyi düşündüğünü anlatan Pakdemirli, şunları söyledi:
"Patates üretiminin yasağı ile ilgili herhangi bir şey kesinlikle söz konusu değil. Böyle bir şeyin sosyal medyada paylaşıldığı yönünde bana bilgi geldi. Bu nedenle açıklama yapma ihtiyacı duydum. Ekim alanlarının karantinası ile ilgili belki bir şey olabilir ama bu karantina alanlarının son 4 yıl içinde en fazla bin dekar artı veya eksi yönünde değiştiğini görüyoruz. Yani dün olan bir süreç bugün de devam eden yarın da devam edecek. Patates ekim alanlarının hastalıklı olan kesimlerinin karantina altına alınmasıyla patates ekiminin doğru olmadığı bakanlık tarafından açıklanan yerlerdir."
Bu konuların teknik konular olduğunu ve bilmeyenlerin de asla karışmaması gerektiğini vurgulayan Pakdemirli, "Bu konuda üst düzey bürokratlarımızın benim de dahlim olmaz. Bu konular teknik konulardır, Bakanlığımızın teknik personeli bu konuda gerekli açıklamayı da yaparlar, gerekli aksiyonları da alırlar" değerlendirmesinde bulundu.
BİR KEREYE MAHSUS 200 BİN TON
Bakan Pakdemirli, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile bir kereye mahsus 200 bin tonluk patates ithalatı yapıldığını ve bu ithalatın 20 Nisan'da biteceğini aktararak, şu bilgileri verdi:
"Bunun anlamı şu yeni hasat döneminde üreticilerimizi etkilemeyecek bir 200 bin tonluk geçici bir ithalat kotasının sıfırlanmasıyla ilgili bir müsaade alındı. Bunun sebebi şu, Türkiye'nin 4,5 milyon ton senelik patates ihtiyacı var. Geçen yıl patates hasadının bir miktar az olması, bu yıl erken patates hasatlarının da biraz daha geç çıkacak olması sebebiyle Türkiye'nin 15-20 günlük patatese ekstra ihtiyacı olabileceğini öngördük. Bu konuda görüştüğümüz Ticaret Bakanlığımız bu konuda ilgili kotayı yayımladı, Cumhurbaşkanlığımıza gönderdi ve kararnamesi çıktı. Bununla ilgili belki çok fazla bir ithalat da olmayabilir, üreticilerimiz endişelenmesin. Çünkü üreticilerimizi endişelendirecek herhangi bir şey yok. Çünkü ithalat kotası geçici bir kotadır ve 20 Nisan itibarıyla iptal oluyor."
Türkiye'de patatesin en erken 15 Mayıs ya da haziran başında hasat edilmesi nedeniyle üreticiyi endişelendirecek bir durum olmadığını vurgulayan Pakdemirli, "Biz tüketicilerimizi korumak, fiyat spekülasyonlarına meydan vermemek için böyle bir tedbir alma ihtiyacı hissettik ama burada ithalat olur olmayabilir, bir miktar olabilir, tamamı olabilir ama önemli olan tüketicileri korumak ve kollamaktır" diye konuştu.
Bakan Pakdemirli sözlerini şöyle tamamladı:
"Tüketicimizin misli fiyatlarla bu ürünleri yemesine müsaade etmememiz lazım. Tarım da en nihayetinde bir ekonomidir. Tarımda da bazı kalemler yeri ve günü geldiğinde ithal edilebilir. Çünkü Avrupa'da geçen yıl tonu 20 avro olan patates, bugün 360 avro. Hava koşullarına bağlı olarak zaman zaman dünyanın her yerinde problem yaşanabilir, bunu da normal karşılayıp, günlük siyasete alet etmemek lazım."