Stockholm Konser Evi'nde düzenlenen ve İsveç kraliyet ailesi üyeleri ile çok sayıda davetlinin katıldığı törende fizik, tıp, kimya, edebiyat ve ekonomi dallarındaki Nobel ödülleri sahiplerine verildi. Eylül ayında açıklanan ödüller, İsveç Kralı 16. Carl Gustav tarafından sahiplerine takdim edildi.
Fizik ödülünü James Peebles, Michel Mayor ve Didieer Queloz, kimya ödülünü John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham ve Akira Yoşino, fizyoloji/tıp ödülünü William G. Kaelin Jr, Gregg L. Semenza ve Peter J. Ratcliffe, ekonomi ödülünü Abhijit Banerjee, Esther Duflo ve Michael Kremer aldı.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'ni sarsan cinsel taciz skandalının ardından duyurusu ertelenen 2018 Nobel Edebiyat Ödülü'nü Polonyalı yazar Olga Tokarczuk alırken, 2019 ödülü ise 1990'lı yıllarda Yugoslavya İç Savaşı sırasında Sırp güçlerinin yanında yer aldığı ve ağır savaş suçlarından sorumlu tutulan Slobodan Milosevic'e destek verdiği gerekçesiyle tepki gösterilen yazar Peter Handke'ye teslim edildi.
Handke'ye ödül verilmesi sebebiyle Türkiye, Arnavutluk, Kosova ve Hırvatistan, tepki olarak bugünkü törene katılmadı.
Tören öncesi protesto
Ödül töreni öncesinde dışarıda toplanan bir grup, Peter Handke'ye ödül verilmesini protesto etti. Geniş güvenlik önlemlerinin alındığı gösteride, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nin kararını gözden geçirmesi talep edildi.
Grup daha sonra, Bosna Hersekli çok sayıda kurban yakının da katılacağı Norrmalmstorg Meydanı'ndaki gösteri alanına hareket etti.
Handke'nin ödül alması neden tepki çekti?
1990'lı yıllarda Peter Handke, eski Yugoslavya'nın dağılma sürecinde Sırpları açıkça destekleyen az sayıdaki Batılı isimden biriydi.
Handke, Kosova’da savaş devam ederken yayımlanan bir makalesinde de “Sırpları destekliyorsanız, ayağa kalkın” ifadelerini kullanmış ve Sırpların Srebrenitsa’da soykırım yaptığına asla inanmadığını belirtmişti.
Handke, uluslararası mahkemede savaş suçlarından ve soykırımdan yargılandığı sırada hayatını kaybeden eski Sırp lider Slobodan Milosevic’i cezaevinde ziyaret etmiş, onun lehine tanıklık etmek için girişimlerde bulunmuştu. Milosevic’in 2006’daki cenazesine de katılan Handke, burada yaptığı konuşmada, “Yugoslavya için, Sırbistan için, Slobodan Milosevic için buradayım” demişti.
Kosova, 17 Şubat 2008 tarihinde Sırbistan'dan tek yanlı olarak bağımsızlığını ilan etti.
Karar, Nobel Komitesi'ni de ikiye böldü
İsveç Kraliyet Akademisi Nobel Komitesi'nin iki üyesi de ödülün Peter Handke'ye verilmesine tepki olarak üyelikten istifa etmişti, başka bir üye de ödül törenini boykot edeceğini açıklamıştı.
Yazarlar ve siyasetçiler de tepki gösterirken, ödül kararının geri çekilmesini talep eden dilekçeyi 60 binden fazla kişi imzalamıştı.