4 Haziran 2022 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan Helal Akreditasyon Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun, bir yıllık geçiş sürecinin ardından 4 Haziran'da yürürlüğe girecek.
Kanunla, 4 Haziran itibarıyla Türkiye'de piyasaya arz edilecek ürün ve hizmetlere yönelik helal uygunluk değerlendirmesi yapacak kuruluşların, HAK tarafından akreditasyonu zorunlu hale gelecek.
Türkiye'de helal uygunluk değerlendirme faaliyetleri gönüllülük esasına göre yürütülürken, ürün ve hizmet üreten firmaların helal belgesi alma zorunluluğu bulunmuyor.
Ancak, "helal" olarak belgelendirilen bir ürün veya hizmetin güvenilir olması, tağşişe konu olmaması ve ürüne ilişkin işaretleme, etiketleme ve belgelendirmenin tüketiciyi yanıltmayacak şekilde yapılması önem taşıyor. Bu belgelendirme faaliyetlerinin bağımsız ve yetkin bir kamu otoritesince düzenli olarak denetlenmesi gerekiyor.
Yeni düzenlemeyle, Kurumun akreditasyon hizmeti verdiği alanlara konu olan ve iç piyasaya yerli üretim veya ithalat vasıtasıyla arz edilecek helal iddiası taşıyan ürün ve hizmetlere yönelik helal belgelendirme faaliyetlerinin HAK tarafından akredite edilmiş belgelendirme kuruluşlarınca gerçekleştirilmesi hüküm altına alınacak.
Denetimden geçmeyen belgelendirme kuruluşlarının helal belgelendirme yapmasının ve piyasadaki güvenilir olmayan helal belgelerinin dolaşımının engellenmesine yönelik yasal alt yapı da sağlanmış olacak.
HAK, konuya ilişkin usul ve esasların belirlenmesi için yönetmelik taslağı hazırladı. "Helal Uygunluk Belgeli Ürünlerin İthalatına İlişkin Yönetmelik Taslağı" ile Kanun'un uygulanması bakımından, iç piyasaya ithalat yoluyla arz edilecek helal iddiası taşıyan ürünler hakkındaki uygulama esaslarının belirlenmesi hedefleniyor.
Böylece, HAK'ın akreditasyon hizmeti verdiği ürünlerin ithalat işlemleri esnasında gümrük idaresi ile Kurum yetkilileri arasında işbirliği sağlanarak ürünlerin Kurum tarafından akredite edilmiş kuruluşlarca belgelendirilip belgelendirilmediğinin araştırılması sağlanacak ve tüketici, yanlış ve yanıltıcı bilgilendirmeye karşı korunacak.
Şüpheli ürün gümrükte Kuruma bildirilecek
Taslağa göre, piyasaya arz edilecek ve HAK'ın akreditasyon hizmeti verdiği uygunluk değerlendirme alanlarına konu ürünlere yönelik helal uygunluk değerlendirmesi yapacak kuruluşların, Kurumca veya Kurumun taraf olduğu ikili veya çok taraflı karşılıklı tanıma anlaşmaları kapsamında diğer ülkelerce yetkili kılınmış kurumlarca akreditasyonu zorunlu olacak.
İthal edilerek piyasaya arz edilecek olan ürünlerin helal işareti, markası, damgası, resmi veya herhangi bir helal ibaresi taşıması halinde HAK tarafından akredite edilmiş kurum veya kuruluşlar tarafından belgelendirilmesi esas olacak.
Söz konusu kurum ve kuruluşlar ile bunların helal uygunluk belgesi verdiği firma ve ürün gruplarına ilişkin bilgiler gümrük idaresiyle paylaşılacak.
Gümrük idaresince yapılacak kontrollerde, iç veya dış ambalajında helal işareti, markası, damgası, resimli veya diğer tanımlayıcı unsurları da dahil olmak üzere herhangi bir helal ibaresi tespit edilen ürünlere ilişkin helal uygunluk iddiası konusunda şüphe hasıl olması halinde durum Kuruma bildirilecek.
Kurum veya yetkilendirdiği kuruluşlarca yapılacak kontrol sonucunda Türkiye Gümrük Bölgesi'ne girişi uygun görülmeyen ürünler, mahrecine iade, doğrudan ya da serbest bölge üzerinden üçüncü ülkeye transit veya ihraç kaydıyla satış ya da masrafları sahibince karşılanmak koşuluyla tasfiye edilmek üzere bulunduğu gümrük idaresine terk edilecek.