Reklam Kurulu ile Reklam Özdenetim Kurulu, dijital mecrada yer alan sosyal medya hesapları, marka-reklamveren hesapları ve belirlenen sektörlerde seçilen hesaplarda yer verilen reklam içerikleri için harekete geçti.
Başlatılan projeyle, söz konusu içeriklerin yapay zekayla taranması, yasal düzenlemelere uygunluğunun hızlı ve kolay biçimde takip edilmesi ve gerekli aksiyonun alınarak tüketicilerin yanıltılmasının önlenmesi amaçlanıyor.
Proje kapsamında geliştirilen uygulamayla daha önce belirlenen anahtar kelimeyle ilgili sosyal medya hesaplarında tarama işlemi ve ön raporlama gerçekleştiriliyor. Reklam Özdenetim Kurulu tarafından yapılan değerlendirmeyle son hali verilen rapor, Reklam Kurulu ile paylaşılıyor. Bu kapsamda, ilgili yasal düzenlemelere aykırı reklam ve ticari uygulamalarda bulunanlar hakkında Reklam Kurulu tarafından inceleme ve idari denetim başlatılıyor. Projeyle tüketicilerin etkin şekilde korunması öngörülüyor.
Kriterlere uygun reklam yapılıp yapılmadığı kontrol ediliyor
Geçen yıla ilişkin reklam yatırımlarında dijital mecranın yaklaşık yüzde 68'lik oranla toplam medya pazarındaki en yüksek paya sahip olduğu görüldü. Dijital mecra pazarının kontrolsüz şekilde büyümesi, bu alanda çalışan kişi ve kuruluşların pazarlama iletişimi faaliyetlerinin denetlenmesinin ve düzenlemeler konusunda bilgilendirilmesinin önemini ortaya çıkardı.
Özellikle Instagram'da, sosyal medya etkileyicilerinin (influencer) mal-hizmet tanıtımlarında artış yaşanırken bu doğrultuda Reklam Kurulu tarafından "Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz" yayımlanmıştı. Bu projeyle kılavuz kapsamında belirtilen hususlara dair farkındalık yaratılması da amaçlanıyor. Bu çerçevede, Instagram'da sosyal medya etkileyicileri tarafından yayımlanan reklam içeriğine sahip paylaşımların taranmasıyla bu paylaşımlarda reklamı yapılması yasak ürün ve hizmetlerin bulunup bulunmadığı, kılavuzla getirilen kriterlerin uygulanıp uygulanmadığı ve anahtar kelimelerle yapılan taramada paylaşımların uygun olmayan "sağlık beyanı" içerip içermediği tespit edilebiliyor.
"Influencer"lar bilgilendiriliyor
Projenin ilk uygulaması kapsamında, öncelikli olarak söz konusu reklam içeriklerinin, reklamı yapılması yasak (alkollü içki, sigara, kumar ve benzeri) mal ve hizmetleri barındırıp barındırmadığı incelendi. Bu kapsamda, takip edilen sosyal medya etkileyicileri tarafından reklamı yasak mal ve hizmetlerin tanıtımının neredeyse hiç yapılmadığı tespit edildi.
Söz konusu paylaşımlarda yer alan bazı aykırılıkların, yapılan paylaşımın reklam olduğunun belirlenen kriterler doğrultusunda açık ve anlaşılır şekilde tüketicilere belirtilmemesinden kaynaklandığı, böylelikle mal ve hizmetlerin örtülü reklamının yapıldığı tespit edildi.
Projenin başında, örnek olarak seçilen sosyal medya etkileyicileri listesindeki paylaşımlar arasında, reklam içeriğine sahip paylaşımların, reklam olduğunun açık ve anlaşılır şekilde ifade edilmeme oranı yüzde 67'nin üzerinde iken gerek Reklam Kurulu gerekse Reklam Özdenetim Kurulu tarafından sosyal medya etkileyicileri-yönetilen hesap sahipleri ile yapılan yazışmalar ve bilgilendirmeler doğrultusunda bu oranın yaklaşık yüzde 29'lara düştüğü belirlendi.
Tarama programına dahil edilen hesaplarda zaman zaman değişiklikler yapılarak ilgili mevzuata aykırılık teşkil eden paylaşımların ve reklamların en aza indirilmesi amaçlanıyor.
Ayrıca sosyal medya reklamlarının yapay zekayla taranması uygulamasının, Reklam Kurulu kararlarına nitelik ve nicelik olarak olumlu yansıması bekleniyor.