İngilizce dilinin iki büyük sözlük yayıncısı Merriam-Webster ve Dictionary.com, 2020 yılının kelimesi olarak ‘pandemi’yi seçti.
Merkezi ABD’de bulunan Merriam-Webster, 2020'de çevrimiçi sözlüğünde en çok aranan kelimenin ‘pandemi’ olduğunu ve sözcüğü araştıranların sayısının çok yüksek olduğunu açıkladı.
1831’de kurulan sözlüğün yayıncısı, "Bazen tek bir kelime bir devri tanımlar. Bu istisnai ve son derece zor yılda tek bir kelimenin hemen ön plana çıkması da buna uyuyor’’ açıklamasında bulundu.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 11 Mart'ta yeni tip Corona virüsünün yolaçtığı COVID-19 hastalığının hızla yayılmasını pandemi olarak ilan etti. Merriam-Webster’ın öğrenim sözlüğü, pandemiyi bir hastalığın geniş bir alanda veya dünya çapında çok hızlı bir şekilde yayıldığı ve çok sayıda insanı etkilediği bir oluşum olarak tanımlıyor.
İnternet sitesindeki tanımda da "geniş bir coğrafi bölgede (birden çok ülke veya kıta gibi) ortaya çıkan ve tipik olarak nüfusun önemli bir bölümünü etkileyen hastalık salgını" deniliyor.
Merriam-Webster’ın internet sitesinde salgınla ilgili aramalar, bir önceki yıla kıyasla 11 Mart'ta yüzde 115 binden fazla arttı. Merriam-Webster Genel Yayın Yönetmeni Peter Sokolowski, sözlüğün ‘pandemi’yi seçmesinin kimseyi şok etmemesi gerektiğini söyledi.
Sokolowski, Associated Press haber ajansına yaptığı açıklamada, genelde önemli gelişmelerin teknik bir kelime içerdiğini söyledi. "Corona virüsü krizi durumunda, ‘pandemi’ kelimesi sadece teknik olmakla kalmayıp genelleşti" diyen Sokolowski, pandeminin gelecekte bu dönemi tarif etmek için muhtemelen kullanılabilecek bir kelime olduğuna da dikkat çekti.
Pandemi kelimesi Latince ve Yunanca kökenli. Kelime, "tüm, bütün" anlamına gelen "pan" ve "insanlar" veya ‘’nüfus’’ anlamına gelen "demos"un birleşiminde oluşuyor. Kelimenin tarihi yaygın olarak "evrensel" anlamında kullanıldığı 1600'lerin ortalarına kadar gidiyor. O zamanlar, Orta Çağ'ın vebalarından sonra ‘pandemi’ tıp literatürüne girmeye başlıyor.
Sokolowski, ilgideki büyük artışın yalnızca kelimenin anlamını bilmeyen araştırmacılar arasında olmadığını da söyledi. Pek çok insan, pandemiyle ilgili daha fazla ayrıntı için ya da akıllarını rahatlatmaya yardımcı olmak için arama yaptı.
Merriam-Webster, pandemiyle ilgili kelimelere yeni bilgiler eklemede hızlı davrandıklarını da açıkladı. Sözlük zaten uzun yıllardır "Corona virüsü"nü tanımlıyordu. Ancak virüsün neden olduğu hastalık olan "COVID-19"u, bu terimin resmi olarak Şubat ayında geliştirilmesinden yaklaşık bir ay sonra ekledi.
“Pandemi’’yi yılın kelimesi seçen bir diğer sözlük de Dictionary.com. Çevrimiçi sözlük, 11 Mart’ta pandemi aramalarının yüzde 13 binden fazla arttığını açıkladı.
Associated Press’e konuşan Dictionary.com araştırma editörü John Kelly, kelime için yapılan aramaların yıl boyunca yüksek kaldığını söyledi. Yayıncı kuruluş, yılın yaklaşık yarısında pandeminin tüm arama taleplerinin ilk yüzde 10'unda yer aldığını söyledi. Kelly, "Bir olay olarak pandemi, ‘yeni bir normal’ için yeni bir dil geliştirdi" dedi.
İngilizce’nin önemli referans kaynaklarından olan başka sözlükler de daha önce Corona virüsü ile bağlantılı terimleri 2020 yılının kelimesi olarak seçmişti.
İngiltere’nin Cambridge Sözlüğü’nün seçimi "karantina" olmuştu. Cambridge, birçok ülkenin salgının yayılmasını sınırlandırmak için kamuya açık kısıtlamalar emri verdiği Mart ayında, karantina kelimesi aramalarının arttığını açıklamıştı.
Cambridge, karantinanın yeni bir anlam kazandığını ve bu nedenle tanımına ek yapıldığını da bildirmişti. Artık karantina "insanların bir hastalığa yakalanmamaları veya hastalığı yaymamaları için, evlerini terk etmelerine veya özgürce seyahat etmelerine izin verilmeyen genel bir zaman aralığı" olarak da tanımlanıyor.
Başka bir İngiliz yayıncı olan Collins sözlüğü de "tecrit"i seçmiş ve kelimenin dünyadaki insanlar için birleştirici bir deneyimi temsil ettiğini kaydetmişti. Collins, “2020'de tecrit altında, normal kamusal yaşam askıya alındı ve çok az insan ve daha az yer gördük" açıklamasını yapmış ve tecridin artık "bir halk sağlığı önlemi" olarak görüldüğünü eklemişti.
Merriam-Webster 2019’da kendisini erkek ya da kadın olarak tanımlamayan birini tanımlamak için kullanılan "onlar"ı yılın kelimesi seçmişti. 2018’de "adalet", 2017'de "feminizm" ve 2016'da "gerçeküstü" yılın kelimeleri olmuştu.