SPFC sistemini açıklamadan önce bu sistemin oluşmasına sebebiyet veren SWİFT sitemi hakkında kısa birtakım bilgiler vermek yararlı olacaktır.
Rusya – Ukrayna savaşı ile birlikte Rusya’nın SWİFT sisteminden çıkarıldı.
Swift sistemi nedir?!
Uluslararası ödemeler ağı olarak tanımlanan SWIFT Societyfor Worldwide Interbank Financial Telecommunication’ınkısaltılmasıdır.
1973 yılında Belçika’da 15 ülkenin anlaşmasıyla kurulan ve 1977 yılında fiilen çalışmaya başlayan sistem bugün 200’den ülkede tarafından kullanılmaktadır.
Uluslararası ticarette aktif olarak kullanılan SWIFT sistemi, her türlü döviz cinsinin anlık olarak karşı ülkelerdeki hesaplara gönderilmesine imkân veriyor.
Swift, ülkeler ve para birimleri üstü tamamen bağımsız bir şekilde sağladığı her bir kod ile, dünyadaki bütün bankalar arasında ve özellikle ihracat-ithalat işlemlerinde hızlı ve güvenli bir şekilde para transferini gerçekleştirmektedir.
Önemle vurgulamak gerekir ki, bu sistem tüm dünya ticaretinde kilit bir role sahip. Hal böyle olunca, Rusya'nın sistem dışında kalması hem ticari hem de finansal hizmetlerin büyük oranda aksamasına hatta durmasına neden olabilir. Bu da Rusya üzerindeki ekonomik baskıyı arttıracak.
Swift Kararı Türkiye’yi Nasıl Etkiler?
Rusya’nın SWİFT sisteminden çıkartılması Rusya ekonomisinin ciddi anlamda daralması sonucunu doğuracaktır. Rusya ekonomisinde oluşacak bir daralma Türkiye'yi yakından ve doğrudan ilgilendirmektedir. Zira, Türkiye ile Rusya arasında Gıda, turizm ve müteahhitlik gibi alanlarda çok büyük hacimli ticari ilişkiler bulunmaktadır.
Rusya’nın ödeme sistemleri konusunda yaşayacağı problemler Türk şirketlerinin tahsilat süreçlerini uzatacak ve bu durum Türk şirketlerinin nakit akış dengesini bozacak ve üretim-ihracat kapasitesini zora sokacaktır.
SWİFT sistemi ile ilgili bu kısa bilgilendirmeden sonra asıl konumuz olan SPFS sistemine gelecek olursak;
Batılı ülkeler, Rus bankalarının Swift’ten çıkarılması teklifi ile, bu ülkenin dünya finans piyasalarına erişimini kısıtlamak istiyor. Ancak Rusya, günün birinde meydana gelebilecek bu olumsuz durumu önceden öngördü ve kendince tedbir aldı.
SPFS (Mali Mesajlaşma Sistemi) Rusya’nın 2014 yılında uygulamaya aldığı küresel anlamda ödemelerin transferini sağlayan kendine ait bir transfer sistemidir.
SPFS sistemi Aralık 2017 yılında aktif olarak kullanılmaya başlandı. Çin, İran, Türkiye, Almanya, İsviçre, Belarus, Ermenistan, Kazakistan ve Kırgızistan bu sisteme bağlı duruma geldi. SPFS sistemi genel olarak ülkelerin ulusal para birimlerinde takas yapılmasına olanak sağlıyor.
Rus Maliye Bakanlığı 2019 yılında Türk Bankalarının SPFS sistemine bağlanmasını genişleteceğini duyurdu.
Peki Avrupa Rusya ile nasıl işlem yapacak?
Rusya başta Almanya ve Hollanda olmak üzere bir çokAvrupa ülkesi ile yüksek hacimli ticarete sahip olduğu gibienerji alanında Rusya Dünyanın en büyük enerji kaynağına sahip ülkelerden birisidir.
Peki Swift sisteminden çıkarılacak Rusya’dan doğalgaz nasıl alınacak sorusuna geldiğimizde büyük ihtimal olarak SPFS sistemi bu açığı kapatacak. SPFS sistemine geçişler ve Ukrayna – Rusya savaşı göz önüne alındığında sistemin daha genişleyip güçleneceğini öngörebiliriz.
Rusya başka bir ülke üzerinden doğalgaz satışı yapabilir mi?
Rusya başka ülkeler aracılığı ile gaz satabilir ve gaz satışına aracılık yapan ülke ile takas mantığında ya da SPFS sistemi üzerinde ulusal para birimleri transfer gerçekleştirebilir. Tabi bu durumda bu aracı ülke yada ülkeler de yaptırımlar ile karşı karşıya kalabilir.
Master Card ve Visa yasaklanabilir mi?
Para transferi şirketlerinden olan Master Card ve Visa özellikle kredi kartları ve banka kartları kullanımı açısından oldukça sıklıkla kullanılan bir sistemdir.
Master Card ve Visa’nın bir ambargo yapması durumunda kullanılan kredi kartları ve banka kartları da iptal olabilir.
Görünen o ki, Rusya’nın Swift sisteminden çıkarılmasının daha bir çok sonucu olacak ve bu durum esas itibariyle insanların yaşam konforunu olumsuz olarak etkileyecektir.
Kalın sağlıcakla,
Prof.Dr.Seyithan Deliduman